Το ερώτημα ποιος τελικά αποφασίζει για τις Βάσεις Ετοιμότητας / Επιφυλακής (ΒΕΕ) στα αεροδρόμια, το κράτος ή η Fraport, θέτουν στους αρμόδιους Υπουργούς με Ερώτησή τους 4 Βουλευτές της Νέας Αριστεράς, έπειτα από πρωτοβουλία της Βουλεύτριας Φλώρινας και Γραμματέα της Κ.Ο., Πέτης Πέρκα.
Αφορμή γι’ αυτό στάθηκε η τροποποίηση στις έδρες των ΒΕΕ μέσα σε λίγες μόλις μέρες, με μεταφορά της έδρας μιας ΒΕΕ από τη Σάμο στη Λήμνο. Για την εξέλιξη αυτή, δημοσιεύματα ‘δείχνουν’ τη Fraport, διαχειρίστρια εταιρία του αερολιμένα της Σάμου, η οποία φέρεται να μην συναίνεσε στη λειτουργία της ΒΕΕ στις εγκαταστάσεις της.
Η Fraport υποστηρίζει ότι ο λόγος που αρνήθηκε τη λειτουργία μόνιμης βάσης ελικοπτέρων στο αεροδρόμιο της Σάμου είναι ότι «δεν υπάρχει χώρος» και παραπέμπει όλους τους ενδιαφερομένους στη Σύμβαση Παραχώρησης. Παρ’ όλα αυτά, από τη Σύμβαση δεν προκύπτει ότι χρειάζεται η συναίνεση της εταιρίας για μια κρατική λειτουργία, όπως είναι η τοποθέτηση ΒΕΕ, την οποία προφανώς το κράτος θεωρεί απαραίτητη.
Επιπλέον, στην πραγματικότητα η Fraport επικαλείται και εφαρμόζει τη Σύμβαση μόνο όταν τη συμφέρει – πάντα σε αγαστή συνεργασία με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών & Μεταφορών. Όπως για παράδειγμα το 2021, όταν η πανδημία του κορωνοϊού ‘βαφτίστηκε’ Γεγονός Ευθύνης Δημοσίου, ώστε η εταιρία να λάβει αποζημιώσεις.
Δεν ισχύει το ίδιο όμως όταν έχουμε να κάνουμε με ζητήματα κρατικού ελέγχου και εποπτείας, όπου τότε η Σύμβαση ‘ξεχνιέται’, αρχικά από το αρμόδιο Υπουργείο, επομένως και από τη Fraport. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ενώ η Σύμβαση αναφέρει ρητά την εγκατάσταση Αεροπορικών Αρχών στα αεροδρόμια, η κυβέρνηση με το Ν4757/2020 προχώρησε στην κατάργηση των Αρχών αυτών, χωρίς όμως παράλληλα να καταργηθεί ρητά το Άρθρο 229 του Ν4389/2016, διότι κάτι τέτοιο θα αποτελούσε παραβίαση της Σύμβασης.
Με αφορμή την εν λόγω κατάργηση, η Fraport ζήτησε πρόσφατα να της αποδοθούν τα γραφεία των Αερολιμενικών υπαλλήλων της ΥΠΑ στα 14 αεροδρόμια που διαχειρίζεται, ενώ ανακοίνωσε ότι θα τους αφαιρεθούν και οι μπλε κάρτες εργαζομένων, ώστε να μην έχουν πλέον πρόσβαση στους ελεγχόμενους χώρους των αεροδρομίων.
Με βάση τα παραπάνω, αναρωτιέται κανείς αν πράγματι η άρνηση της εταιρίας για την εγκατάσταση ΒΕΕ στο αεροδρόμιο της Σάμου οφείλεται σε έλλειψη χώρου ή αν η Fraport δεν ήθελε να αναλάβει την ευθύνη και το κόστος που συνεπάγεται η υποστήριξη μιας τέτοιας μόνιμης Βάσης, για την οποία πιθανόν θα απαιτούνταν και 24ωρη λειτουργία υποστηρικτικών δομών.
