Άρθρο του Βουλευτή του Νομού Σάμου, κ. Θαλασσινού Θαλασσινού, με θέμα «Αξιοποίηση Χρηματοδοτικών Εργαλείων για την Περιφερειακή Ανάπτυξη», δημοσιεύτηκε στο τεύχος Ιουνίου 2008, του περιοδικού «Επιθεώρηση για τη Βουλή και Ευρωβουλή».
Στο άρθρο του, ο Βουλευτής του Νομού επισημαίνει τις δυνατότητες χρηματοδότησης που παρέχονται τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007-2013 και τα αντίστοιχα ταμεία του, Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Αγροτική Ανάπτυξης 2007-2013, Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης της Αλιείας 2007-2013) όσο και από εθνικούς πόρους (Αύξηση πόρων Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, Πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ, Αναπτυξιακός Νόμος).
Στη συνέχεια ο κ. Θαλασσινός τονίζει ότι τα χρηματοδοτικά εργαλεία που παρέχονται για την περιφερειακή ανάπτυξη είναι σημαντικά για την περιφερειακή ανάπτυξη και είναι τα περισσότερα που έχουν δοθεί από οποιαδήποτε κυβέρνηση. Όμως, συνεχίζει ο κ. Θαλασσινός, η ύπαρξη και μόνο των χρηματοδοτικών εργαλείων δεν αρκεί, χρειάζεται σωστός σχεδιασμός, έγκαιρος προγραμματισμός, σύνθεση, συναίνεση και, κυρίως, όραμα.
Τέλος, ο Βουλευτής του Νομού προτείνει ενέργειες – στελέχωση με ειδικευμένο προσωπικό, ορθολογικότερη αξιοποίηση των παρεχόμενων πόρων, απλούστευση διαδικασιών υλοποίησης, συντονισμό και συνεργασία μεταξύ των οργάνων διαχειριστικής αρχής και των φορέων υλοποίησης, πιστή εφαρμογή του ν.3614/07, χωροταξικός σχεδιασμός και νέα διοικητική μεταρρύθμιση – ώστε να διορθωθούν οι παραλείψεις από προηγούμενης περιόδους διαχείρισης και να επιτευχθούν γρηγορότεροι ρυθμοί για μια ουσιαστική περιφερειακή ανάπτυξη.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο του άρθρου:
«Αξιοποίηση Χρηματοδοτικών Εργαλείων
για την Περιφερειακή Ανάπτυξη»
του Θαλασσινού Π. Θαλασσινού
Περιοδικό Επιθεώρηση για τη Βουλή και Ευρωβουλή
Είναι γεγονός ότι ποτέ άλλοτε δεν είχε η περιφερειακή πολιτική τόσους θεσμοθετημένους πόρους και τόσα χρηματοδοτικά εργαλεία ώστε να μπορούν οι περιφέρειες, και ιδιαίτερα οι μειονεκτικές περιοχές, να προχωρήσουν στο δρόμο της αειφόρου ανάπτυξης και να δημιουργηθούν οι ευκαιρίες και οι προϋποθέσεις στους νέους να παραμείνουν και να δημιουργήσουν στον τόπο τους.
Αυτά τα χρηματοδοτικά εργαλεία μπορούν να χωριστούν σε δυο κατηγορίες. Σε αυτά που προέρχονται από τη συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε αυτά που προέρχονται από εθνικούς πόρους.
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης το βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο για την περιφερειακή ανάπτυξη είναι το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007 -2013 με τους ακόλουθους στόχους. Το στόχο «Σύγκλιση», ο οποίος περιλαμβάνει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής.
Το Στόχο «Περιφερειακή Ανταγωνιστικότητα και Απασχόληση» (ΕΤΠΑ,) και το Στόχο «Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία» (ΕΤΠΑ) με τον οποίο η ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας θα ενισχυθεί σε τρία επίπεδα: της διασυνοριακής συνεργασίας, της συνεργασίας διακρατικών περιοχών και της δημιουργίας δικτύων συνεργασίας και ανταλλαγής εμπειριών.
Το αποτέλεσμα της αλλαγής των στόχων, σε σχέση με το Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, είναι η μείωση των Π.Ε.Π. από δεκατρία σε πέντε για το ΕΣΠΑ ώστε να αντιμετωπιστεί και το γεγονός ότι ορισμένες περιφέρειες έχουν ξεπεράσει το 75% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βέβαια, πέρα από τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα που αφορούν άμεσα την Περιφερειακή Ανάπτυξη, αυτή ενισχύεται και από τα αντίστοιχα τομεακά προγράμματα που αφορούν το Περιβάλλον, την Ανταγωνιστικότητα, την Ψηφιακή Σύγκλιση, το Ανθρώπινο Δυναμικό, την Προσπελασιμότητα, τη Διοικητική Μεταρρύθμιση, το Ανθρώπινο Δυναμικό και την Εκπαίδευση.
Παράλληλα λειτουργούν το «Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013» (ΕΣΣΑΑ) και το «Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης της Αλιείας 2007-2013» (ΕΣΣΑΑλ) το οποίο περιλαμβάνει δράσεις οι οποίες εστιάζουν στη διασφάλιση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής παράκτιων και νησιωτικών περιοχών.
Εκτός από τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη χρηματοδότηση για την περιφερειακή ανάπτυξη, εξίσου σημαντικό ρόλο επιτελούν και τα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους, όπως:
Η σημαντική αύξηση των πόρων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης κατά την τριετία 2004 – 2007 όταν οι πόροι της Ν.Α. υπερτριπλασιάσθηκαν, ενώ το 2007 μαζί με τους πόρους που άμεσα εισπράττει η Ν.Α., δίνουν τετραπλάσια και παραπάνω έσοδα σε σχέση με τον προϋπολογισμό και τα έσοδα του 2004.
