Με δύο παράλληλες κινήσεις σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των κοινοτικών χρημάτων, η κυβέρνηση επιδιώκει να πετύχει την όσο το δυνατόν ταχύτερη διοχέτευση των πόρων ύψους 18,4 δισ. ευρώ, που εγκρίθηκαν για την Ελλάδα στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2.
Το επόμενο ΕΣΠΑ ξεκινά τυπικά από τις αρχές του 2014, έχοντας εξασφαλίσει αυξημένη κοινοτική συμμετοχή σε ποσοστό 90%. Η υψηλή κοινοτική συμμετοχή περιορίζει ουσιαστικά τα χρήματα που θα πρέπει να βάλει η ελληνική πλευρά σε ένα ποσοστό μόλις 10% στο συνολικό Πρόγραμμα, επιτρέποντας έτσι την άμεση έναρξη των έργων, που θα θεωρηθούν επιλέξιμα και ώριμα να ξεκινήσουν.
Η δεύτερη κίνηση προβλέπει ουσιαστικά τη γεφύρωση των δύο Προγραμμάτων, με όσα έργα δεν ολοκληρωθούν στο πλαίσιο του τρέχοντος ΕΣΠΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται για έργα συνολικού ύψους 3 δισ. ευρώ τουλάχιστον, τα οποία θα λειτουργήσουν ως γέφυρα μεταξύ του υπάρχοντος ΕΣΠΑ και του νέου, προκειμένου να εξασφαλιστεί η χρηματοδότησή τους, αλλά και να αποφευχθεί η απώλεια κοινοτικών πόρων.
Μεταξύ αυτών είναι οι μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι, σιδηροδρομικά έργα, περιβαλλοντικά, αλλά και έργα ψηφιακής σύγκλισης, τα οποία δεν θα καταστεί δυνατό να ολοκληρωθούν έως και το τέλος του 2015. Είναι η ημερομηνία που λήγει ουσιαστικά το ΕΣΠΑ, εάν συνυπολογιστεί και η παράταση που προβλέπεται με βάση τον κανόνα ν+2.
Το νέο Πρόγραμμα που ονομάζεται Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης, ξεκινά τυπικά σε τρεις μόλις μήνες, δηλαδή στις αρχές του 2014 και σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Ανάπτυξης, τα δύο Προγράμματα θα επιδιωχθεί να τρέξουν παράλληλα. Αν και η κοινοτική γραφειοκρατία παραπέμπει την υλοποίηση των πρώτων έργων στα μέσα του 2014, το γεγονός ότι οι δαπάνες που θα γίνουν, θεωρούνται επιλέξιμες από τον Ιανουάριο του νέου χρόνου, επιτρέπει στο υπουργείο Ανάπτυξης να αισιοδοξεί ότι δεν θα υπάρξει «κενό αέρος» μεταξύ των δύο Προγραμμάτων.
Σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό Κ. Χατζηδάκη, «με την παράλληλη υλοποίηση των δύο Προγραμμάτων δεν θα υπάρξει χαμένος χρόνος». Αντίθετα επιτυγχάνεται η καλύτερη αξιοποίηση των κοινοτικών πόρων με βάση τις δεσμεύσεις που έχουμε για τις απορροφήσεις αλλά και τους δημοσιονομικούς περιορισμούς της χώρας, που επιβάλλουν περικοπές στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Το εργαλείο της αυξημένης κοινοτικής συμμετοχής επιστρατεύθηκε με επιτυχία και στο τρέχον ΕΣΠΑ. Μέσα από δύο τέτοιες κινήσεις, η κοινοτική συμμετοχή αυξήθηκε σε πρώτη φάση στο 85% και στη συνέχεια στο 95% και επέτρεψε ουσιαστικά τη διάσωση των κοινοτικών πόρων. Η αυξημένη κοινοτική συμμετοχή δεν είναι παρά ένας μηχανισμός που διευκολύνει τη συνέχιση των έργων, χωρίς να απαιτείται η χρηματοδότησή τους με εθνικούς πόρους, παρά σε ένα ελάχιστο ποσοστό της τάξης του 5% σήμερα. Μέσα από τον μηχανισμό αυτό μειώνονται τα χρήματα που πληρώνει η ελληνική πλευρά για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα και γίνεται δυνατή η ολοκλήρωσή τους μόνο μέσα από κοινοτικά χρήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα από τον σχετικό μηχανισμό τα κονδύλια του ΕΣΠΑ περιορίστηκαν δραστικά, στα 20,5 δισ. ευρώ από το αρχικό ποσό των 25 δισ. ευρώ, αλλά σύμφωνα με την άποψη που επικρατεί στην κυβέρνηση, η περικοπή ήταν αναγκαία. Οι στενές δυνατότητες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, λόγω του δημοσιονομικής προσαρμογής, δεν επέτρεπαν τη χρήση πόρων για τη χρηματοδότηση δημοσίων επενδύσεων και έτσι η μείωση της εθνικής συμμετοχής κατά 4,5 δισ. ευρώ θεωρήθηκε παράπλευρη, αλλά αναπόφευκτη απώλεια. Στο υπουργείο Ανάπτυξης ως αντιστάθμισμα προβάλλουν την απελευθέρωση πόρων, προκειμένου να επιτευχθεί η δημοσιονομική προσαρμογή της τελευταίας τριετίας και αντιπαραβάλλουν τη δυνατότητα που δίνεται για τη μεταφορά μεγάλων παραγωγικών έργων στην επόμενη προγραμματική περίοδο, δηλαδή το 2014 - 2020.
Οι μεταφορές έργων δεν εξαντλούνται μεταξύ των δύο Προγραμμάτων. Μετακινήσεις σχεδιάζονται και στο υπάρχον ΕΣΠΑ. Στο πλαίσιο της αναθεώρησης, η ελληνική πλευρά αναμένεται να στείλει έως τα τέλη Σεπτεμβρίου τις προτάσεις της για εσωτερικές μετακινήσεις πόρων, έτσι ώστε να απελευθερωθούν πόροι από έργα που δεν υλοποιούνται και να χρηματοδοτηθούν άλλες δράσεις. Με τον τρόπο αυτό το υπουργείο Ανάπτυξης επιδιώκει να μετατρέψει το μειονέκτημα σε πλεονέκτημα, χρηματοδοτώντας κοινωνικές δράσεις, όπως η κοινωφελής εργασία, η λειτουργία των βρεφονηπιακών σταθμών, κ.λπ.
Συνολικά 570 εκατ. ευρώ σε κοινοτική συμμετοχή, σε σύνολο 20,5 δισ. ευρώ, μετακινούνται από πρόγραμμα σε πρόγραμμα για να αντιμετωπιστούν καλύτερα οι ανάγκες της χώρας. Από το σύνολο της άσκησης της αναθεώρησης εξασφαλίζονται τα 1,2 δισ. ευρώ που απαιτούνται για την ενίσχυση των αυτοκινητοδρόμων, και τα 380 εκατ. ευρώ για τα μέτρα κοινωνικής στήριξης (210 εκατ. ευρώ για την κοινωφελή εργασία και 170 εκατ. ευρώ για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς). Οπως διαβεβαιώνει το υπουργείο κανένα από αυτά τα έργα δεν χάνει τη χρηματοδότησή του. Οσα δεν ολοκληρωθούν στο πλαίσιο της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου, θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ 2014 - 2020.
Της Ευγενίας Τζώρτζη
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
