Η λιανική εμπορία (πρατήρια καυσίμων) χαρακτηρίζεται από μεγάλο αριθμό πρατηρίων (περί τα 8.200) - αριθμός υπερβολικός για το μέγεθος της χώρας και τον όγκο καταναλώσεων. Αυτό δικαιολογείται, μερικώς, από τη διασπορά σε απομονωμένες νησιωτικές και ορεινές περιοχές και στον οικογενειακό χαρακτήρα των επιχειρήσεων. Τα περισσότερα πρατήρια λειτουργούν με το σήμα των εταιρειών εμπορίας οι οποίες είτε είναι ιδιοκτήτες ή (στα περισσότερα) προμηθευτές, και το 10% περίπου ως ανεξάρτητα.
Οι συμβάσεις πρατηρίων με τις εταιρείες εμπορίας διαφέρουν μεταξύ τους και στις πλείστες φορές είναι δεσμευτικές, με αποτέλεσμα να παρέχεται δυνατότητα καθοδήγησης και διαμόρφωσης των τιμών από τις εταιρείες.
Προτάσεις - μέτρα
Σε αυτό το επίπεδο πρέπει να ληφθούν τα ακόλουθα μέτρα, για να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός, να κρατηθούν χαμηλότερα οι τιμές, αλλά και να ενισχυθεί η προσπάθεια πάταξης της λαθρεμπορίας και της φοροδιαφυγής:
- Απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας σε εθελοντική βάση και διατήρηση των εκ περιτροπής διανυκτερεύσεων και διημερεύσεων στις αργίες.
- Παράλληλη καθιέρωση αυτοματισμού στις αντλίες.
- Καθιέρωση ταμειακών μηχανών και σύνδεσή τους με αυτόματα μηχανήματα εισροών και εκροών (αποτελεσματικός έλεγχος εταιρειών, βυτιοφορέων, πρατηριούχων, πάταξη λαθρεμπορίας και νοθείας, πάταξη φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής).
- Κατάργηση απαράδεκτων δεσμευτικών όρων στις συμβάσεις πρατηρίων για να μην καθοδηγείται η τιμή από τις εταιρείες.
- Κατάργηση όρων χρηματοδότησης των πρατηριούχων από τις εταιρείες (για εξοπλισμούς και εγκαταστάσεις των πρατηρίων) που οδηγούν σε δεσμεύσεις διαμόρφωσης των τιμών. Μετατροπή των χρηματοδοτήσεών τους σε δανειακές συμβάσεις.
- Διευκόλυνση ίδρυσης πρατηρίων σε σούπερ μάρκετ και άλλα σημεία μαζικών πωλήσεων (όπου εφαρμόστηκε στο εξωτερικό και το εσωτερικό - π. χ. Πάτρα, Πύργος κ. ά.) όπου ενισχύθηκε ο ανταγωνισμός και επέφερε ικανή μείωση στις τιμές.
- Κατάργηση απαράδεκτων δεσμευτικών όρων στις συμβάσεις πρατηρίων με το ταμείο εθνικής οδοποιίας (όπως σύνδεση ενοικίου και τζίρου κ. λπ.).
- Διεύρυνση και ενίσχυση της ενημέρωσης των καταναλωτών για τις τιμές των φτηνών πρατηρίων, την ποιότητα των καυσίμων, τις παραπλανητικές διαφημίσεις, τις τιμές των πρατηρίων στις εθνικές οδούς κ. λπ.
Στις γενικότερες προτάσεις για τον κλάδο σημειώνονται οι εξής:
- Σχεδιασμός πλήρους και λειτουργικού πληροφοριακού συστήματος διύλισης, διακίνησης και εμπορίας πετρελαιοειδών (με τιμές, ανάλυση κόστους, διαφοροποίηση τιμών κ. λπ.), με παράλληλη ενίσχυση της ΡΑΕ για τον έλεγχο και εποπτεία της εφαρμογής του.
- Οι πλέον αποτελεσματικές προτεραιότητες στις παρεμβάσεις της Πολιτείας, κατά την άποψή μου, θα ήταν η απελευθέρωση των εισαγωγών στη βάση και η τοποθέτηση συστημάτων εισροών - εκροών και ταμειακών μηχανών στην οροφή της διακίνησης των προϊόντων πετρελαίου.
- Διαφάνεια και ανταγωνισμός σε όλα τα επίπεδα.
- Συνεχής ενημέρωση του καταναλωτή για την ποιότητα των καυσίμων και επιλογή των φτηνότερων πρατηρίων.
