Ομιλία καταπέλτη, εκφώνησε ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Μιχάλης Πικραμένος προς τους αιρετούς της αυτοδιοίκησης, θέτοντας από το βήμα του συνεδρίου της ΚΕΔΕ στην Αλεξανδρούπολη θέματα ευθυνών των Δήμων για ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις με όρους που δεσμεύουν επ΄άπειρον ιδιωτικές περιουσίες, «πτωχή» συμμετοχή των ΟΤΑ στον πολεοδομικό σχεδιασμό, ικανοποίησης συμφερόντων σε θέματα περιβάλλοντος και δημόσιου χώρου και ανέδειξε ως ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα τη μη συμμόρφωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στις δικαστικές αποφάσεις.
Αναφερόμενος στο θέμα των ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων ο πρόεδρος του ΣτΕ είπε ότι «είναι μεγάλο πρόβλημα, με ανθρώπους να ταλαιπωρούνται επί χρόνια στα δικαστήρια με δέσμευση της περιουσίας τους». Και απευθυνόμενος προς το ακροατήριο των 1500 αιρετών της αυτοδιοίκησης του συνεδρίου της ΚΕΔΕ σημείωσε ότι:
-«Εκείνο που ζητάμε από τους Δήμους, ζητώ εγώ τουλάχιστον ως πρόεδρος δικαστηρίου, είναι μια πιο ορθολογική αντιμετώπιση της κήρυξης των κοινοχρήστων χώρων και έχοντας βρει προηγουμένως τα χρηματοδοτικά εργαλεία, έτσι ώστε να μην παρατείνονται επ΄ άπειρον αυτές οι απαλλοτριώσεις, χωρίς πράγματι να υλοποιούνται».
«Οι Δήμοι δεν ενεργούν όπως πρέπει στην πολεοδόμηση»
Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι βρίσκονται σε εξέλιξη οι μελέτες των νέων Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ και ΕΠΣ) , που καθορίζουν τους κανόνες δόμησης, περιβαλλοντικής προστασίας αλλά και αξιοποίησης των ιδιωτικών περιουσιών για τα επόμενα χρόνια, στην ολοκλήρωση των οποίων έχει σημαντικό ρόλο η συμμετοχή των Δήμων και των πολιτών, για να τεθούν ακολούθως σε ισχύ με ΠΔ που θα εγκρίνει το ΣτΕ, ιδιαίτερη σημασία αποκτά η παρέμβαση του προέδρου του δικαστηρίου, που επισήμανε έλλειμμα ευθύνης των Δήμων.
-«Το στοιχείο που πρέπει να σημειώσω είναι το ζήτημα της διαβούλευσης στην έγκριση πολεοδομικών μελετών. Οι συνάδελφοι μου από το Ε΄ τμήμα του ΣτΕ, μου έχουν πει ότι είναι πολύ πτωχή η διαβούλευση. Οι Δήμοι δεν ενεργούν όπως πρέπει για να διαδώσουν με ανακοινώσεις την ανάρτηση του πολεοδομικού σχεδίου, και να έχουμε μία διαβούλευση μεγάλου αριθμού πολιτών, ώστε αυτό να βελτιώσει και την πολεοδόμηση», τόνισε χαρακτηριστικά ο κος Πικραμένος.
«Μη τήρηση των νομίμων προς ικανοποίηση συμφερόντων σε θέματα περιβάλλοντος και δημοσίου χώρου»
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο κος Πικραμένος και στην ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και των δημόσιων χώρων, επισημαίνοντας ότι οι δήμαρχοι δεν είναι μόνο πολιτικοί εκπρόσωποι, αλλά και διοικητικοί ηγέτες, με ευθύνη εφαρμογής του νόμου ακόμα και όταν αυτό έρχεται σε σύγκρουση με επιμέρους συμφέροντα, προσθέτοντας ότι η ευθύνη των αιρετών δεν αφορά μόνο τις επόμενες εκλογές, αλλά και τις επόμενες γενιές.