Σε κάθε περίπτωση, η δημιουργική αυτή ασάφεια νόμων και συμβάσεων, η παντελής έλλειψη ελέγχων, η μη εφαρμογή των Αερολιμενικών Διατάξεων και η πολυδιάσπαση των αρμοδιοτήτων, αποτελούν το τέλειο ‘κοκτέιλ’ για τη δημιουργία ζητημάτων ασφαλείας στις αερομεταφορές. Κάτι που άλλωστε επιβεβαιώνεται και στην πράξη, με σειρά συμβάντων να λαμβάνουν χώρα στα αεροδρόμια, από τη στιγμή που ξεκίνησε η σταδιακή κατάργηση των Αεροπορικών Αρχών.
Οι Βουλευτές της Νέας Αριστεράς ερωτούν τους αρμόδιους Υπουργούς για το ποιοι είναι οι λόγοι που οδήγησαν στη μετεγκατάσταση της έδρας της ΒΕΕ από τον αερολιμένα της Σάμου στον αερολιμένα της Λήμνου και αν προτίθενται να επανεξετάσουν το ζήτημα. Ερωτούν επίσης από πού προβλέπεται η απόφαση για μια κρατική λειτουργία να εξαρτάται τελικά από τη Fraport.
Τέλος, επαναφέρουν τα ερωτήματα σχετικά με την κατάργηση των Αεροπορικών Αρχών, ζήτημα που πέρα από το ότι παραβιάζει τη Σύμβαση Παραχώρησης των 14 αεροδρομίων, είναι και καταστροφικό για την ασφάλεια των αερομεταφορών.
Ερώτηση
προς τους κ.κ. Υπουργούς:
Κλιματικής Κρίσης & Πολιτικής Προστασίας
Υποδομών & Μεταφορών
Μέσα σε λίγες μόλις μέρες, με απόφαση του Αρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος τροποποιήθηκαν οι έδρες των Περιφερειακών Βάσεων Ετοιμότητας / Επιφυλακής (ΒΕΕ), Βάσεις που τοποθετούνται σε αεροδρόμια της χώρας, σύμφωνα με την παρ. 1 του Άρ. 6 του Ν4989/2022.
Ειδικότερα, με την αρχική απόφαση της 4ης Μαρτίου 2025, οι 6 ΒΕΕ θα τοποθετούνταν στους αερολιμένες στην Αγχίαλο, το Άκτιο, το Ηράκλειο, την Καβάλα, τη Νάξο και τη Σάμο αντίστοιχα. Με δεύτερη απόφαση όμως, της 23ης Απριλίου 2025, η έδρα της 6ης ΒΕΕ μεταφέρεται από τη Σάμο στη Λήμνο.
Δημοσιεύματα ‘δείχνουν’ τη Fraport Greece ως υπεύθυνη για την εξέλιξη αυτή, αφού η διαχειρίστρια εταιρία 14 περιφερειακών αεροδρομίων, μεταξύ των οποίων και της Σάμου, φέρεται να αρνήθηκε να συναινέσει στη λειτουργία της ΒΕΕ στις εγκαταστάσεις της.
Για το θέμα αυτό, ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Σάμου, Γ. Κυριαζής, απέστειλε επιστολή στον αρμόδιο Υπουργό, Γ. Κεφαλογιάννη. Μέσω αυτής, εκφράζει την έκπληξή του για τη μετεγκατάσταση της ΒΕΕ από τον αερολιμένα της Σάμου, για την οποία το Επιμελητήριο εμφανώς δεν είχε γνώση. Αναφέρεται σε «ξαφνική αλλαγή του Επιτελικού Σχεδιασμού του Πυροσβεστικού Σώματος», και στο ότι για τη συγκεκριμένη τροποποίηση «δεν παρέχεται σαφής και τεκμηριωμένη αιτιολόγηση». Παράλληλα επισημαίνει ότι η γεωγραφική θέση της Σάμου επιτρέπει άμεση απόκριση σε επείγοντα συμβάντα που λαμβάνουν χώρα στο νησί, αλλά και τα γύρω νησιά, και ζητά από το αρμόδιο Υπουργείο να επανεξετάσει το θέμα.
