Στις 8 Αυγούστου 2025, με το ΦΕΚ Α’ 146, η Ελληνική Πολιτεία προχώρησε σε μια απόφαση ιστορικής σημασίας: τον επίσημο χαρακτηρισμό δεκάδων πόλεων και χωριών ως «Μαρτυρικών Τόπων». Ανάμεσά τους και η Καστανιά της Σάμου, που το 1943 υπέστη τη ναζιστική θηριωδία, με εκτελέσεις δεκάδων κατοίκων και ανεξίτηλη την πληγή στη συλλογική μνήμη.
Ωστόσο, η απόφαση αυτή δεν αφορά αποκλειστικά την Καστανιά ούτε μπορεί να εμφανίζεται ως αποτέλεσμα μόνο των ενεργειών του βουλευτή Σάμου, Χριστόδουλου Στεφανάδη, του Δημάρχου Παπαθεοφάνους και του Αντιδημάρχου και κομματικού στελέχους της Νέας Δημοκρατίας κ.Πανούσου ,όσο κι αν επιχειρείται να καλλιεργηθεί αυτή η εικόνα.
Η Καστανιά είναι μία μόνο από τις πολλές περιοχές που εντάχθηκαν στον κατάλογο, μαζί με χωριά και πόλεις από τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, την Ήπειρο, την Κρήτη, τη Στερεά Ελλάδα και τα νησιά.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο φάκελος για τον χαρακτηρισμό της Καστανιάς ως μαρτυρικού χωριού δεν ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια, επί δημαρχίας Παπαθεοφάνους αλλά επί δημαρχίας Αλέξανδρου Λυμπέρη, με συστηματική συλλογή στοιχείων, μαρτυριών και ιστορικών τεκμηρίων από τοπικούς φορείς και την τοπική αυτοδιοίκηση. Η πορεία προς την αναγνώριση ήταν αποτέλεσμα μακρόχρονης και συλλογικής προσπάθειας, στην οποία συνέβαλαν διαδοχικές δημοτικές αρχές, ιστορικοί, σύλλογοι και πολίτες.
Η υπεραπλούστευση αυτής της διαδικασίας και η παρουσίασή της ως «προσωπικό κατόρθωμα» υποβαθμίζει την ιστορική αλήθεια και αδικεί το βάθος της εθνικής αυτής πράξης. Η μνήμη των μαρτυρικών τόπων δεν είναι πολιτικό εργαλείο ούτε πεδίο για μικροκομματικές φιέστες.
Η Καστανιά, όπως και κάθε μαρτυρικός τόπος, δεν χρειάζεται πολιτικούς «κηδεμόνες» της Ιστορίας. Χρειάζεται σεβασμό, αλήθεια και συνέπεια. Γιατί η Ιστορία γράφεται συλλογικά – και η μνήμη ανήκει σε όλους.
