Ένα έργο-κλειδί για το ενεργειακό μέλλον του Βορειοανατολικού Αιγαίου βρίσκεται στο επίκεντρο έντονων αντιδράσεων. Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την ηλεκτρική διασύνδεση Λήμνου και Λέσβου με τη Θράκη βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση έως τις 13 Νοεμβρίου 2025, με την Κίνηση για την Προστασία των Νησίδων και άλλους φορείς να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: «Το Αιγαίο δεν πρέπει να μετατραπεί σε μπαταρία της Ευρώπης».
Ένα έργο με πολλούς αποδέκτες – και έναν λογαριασμό
Η διασύνδεση αποτελεί το πρώτο βήμα ενός ευρύτερου σχεδίου που προβλέπει την ηλεκτρική ενοποίηση του Ανατολικού Αιγαίου με το ηπειρωτικό δίκτυο έως το 2029. Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, το έργο θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια των νησιών και θα επιτρέψει «την καλύτερη εκμετάλλευση του υψηλού αιολικού δυναμικού» της περιοχής.
Ωστόσο, το κόστος της πρώτης φάσης, που φτάνει τα 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ, εγείρει ερωτήματα ως προς το ποιος τελικά θα το επωμιστεί.
Όπως καταγγέλλουν περιβαλλοντικές οργανώσεις, η κυβέρνηση έχει απαλλάξει με νομοθετική ρύθμιση τις εταιρείες ΑΠΕ από την υποχρέωση συμμετοχής στη χρηματοδότηση της διασύνδεσης. Τη δαπάνη αναλαμβάνει ο ΑΔΜΗΕ, ενώ τα κόστη αναμένεται να μετακυλιστούν στους καταναλωτές μέσω των λογαριασμών ρεύματος.
Το «πράσινο» άλλοθι και η πραγματικότητα
Για τους κατοίκους των νησιών, το σχέδιο αυτό δεν αποτελεί έργο βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά ένα βήμα προς την εκτεταμένη βιομηχανική εκμετάλλευση του Αιγαίου.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν δημοσιοποιηθεί, η ισπανική Iberdrola σχεδιάζει την εγκατάσταση:
153 ανεμογεννητριών στη Δυτική Λέσβο,
125 στη Λήμνο,
75 στη Χίο,
ενώ προγραμματίζονται και υπεράκτιες ανεμογεννήτριες ύψους 280 μέτρων κοντά στα Ψαρά, τον Άη Στράτη και την Αμανή.
Παράλληλα, προωθούνται μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα ακόμη και σε καμένες εκτάσεις της Χίου, γεγονός που έχει προκαλέσει την έντονη ανησυχία των τοπικών κοινωνιών.
«Η διασύνδεση αυτή δεν γίνεται για τις ανάγκες των νησιών, αλλά για να εξυπηρετήσει τα επενδυτικά σχέδια των ενεργειακών ομίλων», τονίζουν οι κάτοικοι, επισημαίνοντας ότι το καλώδιο των 1.000 MW έχει υπερπολλαπλάσια χωρητικότητα από τις πραγματικές ανάγκες του Αιγαίου.
Οι κοινωνικές και ενεργειακές συνέπειες
Η Κίνηση για την Προστασία των Νησίδων υποστηρίζει ότι το έργο:
Δεν προσφέρει ενεργειακή αυτονομία στα νησιά, αλλά τα καθιστά εξαρτώμενα από το ηπειρωτικό δίκτυο.
Δεν οδηγεί σε απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, καθώς οι πετρελαϊκοί σταθμοί παραμένουν σε εφεδρεία και νέες μονάδες φυσικού αερίου βρίσκονται στα σχέδια, όπως στη Μυτιλήνη.
Δεν μειώνει το κόστος του ρεύματος, αφού οι τιμές καθορίζονται από το Χρηματιστήριο Ενέργειας με βάση το φυσικό αέριο.
Δημιουργεί κινδύνους αστάθειας στα δίκτυα, όπως έχει δείξει η εμπειρία της Ιβηρικής Χερσονήσου, όπου υπερπροσφορά από ΑΠΕ οδήγησε σε εκτεταμένα blackout.
Μια διαφορετική ενεργειακή πορεία
Ως εναλλακτική, οι τοπικοί φορείς προτείνουν την αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας, με μικρές και τοπικά ελεγχόμενες μονάδες ΑΠΕ:
συστήματα γεωθερμίας, μονάδες βιομάζας, και μικρά φωτοβολταϊκά σε στέγες ή υποβαθμισμένες εκτάσεις.
«Έτσι θα μπορούσαν οι ίδιες οι κοινότητες να γίνουν παραγωγοί της ενέργειας που καταναλώνουν, με μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και χαμηλότερο κόστος για τους πολίτες», υπογραμμίζουν.
Μαζική αντίδραση στο Βόρειο Αιγαίο
Το μήνυμα που εκπέμπεται από τις τοπικές κοινωνίες είναι ξεκάθαρο:
«Το Βόρειο Αιγαίο δεν θα γίνει ενεργειακή αποικία».
Οι φορείς καλούν σε μαζική κινητοποίηση από τη Λέσβο, τη Λήμνο και τη Χίο, έως τα Ψαρά, τον Άη Στράτη και τη Θράκη, διεκδικώντας ένα άλλο ενεργειακό μοντέλο, με κέντρο τον άνθρωπο και όχι τα κέρδη.
Η τροπολογία/ρύθμιση που απαλλάσσει τους παραγωγούς ΑΠΕ από το κόστος κατασκευής του υποθαλάσσιου καλωδίου ενσωματώθηκε στο Ν. 4821/2021 (ΦΕΚ Α΄ 134/31-07-2021). Στο σχετικό άρθρο (η ρύθμιση εμφανίζεται στο κείμενο του νόμου) υπάρχει ρητή διατύπωση: «Ο παραγωγός δεν επωμίζεται το κόστος κατασκευής του υποθαλάσσιου καλωδίου και των αναγκαίων υποδομών αυτού.» — η παράγραφος αυτή αφορά τις «Ομάδες Έργων ΑΠΕ» και τους όρους σύνδεσής τους με τις διασυνδέσεις των νησιών. Τι σημαίνει με απλά λόγια:Η ρύθμιση προβλέπει ότι οι παραγωγοί δεν θα αναλαμβάνουν πλέον την κατασκευή/κόστος του υποθαλάσσιου καλωδίου για τη σύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα, αλλά το κόστος αυτό θα υπάγεται σε άλλες χρηματοδοτήσεις/σχήματα (π.χ. ΑΔΜΗΕ / δημόσιες χρηματοδοτήσεις).
ΠΗΓΗ https://www.lesvosnews.net/
