Η Σάμος βρίσκεται σήμερα στη λεπτή γραμμή ανάμεσα στη στασιμότητα και την ευκαιρία. Η συζήτηση γύρω από το χωροταξικό και τις πρόσφατες αναρτήσεις του Υπουργείου Ανάπτυξης δεν αφορά απλώς τεχνικά ζητήματα· αφορά το μέλλον ενός τόπου που εδώ και χρόνια αναζητά ισορροπία ανάμεσα στην ανάπτυξη, την προστασία και τη δίκαιη μεταχείριση των πολιτών του.
Από μια άλλη οπτική γωνία, αυτό που βλέπουμε δεν είναι απλώς καθυστερήσεις, λάθη ή παραλείψεις. Βλέπουμε μια κοινωνία που προσπαθεί να ακουστεί. Μια κοινωνία που ζητά λογική, συνέπεια και διαφάνεια. Και ένα νησί που δεν ζητά χάρη — ζητά δικαιοσύνη.
Η Σάμος δεν ζητά προνόμια. Ζητά να ισχύουν οι ίδιοι κανόνες για όλους.
Ο χαρακτηρισμός των δρόμων δεν είναι μια γραφειοκρατική λεπτομέρεια. Είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο πατά ολόκληρο το χωροταξικό. Όταν όμως αυτό το θεμέλιο απουσιάζει, οι πολίτες μένουν στο κενό. Σήμερα στη Σάμο υπάρχουν περιπτώσεις όπου μια ιδιοκτησία μπορεί να χτίσει τριώροφο και η ακριβώς διπλανή δεν έχει δικαίωμα ούτε να περιφράξει. Αυτό δεν είναι χωροταξικός σχεδιασμός — είναι χωροταξική τυχαιότητα.
Η μη αναγνώριση δρόμων όπως ο Κλίμα–Μερτζίκι, παρότι είχε δημοπρατηθεί έργο ασφαλτόστρωσης, δεν δημιουργεί απλώς τεχνικά εμπόδια· δημιουργεί κοινωνικές αδικίες, διαταράσσει την αγορά ακινήτων, παγώνει την τοπική ανάπτυξη και καθιστά ολόκληρες περιοχές «αόρατες» για την πολιτεία.
Οι χάρτες δεν είναι απλώς εικόνες. Είναι η φωνή των πολιτών.
Οι αναρτήσεις χαμηλής ανάλυσης και οι αντιφάσεις μεταξύ της επίσημης πλατφόρμας και των παρουσιάσεων δεν είναι τεχνική ατέλεια· είναι εμπόδιο στη συμμετοχή των πολιτών. Πώς μπορεί ο κάτοικος, ο μηχανικός, ο επαγγελματίας της περιοχής να καταθέσει ουσιαστική άποψη όταν δεν μπορεί καν να δει τα όρια που τον αφορούν;
Η απαίτηση για ανάρτηση χαρτών με ευκρίνεια, συντεταγμένες και ξεκάθαρη αποτύπωση δεν είναι πολυτέλεια. Είναι προϋπόθεση δημοκρατίας, διαβούλευσης και σοβαρού σχεδιασμού.
Η Γάγκου δεν είναι απλώς μια παραλία. Είναι το φυσικό πρόσωπο της πόλης της Σάμου.
Η περιοχή διαθέτει δύο μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, φυσική παραλία και τεράστιο αναπτυξιακό δυναμικό. Και όμως, χαρακτηρίζεται από δασικούς περιορισμούς, ενώ αεροφωτογραφίες δείχνουν ξεκάθαρα το παρελθόν της ως καλλιεργήσιμης γης. Η επέκταση των ορίων οικισμού στη Γάγκου δεν είναι αυθαιρεσία· είναι βήμα προς την αξιοποίηση ενός πυλώνα τουριστικής ανάπτυξης που μπορεί να προσφέρει έσοδα σε όλους — δήμο, κράτος και τοπική κοινωνία.
Η αυθαίρετη δόμηση στη Σάμο δεν είναι πρόβλημα. Είναι σύμπτωμα.
Για χρόνια οι κάτοικοι προσπάθησαν να προσαρμοστούν σε όρους δόμησης που δεν λαμβάνουν υπόψη:
τη μορφολογία του νησιού,
τις ανάγκες των μικρών ιδιοκτησιών,
τις ιδιαιτερότητες της παραδοσιακής κατοίκησης,
την έλλειψη ενδιάμεσων ζωνών.
Δεν χτίστηκε τίποτα για επίδειξη. Οι περισσότερες αυθαιρεσίες στη Σάμο έγιναν για να καλυφθούν βασικές ανάγκες, όχι για να παρακαμφθεί ο νόμος από πρόθεση. Όταν το νομικό πλαίσιο δεν αντανακλά την πραγματικότητα, η πραγματικότητα αναγκαστικά γεννά παρατυπίες.
Η Σάμος χρειάζεται μια νέα φιλοσοφία χωροταξικού — όχι άλλες "μπαλωμένες" λύσεις.
Αυτό που ζητά η τοπική κοινωνία δεν είναι περισσότεροι νόμοι. Ζητά καλύτερους νόμους.
Ζητά ένα σύστημα που:
αναγνωρίζει τους δρόμους,
εξασφαλίζει μεταβατικές ζώνες,
δίνει λογικούς συντελεστές,
αντιμετωπίζει δίκαια όμορες ιδιοκτησίες,
επιτρέπει ήπια ανάπτυξη γύρω από οικισμούς και σχέδια πόλης,
στηρίζεται σε ξεκάθαρη χαρτογράφηση και όχι σε ακατάληπτα σχέδια.
Η Σάμος βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής.
Ή θα επιλέξει έναν σύγχρονο, ευρωπαϊκό, δίκαιο και υλοποιήσιμο χωροταξικό σχεδιασμό…
…ή θα παραμείνει σε μια κατάσταση όπου η πρόοδος εμποδίζεται όχι από την έλλειψη δυνατοτήτων, αλλά από την έλλειψη ξεκάθαρης πολιτικής και διοικητικής βούλησης.
Το μήνυμα είναι σαφές:
Οι πολίτες της Σάμου δεν ζητούν τίποτα παραπάνω από το αυτονόητο.
Να μπορούν να αναπτύξουν τις περιουσίες τους δίκαια, ισότιμα και με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον.
Η Σάμος έχει μέλλον — αρκεί η Πολιτεία να της το επιτρέψει.»
