18 Φεβρουαρίου 2009

Στην επέτειο των 90 ετών, το ΚΚΕ διοργανώνει το 18ο Συνέδριό του









Τρεις μήνες μετά τη συμπλήρωση των 90 ετών από την ίδρυση του ΚΚΕ διοργανώνεται από την Τετάρτη το 18ο Συνέδριο του κόμματος, του μακροβιότερου στην σύγχρονη πολιτική σκηνή. Οι εργασίες του συνεδρίου θα ανοίξουν με την ομιλία της Αλέκας Παπαρήγα.

Η διαδρομή της σοσιαλιστικής σκέψης στην Ελλάδα, που μεταγενέστερα οδήγησε και στη δημιουργία του Κομμουνιστικού Κόμματος, αρχίζει στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, παρακολουθώντας από σχετικά μικρή χρονική απόσταση παρόμοιες συζητήσεις στην Ευρώπη. Σταδιακά, προς το 1900 και περισσότερο στο άνοιγμα του 20ου αιώνα, εντείνεται η ιδεολογική αναζήτηση και πολλαπλασιάζονται οι αγωνιστικές κινητοποιήσεις κυρίως ανάμεσα στους αγρότες και εργάτες. Ο θάνατος του Μαρίνου Αντύπα στις κινητοποιήσεις του 1907 είναι από τα κομβικά σημεία της περιόδου.

Το πρώτο στην επίσημη χρονολόγηση του κόμματος είναι το συνέδριο του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΕΚΕ) που πραγματοποιήθηκε το Νοέμβριο του 1918, μόλις ένα χρόνο μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση και σε εποχή έντονων ζυμώσεων και στο ελληνικό πολιτικό σκηνικό. Το ΣΕΚΕ μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας το 1924 , απόφαση που σε μεγάλο βαθμό καθόρισε την ιδεολογική πορεία τα επόμενα χρόνια.

Σε μεγάλο μέρος του Μεσοπολέμου οι ιδεολογικές αντιπαραθέσεις μέσα στο ΚΚΕ απείλησαν πολλές φορές την ενότητά του. Εν τω μεταξύ, το κράτος τήρησε στάση που σταδιακά έγινε ανοιχτά εχθρική: η διάδοση των κομμουνιστικών ιδεών θεωρήθηκε ιδιώνυμο αδίκημα το 1929 επί Ελευθερίου Βενιζέλου. Η δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά, το 1936, επιδείνωσε τις συνθήκες για τους κομμουνιστές και έστειλε στη φυλακή πολλά ηγετικά στελέχη, μεταξύ τους και τον τότε γενικό γραμματέα, Νίκο Ζαχαριάδη.

Ο πόλεμος και η κατοχή κινητοποίησαν τα μέλη του ΚΚΕ: μετά και από τη σχετική προτροπή του φυλακισμένου στη Κέρκυρα Ζαχαριάδη οργανώθηκαν σε ανταρτικές ομάδες για να συμμετάσχουν στον ΕΛΑΣ, με τεράστια συμβολή στον απελευθερωτικό αγώνα. Η απελευθέρωση βρήκε τον ΕΛΑΣ και το ΚΚΕ σημαντικά ενισχυμένα, αλλά η σύγκρουση με την κυβέρνηση, που είχε τη στήριξη της Βρετανίας και των ΗΠΑ, δεν άργησε.

Η Αθήνα έγινε το Δεκέμβριο του 1944 πεδίο μάχης ανάμεσα στις δυνάμεις του ΕΑΜ και, από την άλλη πλευρά, ελληνοβρετανικών δυνάμεων. Ο ΕΛΑΣ οδηγήθηκε σε αφοπλισμό το Φεβρουάριο του 1945 με τη Συμφωνία της Βάρκιζας ενώ το 1947, και ενώ είχε ήδη αρχίσει ο εμφύλιος, το ΚΚΕ κηρύχτηκε παράνομο. Ήταν η αρχή τριών δεκαετιών διώξεων, εξοριών και εκτελέσεων για χιλιάδες μέλη του κόμματος αλλά και σοβαρών διαφωνιών και συγκρούσεων στο εσωτερικό του.