«Το δημόσιο συμφέρον προτάσσετε από το ατομικό συμφέρον ή το συμφέρον ορισμένων πολιτών ή ορισμένων ομάδων πολιτών, διότι οι δήμαρχοι είναι και πολιτικοί ηγέτες αλλά είναι και διοικητικοί ηγέτες. Διοικητικοί ηγέτες σημαίνει ότι προτάσσουν το δημόσιο συμφέρον έστω και αν αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα ορισμένων πολιτών ιδίως δε σε θέματα περιβάλλοντος και δημοσίου χώρου, όπου εδώ παρατηρούμε συχνά μη τήρηση των νομίμων όπως πρέπει, προς ικανοποίηση μερικών συμφερόντων ενώ θα έπρεπε οι δήμοι να αποτελούν προασπιστές του περιβάλλοντος και της νομιμότητας», είπε ο κος Πικραμένος.
Ιδιαίτερα αιχμηρή ήταν η αναφορά του κου Πικραμένου για τη νοοτροπία αιρετών της αυτοδιοίκησης που αντιλαμβάνονται την προστασία του περιβάλλοντος ως εμπόδιο, φέρνοντας ως παράδειγμα πρώην αιρετό, ο οποίος του είχε πει κάποτε ότι «η νομιμότητα είναι γραφειοκρατία, η επέκταση είναι δημιουργία». Ο κ. Πικραμένος στηλίτευσε τέτοιες στάσεις, λέγοντας:
-«Όταν το άκουσα αυτό από έναν πρώην αιρετό, να σας πω την αλήθεια τρόμαξα. Δεν είναι γραφειοκρατία η νομιμότητα, η νομιμότητα είναι το προϊόν της λαϊκής θέλησης. Οι νόμοι ψηφίζονται από κυβερνήσεις και από βουλές που εκφράζουν τη λαϊκή θέληση. Εάν θέλουμε τους νόμους αυτούς να τους αλλάξουμε, τους κάνουμε με ένα συγκροτημένο τρόπο, με ένα θεσμικό τρόπο, όχι για να ικανοποιήσουν ατομικά, ή συλλογικά συμφέροντα, αλλά προκειμένου να ικανοποιήσουν το δημόσιο συμφέρον. Αυτή είναι η έννοια του νόμου, μετά από στάθμιση έννομων αγαθών».
Μιλώντας για την ευθύνη των Δήμων στα θέματα της προστασίας του περιβάλλοντος, ο πρόεδρος του ΣτΕ, τόνισε ακόμη ότι: «ζήτημα που ανακύπτει είναι το ζήτημα των αποβλήτων. Εδώ θα πρέπει να καταλάβουμε ότι ως κοινωνικό σύνολο πρέπει να αναλάβουμε όλοι ένα μέρος του βάρους, δεν μπορεί κάποιος να το αναλάβει εξ ολοκλήρου αλλά όλοι χρειάζεται να αναλάβουμε ένα μέρος του βάρους».
«Ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αφορά τη μη συμμόρφωση στις δικαστικές αποφάσεις»
Ο κ. Πικράμενος στάθηκε ιδιαίτερα στο ζήτημα της νομιμότητας και της εφαρμογής της, τονίζοντας: «Η αρχή του κράτους δικαίου και η αρχή της νομιμότητας δεσμεύει όλους μας, αιρετούς και μη. Δεν είναι επιλογή, είναι θεμέλιο της δημοκρατίας μας».
Σύμφωνα με τον κ. Πικραμένο, ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αφορά τη μη συμμόρφωση στις δικαστικές αποφάσεις, ειδικά στις περιπτώσεις όπου οι δήμοι οφείλουν να εκδώσουν νέες διοικητικές πράξεις μετά από ακύρωση προηγούμενων αποφάσεων.
