Του Νικ. Σταυρουλάκι
Όχι μόνο απέρριψε την προσπάθεια διασύνδεσης του Κυπριακού με την ευρωτουρκική πορεία, αλλά εγκάλεσε την Ε.Ε. για τη στασιμότητα που παρατηρείται στην πρόοδο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, με τη συμμετοχή του στο άτυπο συμβούλιο των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ την Πέμπτη 29 Αυγούστου στις Βρυξέλλες, διέψευσε τις ελπίδες Λευκωσίας και Αθήνας ότι θα «γονατίσει» μπροστά στο κονκλάβιο των Ευρωπαίων ομολόγων του. Αντίθετα, ύψωσε τη δική του φωνή, τη φωνή της ηγεμονικής Τουρκίας, όπως αναμενόταν, με βάση ρεαλιστικές των πραγμάτων αναλύσεις και όχι τυχοδιωκτικές προσεγγίσεις, ανερμάτιστες και επικίνδυνες για την τύχη των εθνικών μας θεμάτων.
Τα φαινόμενα έχουν την εξήγησή τους. Η στρατιωτική ισχύς έχει άμεσο αποτέλεσμα την καταγραφή επιτευγμάτων στο διπλωματικό πεδίο. Και όταν φθάνει εκείνη η ώρα της διπλωματίας, όλοι υποχρεώνονται εκ των πραγμάτων να αποδεχτούν τις θέσεις του ισχυρού. Η συνεχής ενδυνάμωση, με μέθοδο και ορίζοντα, της τουρκικής στρατιωτικής ισχύος έφερε τον Τούρκο ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν στην αυλή της Ε.Ε. Η συμμετοχή του στο άτυπο συμβούλιο των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ (Gymnich) στις Βρυξέλλες ως «ειδικός προσκεκλημένος» ικανοποίησε -φυσικά- την Άγκυρα, καθώς εξέλαβε την πρόσκληση ως ευκαιρία για να αναπτύξει τις σταθερά εδραιωμένες, ακλόνητες ηγεμονικές απόψεις της.
Νεο-οθωμανικό σχέδιο
Ταυτόχρονα, βήμα βήμα η Τουρκία καταφέρνει να εξουδετερώνει κάθε πρωτοβουλία που επινοούν τα επιτελεία σε Λευκωσία και Αθήνα, αφήνοντας Ελλάδα και Κύπρο να σιγοβράσουν στο ζουμί τους. Και δεν είναι μόνο η ισχύς. Είναι και πώς την επιβάλεις. Η Άγκυρα εφαρμόζει την πολιτική της στο πλαίσιο του ολοκληρωτικού, στρατηγικού, νεο-οθωμανικού σχεδίου, μέσω του οποίου επεκτείνει το τουρκικό αποτύπωμα στον γεωγραφικό χάρτη της ευρείας περιοχής, στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, μέρος του σχεδίου, αλλά και κεντρική στόχευση είναι η προσπάθεια να την καταστήσει «περίκλειστη» χώρα, περιχαρακωμένη στα σύνορά της, κυρίως αποκομμένη από την Κύπρο. Οι στρατιωτικές συμφωνίες με Αλβανία, Κόσοβο και Λιβύη συνεχώς εμβαθύνονται, ενώ με την πολιτική των κανονιοφόρων, που κατά την Αθήνα είναι «démodé», καθώς ανήκει στον προηγούμενο αιώνα, που εφαρμόζει στο Αιγαίο υποχρεώνει την ελληνική πλευρά να συναινεί σε ό,τι η τουρκική πλευρά επιδιώκει. Το άτυπο συμβούλιο με τη συμμετοχή Φιντάν επινοήθηκε προκειμένου να διασυνδεθεί η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας με τη στάση της στο Κυπριακό. Η εξίσωση απέτυχε…
Το «κάρφωμα» του Μπορέλ
Η συμμετοχή του Τούρκου ΥΠΕΞ χαιρετίστηκε αρχικά από υψηλούς αξιωματούχους της Ένωσης. Ο Ζοζέπ Μπορέλ «κάρφωσε» την Αθήνα και τη Λευκωσία, ευχαριστώντας για τη μη εκδήλωση αντιρρήσεων γι’ αυτήν τη συνάντηση. Ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. είπε ότι είναι η πρώτη φορά έπειτα από αρκετά χρόνια που προσκαλείται ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας σε άτυπο συμβούλιο της Ε.Ε. και ευχαρίστησε όλους όσοι «επέτρεψαν να ληφθεί αυτή η απόφαση»! Ευχήθηκε, ως σημαντική εξέλιξη, «η Τουρκία να κατανοήσει τον ρόλο της Ε.Ε., με σεβασμό στη θέση των κρατών-μελών μας (της Κύπρου) που έχει δύσκολες σχέσεις με την Τουρκία». Μάλλον αντιπαρήλθε το γεγονός ότι η Τουρκία έχει σχέδιο που κανένας Μπορέλ δεν μπορεί να σταματήσει.
