Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαμορφώνει, επιτέλους, τη δική της στρατηγική για την αμυντική αυτονομία. Οι γεωπολιτικές εξελίξεις–από τον πόλεμο στην Ουκρανία ως την επισφάλεια της διατλαντικής σχέσης–κατέστησαν σαφές ότι η άμυνα της Ευρώπης δεν μπορεί να εξαρτάται αποκλειστικά από τρίτες δυνάμεις. Η ΕΕ χρειάζεται τη δυνατότητα να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της, με δικές της δυνάμεις, επιχειρησιακές δυνατότητες και αμυντική βιομηχανία.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται το πρόγραμμα SAFE, ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο ύψους 150 δισ. ευρώ για κοινές προμήθειες στρατιωτικού εξοπλισμού. Με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους – χαμηλότοκα δάνεια (ίσα ή και χαμηλότερα με το επιτόκιο δανεισμού της Ελλάδας), αποπληρωμή σε βάθος χρόνου–και ενίσχυση της ευρωπαϊκής (συμ)παραγωγής, αποτελεί έναν θεμέλιο λίθο της νέας αμυντικής πολιτικής της Ένωσης.
Κι όμως, παρότι η χώρα μας ψήφισε υπέρ του Κανονισμού SAFE στο Συμβούλιο της ΕΕ, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας δήλωσε ότι η Ελλάδα δεν θα συμμετάσχει, την ίδια ώρα που η Κύπρος δήλωνε πως δε θα αφήσει την ευκαιρία του SAFE να χαθεί. Η θέση της ελληνικής κυβέρνησης είναι ακατανόητη, όχι μόνο γιατί στερούμαστε ένα πολύτιμο χρηματοδοτικό εργαλείο σε περίοδο που οι αμυντικές δαπάνες αυξάνονται και τα δημοσιονομικά περιθώρια είναι περιορισμένα, αλλά κυρίως επειδή χάνουμε την ευκαιρία να αναβαθμίσουμε την εγχώρια αμυντική βιομηχανία, να εντάξουμε ελληνικές εταιρείες σε ευρωπαϊκά προγράμματα και να ενισχύσουμε την τεχνολογική μας βάση.
Η επιλογή της αποχής αποκτά ακόμη πιο προβληματικό χαρακτήρα αν αναλογιστεί κανείς ότι η Τουρκία ετοιμάζεται να καταθέσει φάκελο συμμετοχής στο SAFE, διεκδικώντας χρηματοδότηση για την ήδη ισχυρή και εξωστρεφή αμυντική της βιομηχανία. Αντί η Ελλάδα να είναι παρούσα στο τραπέζι, να διεκδικεί όρους και εγγυήσεις, να συμμετέχει στο σχεδιασμό και να ενισχύει τη θέση της στο εσωτερικό της ΕΕ, επιλέγει την παραίτηση.
Η χώρα μας διαθέτει σημαντικές παραγωγικές δυνατότητες στον αμυντικό τομέα, αλλά χρειάζεται αναδιάρθρωση, επενδύσεις και σχέδιο. Τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα λειτουργούν οριακά, η ΕΑΒ έχει υποβαθμιστεί, η ναυπηγική βιομηχανία αγνοείται από την κυβέρνηση, ενώ πλήθος ελληνικών εταιρειών αποκλείονται από διεθνείς συμπαραγωγές. Το SAFE θα μπορούσε να λειτουργήσει ως καταλύτης: να χρηματοδοτήσει τη δημιουργία κέντρων συντήρησης, να ενισχύσει τη μεταφορά τεχνογνωσίας, να φέρει στην Ελλάδα εργασία, τεχνολογία και κύρος.
Το ΠΑΣΟΚ διαχρονικά προτείνει έναν στόχο: τουλάχιστον 30% ελληνική συμμετοχή σε κάθε αμυντική προμήθεια. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος, χωρίς να επενδύουμε στην εγχώρια τεχνογνωσία. Δεν μπορούμε να διεκδικούμε γεωπολιτική αξιοπιστία όταν η χώρα μας είναι απούσα από τα κρίσιμα ευρωπαϊκά εγχειρήματα. Για το λόγο αυτό ζητήσαμε να συγκληθεί η Επιτροπή Άμυνας και Εξωτερικών της Βουλής για να συζητηθούν το SAFE, το ReArm και η στρατηγική για την ελληνική αμυντική και ναυπηγική βιομηχανία. Γιατί η συμμετοχή στην ευρωπαϊκή άμυνα που τώρα δομείται αποτελεί στρατηγική επιλογή για την Ελλάδα και απόφαση με προβολή στο μέλλον.
Μιχάλης Κατρίνης
Βουλευτής ΠΑΣΟΚ-Τομεάρχης Άμυνας