Αναφερόμενος, «σε προβλήματα που εγώ έχω εντοπίσει σε σχέση με την αρχή της νομιμότητας, που πρέπει να προσέξουμε, το πρώτο είναι η συμμόρφωσης στις δικαστικές αποφάσεις», είπε ο κος Πικραμένος και τόνισε:
-«Και δεν μιλώ μόνον για τη συμμόρφωση που αφορά χρήματα, εννοώ για τη συμμόρφωση που απαιτεί από τους δήμους μετά από ακυρωτική δικαστική απόφαση να εκδίδουν διοικητικές πράξεις συμμορφούμενες προς το περιεχόμενο της ακυρωτικής απόφασης. Εδώ υπάρχουν θέματα. Δεν υπάρχει συμμόρφωση όπως θα έπρεπε, με αποτέλεσμα να εκτιθέμεθα ως κράτος δικαίου. Και αυτή η έκθεση που έχουμε υποστεί έχει οδηγήσει σε καταδικαστικές αποφάσεις από το δικαστήριο του Στρασβούργου».
Αλλάζει το θεσμικό πλαίσιο για να μπορούν οι πολίτες να βρίσκουν το δίκιο τους
Η αδυναμία ή απροθυμία συμμόρφωσης, όπως τόνισε, έχει οδηγήσει την Ελλάδα σε καταδικαστικές αποφάσεις από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Στρασβούργου και καθιστά το υφιστάμενο σύστημα αναποτελεσματικό. Και υπογράμμισε ότι η χώρα μας υποχρεώνεται να προχωρήσει σε αναμόρφωση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου.
-«Tο ελληνικό σύστημα συμμόρφωσης έχει καταστεί αναποτελεσματικό κατά το Στρασβούργο, και είμαστε υποχρεωμένοι ως χώρα, να προχωρήσουμε σε μία αναμόρφωση της νομοθεσίας περί συμμόρφωσης για να μπορούν οι πολίτες να βρίσκουν το δίκιο τους. Για να το πω έτσι απλά χωρίς η διοίκηση μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και οι ΟΤΑ να προβάλλουν εμπόδια».
«Είναι πάρα πολύ σοβαρό το θέμα και νομίζω ότι είμαστε όλοι κάπου συνυπεύθυνοι στις εξελίξεις του κράτους δικαίου στην Ελλάδα και ο καθένας θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί», τόνισε ο πρόεδρος του ΣτΕ.
-«Πρέπει να σημειώσω ότι όλοι οι θεσμοί έχουμε προβλήματα και εμείς το Συμβούλιο της Επικρατείας είμαστε 170 δικαστές με 100 υπαλλήλους είμαστε από τις χειρότερες αναλογίες δικαστών υπαλλήλων πανευρωπαϊκά. Παρόλα αυτά συνεχίζουμε να κάνουμε αυτό που μας αναλογεί», είπε ο ίδιος.
Αρμοδιότητες στους Δήμους με αυξημένη εποπτεία του κράτους
Ο κ. Πικραμένος αναφέρθηκε και στο θέμα των αρμοδιοτήτων της Αυτοδιοίκησης, το οποίο είναι στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας ιδίως για τις ΥΔΟΜ των Δήμων, τις ΔΕΥΑ, τη διαχείριση των υδάτων κ.α.
Το Σύνταγμα κατοχυρώνει την οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια των ΟΤΑ, ωστόσο αυτή η αυτοτέλεια δεν μπορεί να νοηθεί έξω από ένα πλαίσιο θεσμικού ελέγχου, είπε και επισήμανε ότι:
– «Σε μια δημοκρατία δεν υπάρχουν θεσμοί που δεν ελέγχονται», εξηγώντας ότι οι δήμοι λογοδοτούν διπλά: πολιτικά, απέναντι στους πολίτες μέσω των εκλογών, και νομικά, μέσω της εποπτείας του κράτους. Σύμφωνα με τον ίδιο, η ενίσχυση της αυτοδιοίκησης σε αρμοδιότητες, πόρους και ανθρώπινο δυναμικό πρέπει να προχωρά παράλληλα με την ενίσχυση της εποπτείας, ως προϋπόθεση διαφάνειας και δημοκρατικής ευθύνης.
ΠΗΓΗ https://ecopress.gr/
