Σε μια περίοδο που η διαφάνεια στη διοίκηση των ΟΤΑ απαιτείται όσο ποτέ άλλοτε, μια σοβαρή θεσμική και νομική εκκρεμότητα αποκαλύπτεται με αφορμή τη μεταβίβαση μετοχών της ανώνυμης εταιρείας Δ.Ε.Δ.Α.Π.Α.Λ. Α.Ε. – της εταιρείας διαχείρισης απορριμμάτων στη Λέσβο.
Πρόκειται για ιδιωτικό συμφωνητικό δωρεάς και μεταβίβασης 1.027 ονομαστικών μετοχών, που συντάχθηκε και υπογράφηκε μεταξύ του Δήμου Δυτικής Λέσβου (ως «Δωρητής») και του Δήμου Ανατολικής Σάμου (ως «Δωρεοδόχος»), βάσει της πρόσφατης αναδιάρθρωσης των διαδημοτικών εταιρειών διαχείρισης απορριμμάτων στο Βόρειο Αιγαίο.
Ωστόσο, κανένα μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου Σάμου δεν έχει δηλώσει επίσημα γνώση του περιεχομένου ή των συνεπειών της μεταβίβασης, ούτε έχει προηγηθεί εισήγηση ή δημόσια συζήτηση, όπως απαιτείται θεσμικά για ζητήματα που άπτονται της δημοτικής περιουσίας και των δικαιωμάτων εκπροσώπησης σε εταιρείες.
Τι λέει το ιδιωτικό συμφωνητικό:
Η πράξη μεταβίβασης, που έλαβε χώρα το …/…/2025, προβλέπει την παραχώρηση 1.027 μετοχών, αξίας 60€ εκάστη, από τον Δήμο Δυτικής Λέσβου προς τον Δήμο Ανατολικής Σάμου. Πρόκειται για 27,70% του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου της ΔΕΔΑΠΑΛ Α.Ε., εταιρείας που δεν είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών, αλλά λειτουργεί με τη μορφή Α.Ε. Ο.Τ.Α., βάσει του ν. 2190/1920 και των σχετικών διατάξεων του Καλλικράτη και Κλεισθένη.
Η μεταβίβαση βασίζεται στη διαπιστωτική πράξη συγχώνευσης της ΔΙ.Α.ΝΟ.Χ. Α.Ε. με τη ΔΕΔΑΠΑΛ Α.Ε., σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 5151/2024, και υλοποιείται χωρίς αντάλλαγμα, φόρους ή τέλη. Το συμφωνητικό χαρακτηρίζεται ως «δωρεά» και προβλέπει πλήρη μεταβίβαση κυριότητας, νομής και κατοχής, με όλα τα συναφή δικαιώματα.
Ωστόσο, παραμένει θολό το πλαίσιο βάσει του οποίου ο Δήμος Δυτικής Λέσβου προέβη στην παραχώρηση του ποσοστού του, χωρίς να έχει προηγηθεί:
Απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου για την αποδοχή της συγχώνευσης,
Εισηγητική έκθεση ή έκθεση βιωσιμότητας για τη μεταβολή της συμμετοχής του Δήμου σε εταιρική μορφή,
Ενημέρωση της Επιτροπής Διαφάνειας ή Ελέγχου Περιουσίας.
Ποια είναι η θεσμική παγίδα:
Ο νόμος 5151/2024 ορίζει σαφώς ότι οι μετοχές της νέας συγχωνευθείσας εταιρείας θα κατανέμονται ανάλογα με τον πληθυσμό των δήμων της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. Ωστόσο, η πράξη δεν είναι απλή διοικητική κατανομή – είναι αλλαγή στη σύνθεση του μετοχικού κεφαλαίου μιας Ανώνυμης Εταιρείας Ο.Τ.Α., η οποία φέρει ευθύνες, συμμετοχές, ψήφους και δικαιώματα σε διοικητικά συμβούλια και αποφάσεις.
