Πριν από ένα περίπου χρόνο, όταν ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων (LHC) του CERN ξεκινούσε τη λειτουργία του, πολλοί είχαν εκφράσει το φόβο ότι θα δημιουργούσε μια μαύρη τρύπα που θα καταβρόχθιζε τον πλανήτη. Όπως επισημαίνουν κάποιοι σήμερα, ο ίδιος ο επιταχυντής μπορεί να είναι μια μαύρη τρύπα.
Το μεγαλύτερο επιστημονικό όργανο του κόσμου έχει μέχρι στιγμής κοστίσει περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια, έχει λειτουργήσει εννέα συνολικά ημέ3ρες και δεν έχει ακόμη πραγματοποιήσει κανένα πείραμα. Το μήκους 27 χιλιομέτρων υπόγειο τούνελ του επιταχυντή στα σύνορα της Γαλλίας και της Ελβετίας κατασκευάστηκε με τη συμμετοχή επιστημόνων από πολλές χώρες, ενώ χιλιάδες φυσικοί περιμένουν την έναρξη λειτουργίας του.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του CERN, ο επιταχυντής θα ξεκινήσει και πάλι τη λειτουργία του τον Νοέμβριο, χρησιμοποιώντας τη μισή του ενέργεια, παρά τις πιέσεις επιστημόνων για πλήρη ισχύ που θα επιτρέψουν την πραγματοποίηση πειραμάτων με την ελπίδα να ξεκλειδώσουν κάποια από τα μεγαλύτερα μυστικά του σύμπαντος.
Ακόμη και στη μισή ισχύ όμως, ο επιταχυντής θα κλείσει και πάλι στις αρχές του 2010 προκειμένου να ολοκληρωθούν οι επισκευές, ώστε τελικά, κάποια στιγμή, να λειτουργήσει σε πλήρη ισχύ 7 τρισεκατομμυρίων ηλεκτροβόλτ, επτά φορές υψηλότερα από κάθε άλλο αντίστοιχο μηχάνημα στον κόσμο. Λόγω της βλάβης, 53 συνολικά ηλεκτρικοί μαγνήτες έπρεπε να καθαριστούν και να επιδιορθωθούν, ενώ μια σειρά από χρονοβόρες εργασίες έπρεπε να επαναληφθούν προκειμένου να εξασφαλιστεί η πορεία των υποατομικών σωματιδίων μέσα στον επιταχυντή, σε ταχύτητες που πλησιάζουν αυτή του φωτός και σε θερμοκρασία κοντά στο απόλυτο μηδέν.
Ο Μίτσιο Κάκου, καθηγητής φυσικής στο πανεπιστήμιο Σίτι της Νέας Υόρκης, υποστηρίζει τον επιταχυντή του CERN, ως μια κρίσιμη επένδυση. «Ευρωπαίοι και Αμερικανοί δεν θα επένδυαν δέκα δισεκατομμύρια δολάρια σε ένα κύλινδρο για τίποτα», δήλωσε. «Εξερευνούμε τις απαρχές της φυσικής και της κοσμολογίας με τον επιταχυντή γιατί θέλουμε να έχουμε ένα παράθυρο στη δημιουργία, να αναπαράγουμε ένα μικρό κομμάτι της Γέννησης για να ξεκλειδώσουμε μερικά από τα μεγαλύτερα μυστικά του σύμπαντος».
Οι ειδικοί στο CERN υπολογίζουν το κόστος για τις επισκευές και τα επιπρόσθετα συστήματα ασφαλείας να φτάσει τα 37 εκατομμύρια δολάρια, τα οποία θα καλυφθούν από τις εταιρείες που συμμετέχουν στο CERN.
Ο LHC είναι ο μεγαλύτερος επιταχυντής του κόσμου, μετά την ακύρωση του Υπεραγώγιμου Μεγάλου Επιταχυντή του Τέξας, λόγω του υψηλού κόστους κατασκευής και τα αυξανόμενα ερωτηματικά σχετικά με την αξία της συμβολής του στην επιστήμη.
Κατά την επανεκκίνηση του επιταχυντή τον Νοέμβριο, οι ακτίνες υποατομικών σωματιδίων θα τρέχουν σε ισχύ 3,5 τρισεκατομμυρίων ηλεκτροβόλτ (TeV). Είναι η μισή ισχύς σε σχέση με τις δυνατότητες του επιταχυντή, αλλά και πάλι κατά πολύ ισχυρότερα απ' οποιοδήποτε άλλο επιταχυντή στον κόσμο.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα στοιχεία που θα προκύψουν από τις συγκρούσεις μέσα στον επιταχυντή θα δείξουν τις συνθήκες που επικρατούσαν ένα τρισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου μετά την Μεγάλη Έκρηξη. Κάποιοι έχουν εκφράσει φόβους ότι οι υψηλής ενέργειας συγκρούσεις θα προκαλέσουν μικρές μαύρες τρύπες, υποατομικές εκδόσεις άστρων που καταρρέουν και που είναι τόσο ισχυρές που «καταπίνουν» άλλους πλανήτες και αστέρια.
Η σημασία λειτουργίας του επιταχυντή αναδεικνύεται σε παράγοντα εξέλιξης της επιστήμης μοριακής φυσικής. «Αν υπάρξουν κι άλλες εκπλήξεις, καθυστερήσεις και αποτυχία ικανοποίησης των προδιαγραφών σχεδιασμού, το πεδίο μοριακής φυσικής μπορεί να μην εξελιχθεί για περισσότερο από μία δεκαετία», τονίζει ο Νιλ Λέιν, πρώην επιστημονικός σύμβουλος του Μπιλ Κλίντον.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες Associated Press