Μεταπολεμικές διώξεις και νομιμοποίηση

Με την ηγεσία του κόμματος στο εξωτερικό (σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης) και τις οργανώσεις στην Ελλάδα να έχουν διαλυθεί από το 1958, τα συνέδρια του ΚΚΕ ήταν σχετικά αραιά. Το 1956 απομακρύνθηκε από την ηγεσία του κόμματος και το επόμενο έτος διαγράφηκε ο Νίκος Ζαχαριάδης, αποφάση που μέχρι σήμερα είναι μία από τα πιο πολυσυζητημένες πτυχές της ιστορίας του κόμματος.

Τον Φεβρουάριο του 1968, στη συνεδρίαση της 12ης Ολοµέλειας, το ΚΚΕ διασπάστηκε και δημιουργήθηκε το ΚΚΕ Εσωτερικού, λόγω ιδεολογικών διαφορών που παραμένουν αγεφύρωτες. Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974, το νομιμοποιημένο πλέον ΚΚΕ επέκτεινε την επιρροή του στο πολιτικό σκηνικό και ειδικότερα ανάμεσα στους νέους εργαζόμενους και τους φοιτητές. Η εκλογική του παρουσία κινήθηκε σε υψηλά σχετικά επίπεδα μέχρι τις εκλογές του 1981 αν και μετριάστηκαν κάπως στα επόμενα χρόνια.

Η κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην ανατολική Ευρώπη το 1989 άλλαξε τα δεδομένα και στην ελληνική αριστερά. Το ΚΚΕ σχημάτισε βραχύβια κυβέρνηση συνεργασίας με τη Νέα Δημοκρατία τον Ιούνιο του 1989 και συμμετείχε στην οικουμενική κυβέρνηση το Νοέμβριο του ίδιους έτους. Ωστόσο από το 1991, κατά το 13ο συνέδριο όταν αποχώρησε από την ηγεσία ο Χαρίλαος Φλωράκης και στη θέση του εκλέχτηκε η Αλέκα Παπαρήγα, το ΚΚΕ κατεβαίνει στις εκλογικές αναμετρήσεις αυτόνομα.

Παρούσα και η νεολαία

Σχεδόν σε όλο το διάστημα των 90 χρόνων του κόμματος η παρουσία της νεολαίας του κόμματος ήταν συνεχής.

Κοντά στις εργατικές οργανώσεις που εμφανίστηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα και αποτέλεσαν τον πρόδρομο του ΚΚΕ, είχαν σχηματιστεί και όμιλοι νέων. Συμμετείχαν και στο ιδρυτικό συνέδριο του ΣΕΚΕ και αργότερα στο Μεσοπόλεμο ανέπτυξαν δράση σαν ΟΚΝΕ (Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας), χωρίς να λείψουν και για τα μέλη της οι διώξεις. Μέσα στην Κατοχή, τον Φεβρουάριο του 1943, ιδρύθηκε η ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων)· πολλά από τα μέλη της στελέχωσαν τον Δημοκρατικό Στρατό.

Μετά τη διάλυση της ΕΠΟΝ από το εμφυλιακό κράτος το 1947, η Νεολαία της ΕΔΑ, οι Λαμπράκηδες και κάπως αργότερα ο «Ρήγας Φεραίος» του ΚΚΕ Εσωτερικού συσπείρωσαν τους νέους αριστερούς και κομμουνιστές, καταγράφοντας επίσης μία ισχυρή παρουσία στο φοιτητικό κίνημα στα έντονα χρόνια της δεκαετίας του ‘60.

Η ΚΝΕ ιδρύθηκε τον Αύγουστο του 1968 και, μέσα στη δικτατορία αλλά και μέσα στο συνεχιζόμενο καθεστώς παρανομίας για το ΚΚΕ, δραστηριοποιήθηκε στον αντιδικτατορικό αγώνα.