Η δωρεά μετοχών – ακόμη και άνευ ανταλλάγματος – αποτελεί πράξη διαχείρισης δημοτικής περιουσίας και, ως τέτοια, πρέπει να εγκριθεί από το Δημοτικό Συμβούλιο και να δημοσιοποιηθεί στο πλαίσιο της νομιμότητας και της διαφάνειας.
Από την έρευνά μας δεν έχει δημοσιευτεί καμία σχετική απόφαση ούτε στο ΔΙΑΥΓΕΙΑ, ούτε στην ιστοσελίδα του Δήμου Δυτικής Λέσβου, ούτε έχει τεθεί θέμα στο Δημοτικό Συμβούλιο.
Τι διακυβεύεται:
Η ιδιότητα του μετόχου σε Α.Ε. Ο.Τ.Α. δεν είναι τυπική. Οι μετοχές:
δίνουν δικαίωμα ψήφου σε γενικές συνελεύσεις,
συνοδεύονται από ευθύνες και ενίοτε από οικονομικές επιβαρύνσεις (π.χ. κάλυψη ελλειμμάτων),
προσδιορίζουν τη στρατηγική συμμετοχή του Δήμου σε κρίσιμα ζητήματα διαχείρισης απορριμμάτων, αναπτυξιακού σχεδιασμού, επενδύσεων κ.λπ.
Η σιωπηλή παραχώρηση ενός τέτοιου ποσοστού, χωρίς νομικό, πολιτικό και τεχνικό έλεγχο, ανοίγει παράθυρο ευθυνών, ενώ ταυτόχρονα γεννά ερωτήματα για τη νομιμότητα των πράξεων, την εκπροσώπηση των πολιτών και τον ρόλο της αντιπολίτευσης.
Το ερώτημα: Ποιος γνώριζε και ποιος ενέκρινε;
Ετέθη σε γνώση των μελών του Δ.Σ. η ύπαρξη του ιδιωτικού συμφωνητικού;
Υπήρξε νομικός έλεγχος από τις υπηρεσίες του Δήμου;
Ποια είναι η νομική βάση της "δωρεάς" μετοχών;
Γιατί δεν υποβλήθηκε εισήγηση από την Οικονομική Επιτροπή ή την Επιτροπή Διαβούλευσης;
Τι σημαίνει η μεταβίβαση για τη συμμετοχή του Δήμου στο μέλλον της ΔΕΔΑΠΑΛ Α.Ε.;
Τι θα γίνει αν προκύψουν οικονομικές υποχρεώσεις της εταιρείας; Ποιος θα φέρει την ευθύνη για την απόφαση μεταβίβασης;
Συμπέρασμα:
Το ζήτημα της μεταβίβασης των μετοχών της ΔΕΔΑΠΑΛ Α.Ε. δεν είναι τεχνικό, αλλά βαθειά πολιτικό και θεσμικό. Η απουσία ενημέρωσης και εισήγησης στο Δημοτικό Συμβούλιο δεν είναι αμέλεια – είναι παραβίαση των αρχών της νομιμότητας και της διαφάνειας.
Η κοινωνία της Λέσβου και της Σάμου , οι δημοτικοί σύμβουλοι, οι πολίτες και οι τοπικοί θεσμοί έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν και υποχρέωση να ελέγξουν. Όταν οι αποφάσεις λαμβάνονται ερήμην του συλλογικού οργάνου που εκπροσωπεί τους δημότες, υπονομεύεται η ίδια η έννοια της δημοκρατικής διοίκησης.
Η υπόθεση πρέπει να επανεξεταστεί δημόσια, με την άμεση εισαγωγή του θέματος στο Δημοτικό Συμβούλιο, την παρουσίαση της νομικής τεκμηρίωσης και τον έλεγχο της διαδικασίας από τις αρμόδιες εποπτικές αρχές.
Οτιδήποτε λιγότερο, συνιστά συγκάλυψη.
