Η «μάχη» Ελλάδας - Τουρκίας στο αλβανικό στρατιωτικό παζάρι
Του Σταυρου Tζιμα
Οι Τούρκοι πήραν στο... παζάρι τη στρατηγικής σημασίας ναυτική βάση του Αυλώνα πληρώνοντας κάτω από το τραπέζι περισσότερα «γρόσια» στους Αλβανούς από όσα έδιναν οι Ελληνες.
Δεν έγιναν όλα αυτά την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά μόλις πριν από λίγα χρόνια. Ηταν Ιούνιος του 1997, η εξέγερση των «πυραμίδων» είχε απομακρύνει τον Σαλί Μπερίσα από την εξουσία, ο σοσιαλιστής Φάτος Νάνο είχε κερδίσει τις εκλογές και η κατεστραμμένη χώρα έπρεπε να ανοικοδομηθεί με τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας.
Λίγες μέρες μετά τον σχηματισμό της κυβέρνησης, ταξίδεψε στην Αθήνα ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Σαμπί Μπρόκαϊ, διακεκριμένο στέλεχος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, που μαζί με τον Γκραμός Ρούτσι, διατηρούσαν άριστες σχέσεις με το «σκληρό» ΠΑΣΟΚ και ειδικά τον τότε υπουργό Εθνικής Αμυνας Ακη Τσοχατζόπουλο.
Ο Μπρόκαϊ είχε εντολή από τον Νάνο να προωθήσει πακέτο συμφωνιών με την κυβέρνηση Σημίτη, μεταξύ των οποίων ήταν και η επισκευή της απηρχαιωμένης και λεηλατημένης από τους εξεγερμένους Αλβανούς βάσης του Πασά Λιμάνι στον Αυλώνα. Οι συζητήσεις απέφεραν στους Αλβανούς ένα ποσό της τάξης των δέκα δισ. δραχμών για την ανασυγκρότηση του στρατού τους, με την υπόσχεση από τα Τίρανα ότι θα δώσουν τρία νεκροταφεία για τους Ελληνες νεκρούς στρατιώτες του ελληνοϊταλικού πολέμου. Συμφωνία όμως για τη βάση του Πασά Λιμάνι δεν υπήρξε. Το γιατί θα αποκαλυφθεί αργότερα. Τρεις μήνες μετά και συγκεκριμένα στις 12 Σεπτεμβρίου, επισκέφθηκε τα Τίρανα ο υπουργός Αμυνας της Τουρκίας και στις 26 Δεκεμβρίου ο Αλβανός ομόλογός του ανταπέδωσε την επίσκεψη.
Οπως αποκάλυψε, όταν όλα είχαν τελειώσει, ο τότε ακόλουθους Αμυνας της Αλβανίας στην Αγκυρα Λίμαϊ, ο Μπρόκαϊ εντελώς απρόοπτα και εκτός πρωτοκόλλου της επίσκεψης έθεσε στο τραπέζι των συνομιλιών το αίτημα για την ανασυγκρότηση της βάσης του Πασά Λιμάνι. Σε σχετική ερώτηση του ακολούθου ο Μπρόγκαϊ φέρεται να του είπε ότι η κυβέρνησή του δεν μπορούσε να δώσει για ανασυγκρότηση μια τόσο ευαίσθητη βάση σε μια γειτονική χώρα και για μεγάλο διάστημα, όπως επιθυμούσε η Ελλάδα. Τον Μάρτιο του 1998, η συμφωνία με την οποία η Τουρκία ανέλαβε την ανασυγκρότηση της βάσης υπογράφτηκε στα Τίρανα, όμως ο Νάνο αμέσως μετά έδιωξε τον Μπρόγκαϊ από υπουργό Αμυνας. Ο ίδιος φέρεται να αποκάλυψε σε στελέχη της ελληνικής μειονότητας, αργότερα, ότι η Τουρκία έδωσε τα τριπλάσια λεφτά απ’ όσα έδιναν οι Ελληνες και πήρε τη βάση στην οποία έκτοτε απαγορεύει και στους Αλβανούς να την επισκέπτονται...
Εξι χρόνια μετά και συγκεκριμένα στις 4 Απριλίου του 2003, η αλβανική Βουλή ενέκρινε ελληνοαλβανική συμφωνία για την ανασυγκρότηση της ήσσονος σημασίας ναυτικής βάσης Μπιστ Πέλλα λίγο έξω από το Δυρράχιο. Η Ελλάδα αναλάμβανε βάσει της συμφωνίας την ανακαίνισή της προϋπολογισμού πέντε εκατ. ευρώ για 5-7 χρόνια, διάστημα για το οποίο προβλέπεται στις εγκαταστάσεις της ο ελλιμενισμός ελληνικών πολεμικών πλοίων. Ομως, η υλοποίησή της αντιμετωπίζει προβλήματα, καθώς οι Αλβανοί αποδίδουν στην ελληνική πλευρά ευθύνες για κωλυσιεργία.