Η εφαρμογή του αναπτυξιακού προγράμματος ΘΗΣΕΑΣ. Ένα πρόγραμμα που αποτελεί βασικό οικονομικό αιμοδότη για τους Ο.Τ.Α. Ειδικότερα το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα «ΘΗΣΕΑΣ», το οποίο, για πέντε χρόνια δίνει διπλάσια χρήματα απ’ ότι έδινε το Ε.Π.Τ.Α.. Ταυτόχρονα, για πρώτη φορά, έχουμε φθάσει σε τέτοιο επίπεδο διαφάνειας στις χρηματοδοτήσεις, ώστε η ΚΕΔΚΕ είναι συνδεδεμένη με το μηχανογραφικό σύστημα του ΥΠ.ΕΣ.Δ.Δ.Α. και παρακολουθεί όλες τις κινήσεις που γίνονται σε πραγματικό χρόνο (εντάξεις, πληρωμές, επεμβάσεις κλπ.)!Τα δε κριτήρια κατανομής είναι καθαρά αντικειμενικά και αναπτυξιακά και βασίζονται στα στατιστικά στοιχεία της Ε.Σ.Υ.Ε. και της Eurostat.
Ο Αναπτυξιακός Νόμος 3299/2004, ο οποίος εισήγαγε σημαντικές καινοτομίες σε σχέση με το παρελθόν. Τα αποτελέσματα είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά αφού εγκρίθηκαν και χρηματοδοτήθηκαν 3.807 επενδυτικά σχέδια ύψους, συνολικά, 8,78 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 1407 σχέδια αφορούν τις ακριτικές περιφέρειες της χώρας. (Αν. Μακεδονία και Θράκη, Δυτική Μακεδονία, Ήπειρο, Δυτική Ελλάδα, Ιόνια Νησιά, Βόρειο και Νότιο Αιγαίο.)
Είναι γεγονός ότι τα χρηματοδοτικά εργαλεία που παρέχονται για την περιφερειακή ανάπτυξη είναι σημαντικά. Είναι τα περισσότερα που έχουν δοθεί από οποιαδήποτε κυβέρνηση. Όμως, η ύπαρξη και μόνο του χρηματοδοτικού εργαλείου δεν αρκεί. Χρειάζεται σωστός σχεδιασμός, έγκαιρος προγραμματισμός, σύνθεση, συναίνεση και, κυρίως, όραμα.
Οι εμπειρίες από την απορροφητικότητα των προηγούμενων Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης και την υλοποίηση κοινοτικών πρωτοβουλιών είναι χρήσιμος οδηγός για να διορθώσουμε παραλείψεις, να προετοιμαστούμε καλύτερα, ώστε να πετύχουμε γρήγορους ρυθμούς για μια ουσιαστική περιφερειακή ανάπτυξη. Όμως για να γίνει αυτό, χρειάζονται προαπαιτούμενα.
Πρώτον, η εξάλειψη των εγγενών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν διαχρονικά οι φορείς υλοποίησης, οι Οργανισμοί Τοπικής και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, όπως η ελλιπής στελέχωσή τους, τόσο σε διοικητικό όσο και σε εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό.
Δεύτερον, η ορθολογικότερη αξιοποίηση των παρεχόμενων πόρων που θα επιτευχθεί με την ιεράρχηση των αναγκών σε περιφερειακό επίπεδο.
Τρίτον, η στόχευση σε καινοτόμες δράσεις.
Τέταρτον, η εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογικών μεθόδων που θα επιταχύνουν την υλοποίηση των στόχων των προγραμμάτων.
Πέμπτον, η απλούστευση των διαδικασιών υλοποίησης, πάντοτε όμως με θέσπιση ασφαλιστικών δικλείδων για τη διαφανή διαχείριση των πόρων.
Έκτον, η συστηματική παρακολούθηση και ο συστηματικός έλεγχος της υλοποίησης και των δράσεων.
Έβδομον, ο συντονισμός και η συνεργασία μεταξύ των οργάνων της διαχειριστικής αρχής και των φορέων υλοποίησης, η οποία, πολλές φορές, δεν πρέπει να θεωρείται αυτονόητη.
Όγδοο, η υποστήριξη των φορέων αυτοδιοίκησης και λοιπών φορέων υλοποίησης προκειμένου να ανταποκριθούν στο νομοθετημένο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου του Ε.Σ.Π.Α..
Ένατο, η πιστή εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου που καθιερώνεται με το νόμο 3614/07 για τη διαχείριση, τον έλεγχο και την εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007-2013.
Τέλος, δέκατο, βασικό ρόλο, τόσο στο σχεδιασμό, όσο και στην υλοποίηση δράσεων θα διαδραματίσουν ο χωροταξικός σχεδιασμός και η νέα διοικητική μεταρρύθμιση.
Με αυτά τα χρηματοδοτικά εργαλεία και προγράμματα, και ειδικότερα με το Ε.Σ.Π.Α., πρέπει να τονιστεί ότι η επιτυχής υλοποίησή τους είναι μια μεγάλη πρόκληση και ένα ισχυρό εργαλείο για τη σύγκλιση της Ελλάδας με τις οικονομίες και την ποιότητα ζωής των ανεπτυγμένων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και για την επιτάχυνση της αναπτυξιακής διαδικασίας και τον εκσυγχρονισμό της χώρας.
