Ανδρέας Φρ. Μιχαηλίδης: Περί μαθητικών εκδρομών

Το τελευταίο διάστημα δημοσιοποιούνται απόψεις και θέσεις σχετικά με τους μαθητές, τις κινητοποιήσεις τους και τις εκδρομές τις οποίες θα πρέπει να τους επιτραπεί ή όχι να πραγματοποιήσουν. Ακούγονται και πάλι βαρύγδουπα και παχιά λόγια, εκκλήσεις προς «την υγειά κοινωνία» να απομονώσει τους παραβάτες, αφορισμοί πως καταρρέει η εκπαίδευση επειδή οι μαθητές δεν κάνουν μάθημα, αποφάσεις περί «συνετισμού των μαθητών» και άλλα ευτράπελα. Ας ξεκαθαρίσουμε μερικά πράγματα: Καταλήψεις: Θα συμφωνήσω πως οι καταλήψεις των σχολείων, τα τελευταία τουλάχιστον χρόνια, είναι αδιέξοδες, απολίτικες και αυτοκαταστροφικές για την εκπαίδευση. Όμως κρύβουν ζητήματα τα οποία πρέπει να αναζητήσουμε και για τα οποία θα πρέπει να προβληματιστούμε όλοι, γονείς εκπαιδευτικοί και Διοίκηση. Αν τα κρύβουμε κάτω από το χαλί, όπως κάναμε για χρόνια, θα τα ανακυκλώνουμε και θα τα βρίσκουμε κάθε φορά μπροστά μας. Ας αναλογιστούμε επί τέλους τις ευθύνες που έχουμε όλοι και ας τις αναλάβουμε με γενναιότητα στο ακέραιο. Γιατί οι μαθητές στην πλειοψηφία τους απεχθάνονται το σχολείο; Γιατί το σχολείο δεν τους εμπνέει κανένα ουσιαστικό ενδιαφέρον, μόνο πίεση και άγχος να ανταποκριθούν σε παράλογες, τις περισσότερες φορές, απαιτήσεις για γνώση. Γιατί οι μαθητές αναζητούν εναγώνια ευκαιρίες να μην πάνε σχολείο; Μήπως είναι εξ’ ορισμού φυγόπονοι; Μήπως τα τελευταία χρόνια μαζεύτηκαν στα σχολεία μας κακής ποιότητας παιδιά που άλλο δεν κάνουν παρά να απεργάζονται την διάλυση του σχολείου; Τότε οι πρωτιές που για χρόνια κατακτάμε στις εξετάσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, και η μαζική, επαναλαμβάνω η μαζική επιτυχία των μαθητών μας στις σχολές που επιθυμούν πως εξηγείται; Τα συγχαρητήρια που τους δίνουμε κάθε χρόνο σε ποια παιδιά απευθύνονται; Μήπως όχι σε αυτά που σήμερα λοιδορούμε ως ανεύθυνα και προβληματικά; Εκδρομές: Πρόκειται για μια παράδοση ετών. Πρόκειται για μια επιθυμία γενιών και γενιών μαθητών, ένα όνειρο που κάναμε και εμείς σαν μαθητές από τα πρώτα γυμνασιακά μας χρόνια. Μια διαδικασία με ισχυρό συμβολισμό στην ψυχή των νέων, ισότιμο με αυτό της ενηλικίωσης, ανάλογο με αυτό που έχουν σε άλλες χώρες ανάλογες διαδικασίες, όπως η γιορτή των αποφοίτων στην Αμερική κ.α. Η απαγόρευση των εκδρομών, όπως αυτή διατυπώθηκε τελευταία: Πρόκειται για σκληρό μέτρο προληπτικού – κατασταλτικού χαρακτήρα, μακριά από κάθε παιδαγωγική διαδικασία. Με τον τρόπο μάλιστα που αυτό εξαγγέλθηκε κινείται και στα όρια της νομιμότητας: Για παράδειγμα, οι σύλλογοι των διδασκόντων ρωτήθηκαν πριν εξαγγελθεί το μέτρο; Ή μήπως αυτοί δεν συμμετέχουν στην εκπαιδευτική δραστηριότητα των σχολείων. Τι προβλέπουν οι νόμοι για τη λήψη μιας τέτοιας απόφασης: Η πρόταση: Οι εκδρομές πρέπει να γίνουν. Το σχολείο, πιο σωστά η διεύθυνση του κάθε σχολείου δεν μπορεί να κινείται με τρόπο εκδικητικό απέναντι στους μαθητές. Οι μαθητές εκφράζουν με τον τρόπο τους, πολλές φορές με τρόπο ανώριμο και ενοχλητικό, τα αδιέξοδα τα οποία εμείς τους έχουμε επιβάλλει. Ο αυταρχισμός, οι επιθέσεις, οι λοιδορίες, οι εξωφρενικές και άδικες τιμωρίες βαθαίνουν το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στο σχολείο και τους νέους και ακυρώνουν το ρόλο όλων μας. Των καθηγητών πρώτιστα ως παιδαγωγών και όχι απλών μεταφορέων στείρων γνώσεων. Του σχολείου ως εστίας εκ-παίδευσης νέων ανθρώπων. Της πολιτείας και ως φορέα υλοποίησης ανθρωποκεντρικών ιδεών και όχι μισαλλοδοξίας και φανατισμού. Οι εκδρομές πρέπει να γίνουν, μέσα στην περίοδο των διακοπών του Πάσχα, για να λάβουν και οι μαθητές το μήνυμα πως στον κόσμο αυτό οι όποιοι αγώνες, επίκαιροι ή μη, έχουν και το τίμημά τους. Πρέπει να γίνονται μάλιστα με εκπαιδευτικό, κυρίως, χαρακτήρα, ως σχολική δραστηριότητα, μακριά από λογικές εμπορευματοποίησης και εκχυδαϊσμού. Υ.Γ. Έχω την αίσθηση πως μετά το έθιμο των καταλήψεων του φθινοπώρου, θα ακολουθήσει το ανοιξιάτικο έθιμο της αναστολής της απαγόρευσης των εκδρομών. Δρ. Ανδρέας Φρ. Μιχαηλίδης