Και ο εκπρόσωπος της Κομισιόν αρμόδιος για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Πίτερ Στάνο, σημείωσε ότι «στα θέματα που είναι σημαντικά για την Ε.Ε. και αφορούν τις ευρωτουρκικές σχέσεις περιλαμβάνονται το κυπριακό ζήτημα και η τουρκική συμπεριφορά προς την Κυπριακή Δημοκρατία», εν αναμονή του «πώς σκοπεύει η Άγκυρα να προχωρήσει με εποικοδομητικές λύσεις». Ο Φιντάν όχι μόνο απέρριψε τη διασύνδεση, αλλά τη χαρακτήρισε και «ατυχή».
Σύμφωνα πάλι με τις μέχρι σήμερα ιστορικές ενδείξεις, κατά τεκμήριο αυταπόδεικτες, η ελληνική πλευρά κινείται σε τακτικό επίπεδο στο μότο «Δίνω λίγο Αιγαίο, για να πάρω λίγη Κύπρο». Την τακτική αυτή λέγεται ότι εφάρμοσε πρώτος ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης, με τη γνωστή Συμφωνία της Μαδρίτης, αποδεχόμενος πρωτοφανώς «ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο», για να πάρει την ένταξη ολόκληρης της Κύπρου στην Ε.Ε.
Το Κυπριακό
Από την άλλη πλευρά, από τις δηλώσεις και άλλες συναφείς πληροφορίες προκύπτει το συμπέρασμα ότι το Κυπριακό και η προοπτική επίλυσης μέσω της διαδικασίας του ΟΗΕ τέθηκε μεν επιτακτικά, γεγονός θετικό καταρχήν, στον βαθμό όμως που η Κυπριακή Δημοκρατία θα είναι «ίδια» και μετά την επίτευξη λύσης. Δηλώσεις εκ μέρους του Προέδρου της Κύπρου Ν. Χριστοδουλίδη ότι «η Κύπρος θα είναι μέλος της Ε.Ε. και μετά τη λύση» αφήνουν απύθμενα κενά ως προς τις υπάρχουσες «κόκκινες» γραμμές. Μια «νέα» Κυπριακή Δημοκρατία κατά το ήμισυ τουρκική δεν είναι λύση, αλλά επιδείνωση της υπάρχουσας σημερινής κατάστασης.
Ουσιαστικά ολόκληρο το φάσμα των εθνικών θεμάτων, αλληλένδετων κατά το πλείστον, μπήκαν στην ευρωπαϊκή «μηχανή του κιμά». Αιγαίο, Κυπριακό, ΑΟΖ, ενεργειακά, ηλεκτρικές διασυνδέσεις, Μεταναστευτικό και όλα όσα σχετίζονται με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, υπό το πρίσμα της ευρωτουρκικής προοπτικής, ετέθησαν, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, από τους εκπροσώπους της Ελλάδας και της Κύπρου, παρουσία του Χ. Φιντάν, με την προσδοκία οι Ευρωπαίοι εταίροι να κατανοήσουν τις ελλαδικές και κυπριακές ανησυχίες. Ποιες προσδοκίες μπορεί να αναπτυχθούν, όμως, με δεδομένο ότι η Τουρκία σε πολλά ζητήματα έχει τη στήριξη ισχυρών χωρών της Ε.Ε. (Γερμανία, Ισπανία, Ουγγαρία, Ιταλία);
Και στο βάθος νέα συνάντηση Μητσοτάκη με τον Ερντογάν
Οι σχέσεις Ε.Ε. – Τουρκίας συζητήθηκαν στο άτυπο συμβούλιο των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ, υπό την έννοια της προοπτικής τους, για την οποία μάλλον η Άγκυρα επιδεικνύει μικρό ενδιαφέρον, καθώς η προοπτική αυτή «φρενάρει» τα μοναχικά περιφερειακά της σχέδια, όπως εκείνη τα κατανοεί. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης τόνισε ότι η Ελλάδα στηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, όμως θα πρέπει να γίνονται σεβαστά το ευρωπαϊκό κεκτημένο, η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών-μελών και η κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας της Ε.Ε.
Το αποτέλεσμα της παρουσίας του Τούρκου ΥΠΕΞ στο άτυπο συμβούλιο των Βρυξελλών θα φανεί σύντομα και κατά τα φαινόμενα θα σχηματοποιηθεί στην προγραμματιζόμενη συνάντηση του Κυρ. Μητσοτάκη με τον Τ. Ερντογάν στη Ν. Υόρκη, στο περιθώριο της Γ.Σ. του ΟΗΕ, όπου «θα συζητηθούν το χρονοδιάγραμμα και τα επόμενα βήματα του διαλόγου». Αμ’ έπος αμ’ έργον!
Δημοσιεύεται στην «κυριακάτικη δημοκρατία»
