Τα τελευταία 2 χρόνια βιώνουμε όλοι τα αποτελέσματα των κυβερνητικών επιλογών για την αντιμετώπιση της οικονομικής κατάστασης που έχει περιέλθει η χώρα μας. Επιλογές που έχουν οδηγήσει στη συνεχή μείωση των μισθών στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, στην περικοπή των συντάξεων, στην επιβολή νέων φόρων, στην κατάργηση τους κράτους πρόνοιας. Ένας δρόμος που δε βγάζει πουθενά.
Ως εναλλακτική πρόταση για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, τίθεται από όλους η ανάπτυξη. Πολλές είναι οι απόψεις για το πως μπορεί αυτή να επιτευχθεί. Σε κάθε περίπτωση ανάπτυξη χωρίς ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις δεν είναι εφικτή. Οι επενδύσεις μπορούν να τονώσουν την τοπική οικονομία, να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, να στηρίξουν τον αγρότη και τον κτηνοτρόφο, να αναβαθμίσουν τις υποδομές στα νησιά μας, να συμβάλλουν στην αύξηση του τουρισμού.
Η χρηματοδότηση των επενδύσεων σήμερα μπορεί να γίνει κατά βάση από το ΕΣΠΑ, δεδομένου των περιορισμένων δυνατοτήτων που έχει το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Εθνικοί Πόροι). Η Κοινοτική χρηματοδότηση, οποία έχει ανέλθει πρόσφατα στο ποσοστό του 85% για τα περισσότερα έργα, μπορεί να βοηθήσει σημαντικά την αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας μας, τουλάχιστον έως το 2015.
Οι πόροι του ΕΣΠΑ παραμένουν σήμερα όμως αναξιοποίητοι. Και αυτό δεν φαίνεται μόνο από το χαμηλό ποσοστό απορρόφησης του Προγράμματος για το Βόρειο Αιγαίο (24,5%), αλλά κυρίως από το γεγονός ότι είναι ελάχιστα τα μεγάλα έργα που υλοποιούνται σήμερα στα νησιά μας με τη χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ. Έργα που έχουν προγραμματιστεί εδώ και χρόνια, παρεμβάσεις που θα αναβαθμίσουν τις υποδομές στα νησιά μας, θα τονώσουν την τοπική ανάπτυξη και την απασχόληση, δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη να υλοποιούνται. Ενδεικτικά:
- Η αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών στο Σίγρι, στον Αη Στράτη, στη Χίο, στο Μαλαγάρι της Σάμου και η ολοκλήρωση του λιμένα στον Εύδηλο.
- Η επέκταση του αερολιμένα στη Χίο και η αναβάθμιση των κτιριακών υποδομών του αερολιμένα Μυτιλήνης.
- Έργα για τη βελτίωση του επαρχιακού και εθνικού οδικού δικτύου στη Λέσβο όπως η Παράκαμψη της Άγρας, η βελτίωση κατά τμήματα του δρόμου προς Πλωμάρι, οι οδικοί άξονες Καλλονή – Σίγρι, Πηγή – Λάμπου Μύλοι και Παράκαμψη Κεραμειών, καθώς και η ολοκλήρωση της Παράκαμψης της πόλης της Χίου. Ζητούμενο παραμένει η βελτίωση της εθνικής οδού Καρλόβασι – Βαθύ στη Σάμο και η ολοκλήρωση του οδικού άξονα Κάλαμος – Νας στην Ικαρία.
- Το έργο του εκσυγχρονισμού στο Βοστάνειο Νοσοκομείο Μυτιλήνης ακόμη δεν έχει δημοπρατηθεί, καθώς και έργα για την αναβάθμιση των υποδομών στα Νοσοκομεία Σάμου και Λήμνου.
- Έργα για την βελτίωση της ποιότητας ζωής και την προστασία του περιβάλλοντος με την κατασκευή βιολογικών καθαρισμών και δικτύων αποχέτευσης στον Πολιχνίτο, την Αγιάσο κλπ στη Λέσβο, η ολοκλήρωση του βιολογικού στο Βαθύ της Σάμου, αλλά και αυτά που έχουν προγραμματιστεί στα υπόλοιπα νησιά.
- Υποδομές που θα βελτιώσουν τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων όπως Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων, ΧΥΤΑ Αδρανών, ο ΧΥΤΑ στην Ικαρία και συστήματα ανακύκλωσης.
- Παρεμβάσεις για τη βελτίωση των υποδομών σε αλιευτικά καταφύγια των νησιών.
Πολλά θα μπορούσε να πει κανείς για έργα που σχεδιάζονται εδώ και χρόνια στα νησιά μας. Αυτό που δεν πρέπει να αγνοούμε όμως, είναι ότι με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα υπολείπονται λιγότερο από 4 χρόνια για τη λήξη του ΕΣΠΑ. Ο χρόνος που απομένει είναι λίγος και δεν υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω καθυστερήσεις.
Οι λόγοι της καθυστέρησης πολλοί. Η γραφειοκρατία παραμένει ανασταλτικός παράγοντας, η προχειρότητα με την οποία σχεδιάστηκε ο Καλλικράτης έχει σαν αποτέλεσμα να αναζητούνται μέχρι σήμερα οι αρμοδιότητες, οι απαλλοτριώσεις παραμένουν άλυτο πρόβλημα στα οδικά έργα παρά τις εκάστοτε εξαγγελίες. Στην κατάσταση αυτή έρχονται να προστεθούν τα σοβαρά προβλήματα στον κλάδο των κατασκευών, η έλλειψη ιδιωτικών κεφαλαίων, η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά και η κρίση στον τραπεζικό κλάδο.
Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι η ανάπτυξη να έχει μπει σήμερα στον πάγο ..
Είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξουν άμεσα πρωτοβουλίες για την απλοποίηση των διαδικασιών και επιτάχυνση των ρυθμών, προκειμένου να ξεκινήσουν να υλοποιούνται άμεσα τα έργα. Για να αξιοποιηθούν όλοι οι διαθέσιμοι πόροι του ΕΣΠΑ προς όφελος της ανάπτυξης των νησιών, της απασχόλησης και της τόνωσης της τοπικής οικονομίας.
Το Κράτος οφείλει να βελτιώσει το θεσμικό πλαίσιο και το επιχειρηματικό περιβάλλον, ώστε οι επενδυτές να μπορούν να πάρουν το ρίσκο και να επενδύσουν τα χρήματά τους στη χώρα μας. Να αντιμετωπιστεί η γραφειοκρατία, που υποθάλπει τη διαφθορά, οι υψηλοί φορολογικοί συντελεστές και οι συχνές αλλαγές στη φορολογική νομοθεσία, καθώς και οι καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης.
Κράτος και Αυτοδιοίκηση πρέπει να εργαστούν στενά για την αξιοποίηση του ΕΣΠΑ. Είναι μια από τις τελευταίες ευκαιρίες, αν όχι η τελευταία, που δεν πρέπει να την αφήσουμε να πάει χαμένη. Είναι ο μοναδικός τρόπος να επιστρέψει η ανάπτυξη στην Πατρίδα μας.
Θεόδωρος Βαλσαμίδης
Περιφερειακός Σύμβουλος Βορείου Αιγαίου
με την Παράταξη «ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΜΑΣ»
