(Σημαντικές αλλαγές που όλοι πρέπει να γνωρίζουν)
Η "Ανατροπή" ολοκλήρωσε την προγραμματισμένη ενημέρωση όλων των κατοίκων της Σάμου, η οποία ξεκίνησε στις 17 Σεπτεμβρίου και τελείωσε στις 23 Σεπτεμβρίου 2018, σχετικά με τις αλλαγές στις αυτοδιοικητικές εκλογές πρώτου βαθμού. Οι κάτοικοι έδειξαν ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία και σε πολλές περιπτώσεις προέκυψε εποικοδομητικός διάλογος για τη σημασία και τις πιθανές επιπτώσεις αυτών των αλλαγών.
Η κίνηση αυτή αποσκοπούσε στην ενημέρωση όλων των κατοίκων του νησιού για το νέο εκλογικό σύστημα, το οποίο έχει ήδη ψηφιστεί, και θα ισχύσει στις εκλογές που θα διεξαχθούν στις 26 Μαΐου 2019. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, λίγο καιρό πριν οι δημότες Σάμου κληθούν να ψηφίσουν, να γνωρίζουν τις βασικές αλλαγές που επιφέρει ο νέος νόμος σε αυτές τις εκλογές.
Ο νόμος 3852/2010, γνωστός ως Καλλικράτης, που ισχύει από το 2011, έχει αναθεωρηθεί σε μεγάλο βαθμό.
Σύμφωνα με τον παλαιό νόμο, σε ένα ψηφοδέλτιο ψηφίζαμε:
α) τον υποψήφιο δήμαρχο,
β) τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους,
γ) τους υποψήφιους συμβούλους ή εκπροσώπους της κάθε κοινότητας.
Σύμφωνα με το νέο νόμο 4555/2018 (Κλεισθένης I), κατά τις προσεχείς αυτοδιοικητικές εκλογές πρώτου βαθμού θα στηθούν δύο κάλπες, ανεξάρτητες η μία με την άλλη· μία κάλπη για την ανάδειξη της δημοτικής αρχής και η άλλη για την ανάδειξη της κοινοτικής αρχής. Συνεπώς, η ψήφος για το δήμο (δήμαρχο και δημοτικούς συμβούλους) γίνεται ανεξάρτητα από την ψήφο για την κοινότητα.
Σύμφωνα με το νέο νόμο, η κατανομή των εδρών τόσο στο δημοτικό όσο και στο κοινοτικό συμβούλιο θα είναι με απλή αναλογική, δηλαδή ανάλογα με το ποσοστό του κάθε συνδυασμού κατανέμονται αναλογικά οι σύμβουλοι. Η κατανομή των δημοτικών συμβούλων εξασφαλίζεται από τον πρώτο γύρο των εκλογών.
Για την δημοτική αρχή, την εκλογή του δημάρχου και των δημοτικών συμβούλων, κάθε δημοτικός συνδυασμός περιλαμβάνει:
α) τον υποψήφιο δήμαρχο
β) τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους.
Για την κοινοτική αρχή, ισχύουν τα εξής:
Ι) Στις κοινότητες που έχουν απογραφεί μέχρι 300 κάτοικοι, σύμφωνα με την απογραφή του 2011 (Άγιοι Θεόδωροι, Δρακαίοι, Καλλιθέα, Καστανιά, Κοσμαδαίοι, Κουμαραδαίοι, Μανολάτες, Μεσόγειο, Μύλοι, Νεοχώρι, Πάνδροσο, Σκουραίικα, Σταυρινήδες) εκλέγεται ένας πρόεδρος.
Η εκλογική διαδικασία για την εκλογή του γίνεται σε ενιαίο ψηφοδέλτιο με όλους τους υποψήφιους προέδρους.
ΙΙ) Στις κοινότητες που έχουν απογραφεί από 301 έως 2000 κάτοικοι, σύμφωνα με την απογραφή του 2011 (Άγιος Κωνσταντίνος, Άμπελος, Βουρλιώτες, Κοκκάρι, Κονταίικα, Κοντακαίικα, Κουμαίικα, Λέκα, Μαραθόκαμπος, Μαυρατζαίοι, Παγώνδας, Παλαιόκαστρο, Πλάτανος, Πυθαγόρειο, Πύργος, Σπαθαραίοι, Υδρούσσα, Χώρα) εκλέγεται 5μελές συμβούλιο. Τέλος, στις κοινότητες που έχουν απογραφεί από 2001 έως 10000 κάτοικοι (Βαθύ, Καρλόβασι, Μυτιληνιοί, Σάμος) εκλέγεται 7μελές συμβούλιο.
Για την εκλογή του προέδρου και των συμβούλων, ο κάθε υποψήφιος συνδυασμός συμμετέχει με το δικό του ψηφοδέλτιο, που περιλαμβάνει:
α) τον υποψήφιο πρόεδρο,
β) τους υποψήφιους κοινοτικούς συμβούλους.
Στο άρθρο 18 καταγράφεται μια κρίσιμη πτυχή του νέου νόμου που πρέπει όλοι να προσέξουμε. Αν σε κάποια κοινότητα δεν υποβληθεί δήλωση υποψήφιου συνδυασμού αν έχει πάνω από 301 κατοίκους ή δήλωση υποψηφιότητας μεμονωμένων υποψήφιων αν έχει έως και 300 κατοίκους, τότε η κοινότητα αυτή ενώνεται με όμορη αυτής κοινότητα του ίδιου δήμου, με προεδρικό διάταγμα. Η ένωση αυτή, σύμφωνα με την "Ανατροπή", δεν είναι προς το συμφέρον των κοινοτήτων, οι οποίες στο εξής θα υποεκπροσωπούνται και πιθανώς δεν θα απολαμβάνουν ισότιμες επιχορηγήσεις (π.χ. δυο κοινότητες θα μοιράζονται την ίδια πάγια εντολή).
Ο νέος νόμος, καλώς ή κακώς, «τιμωρεί» την αδράνεια στα θέματα της συλλογικής εκπροσώπησης. Σύμφωνα με την "Ανατροπή", ο νέος νόμος δίνει την ευκαιρία σε κάθε κοινότητα να ξεφύγει από κάθε κομματική επιρροή, ψηφίζοντας με γνώμονα την επιλογή ατόμων με ικανότητα και διάθεση να προσφέρουν στον τόπο τους. Πρέπει η κοινωνία μας να ενεργοποιηθεί σύσσωμη και να συμμετέχουν ομάδες πολιτών. Για κάθε κοινότητα μέχρι 300 κατοίκους πρέπει να κατατεθούν μεμονωμένες υποψηφιότητες, ενώ για κάθε κοινότητα πάνω από 301 κατοίκους πρέπει ομάδες πολιτών να συνεργαστούν και να υποβάλουν υποψηφιότητες συνδυασμών. Στην αντίθετη περίπτωση, η ευημερία και η επιβίωση κάποιων κοινοτήτων αποκτά όλο και λιγότερες πιθανότητες.