Το ίδιο ζητά και ο δήμαρχος Δυτικής Σάμου, Θ. Παπαθεοφάνους, σε αντίστοιχη επιστολή του προς τον κ. Κεφαλογιάννη. Από την επιστολή γίνεται αντιληπτό ότι ούτε η τοπική αυτοδιοίκηση είχε ενημερωθεί για την εν λόγω αλλαγή.
Η Fraport από την πλευρά της υποστηρίζει πως «δεν υπάρχει δυνατότητα να φιλοξενήσουμε μια βάση στον υφιστάμενο χώρο του αεροδρομίου, δεν υπάρχει χώρος» και ότι η εταιρία «ποτέ δεν συναίνεσε σε μόνιμη βάση ελικοπτέρων», παρά τις αναφορές σε σχετικό ΦΕΚ. Μάλιστα, για όλα αυτά παραπέμπει όλους τους εμπλεκόμενους στη Σύμβαση Παραχώρησης.
Ακούγοντας όμως τα επιχειρήματα της Fraport, αναρωτιέται κανείς αν αποτελούν πρόφαση για να μην αναλάβει η εταιρία την ευθύνη και το κόστος που συνεπάγεται η υποστήριξη μιας μόνιμης Βάσης Ετοιμότητας, για την οποία πιθανόν θα απαιτούνταν και 24ωρη λειτουργία υποστηρικτικών δομών.
Όσο για τη Σύμβαση Παραχώρησης, εντύπωση μας προκαλεί ότι η Fraport την επικαλείται, αφού στην πραγματικότητα το κείμενο δεν προβλέπει τη συναίνεσή της για μια κρατική λειτουργία, όπως είναι η τοποθέτηση ΒΕΕ, την οποία προφανώς το κράτος θεωρεί απαραίτητη. Άλλωστε, στα παραχωρημένα αεροδρόμια περιλαμβάνονται και το Άκτιο και η Καβάλα, για τα οποία η Fraport δεν έφερε καμία αντίρρηση να εγκατασταθούν ΒΕΕ.
Να θυμίσουμε επίσης ότι η Fraport επικαλείται και εφαρμόζει τη Σύμβαση μόνο όταν την συμφέρει – πάντα σε αγαστή συνεργασία με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών & Μεταφορών. Όπως για παράδειγμα το 2021, όταν η πανδημία του κορωνοϊού ‘βαφτίστηκε’ Γεγονός Ευθύνης Δημοσίου, ώστε η εταιρία να λάβει αποζημιώσεις.
Η Σύμβαση Παραχώρησης όμως ‘ξεχνιέται’ όταν έχουμε να κάνουμε με ζητήματα κρατικού ελέγχου και εποπτείας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, οι Αεροπορικές Αρχές, οι οποίες, σύμφωνα με την παρ.5 του Άρ. 229 του Ν4389/2016, εγκαθίστανται σε καθένα από τα 14 αεροδρόμια που διαχειρίζεται η Fraport και «ασκούν εποπτικό και ρυθμιστικό ρόλο σε θέματα σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων του αεροπορικού δικαίου, όπως αυτά περιγράφονται στην Ελληνική, Κοινοτική και Διεθνή Νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένου του αερολιμενικού ελέγχου και της συστηματικής διενέργειας επιτόπιων επιθεωρήσεων ασφαλείας και προστασίας των πτήσεων και του αερολιμένα». Μάλιστα, η Σύμβαση Παραχώρησης προβλέπει περαιτέρω την παραχώρηση γραφείων σε κάθε ένα παραχωρημένο αεροδρόμιο για τη στέγαση των παραπάνω Αρχών.
Φυσικά, η κυβέρνηση της ΝΔ, με το Ν4757/2020 κατήργησε τις τοπικές Αεροπορικές Αρχές, δημιουργώντας μια Αθηνοκεντρική Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ), η οποία με το ελάχιστο προσωπικό της αδυνατεί να επιτελέσει το οποιοδήποτε εποπτικό έργο στους ελληνικούς αερολιμένες. Ωστόσο, υφίσταται το νομικό παράδοξο ότι δεν καταργήθηκε ρητά το Άρθρο 229 του Ν4389/2016, διότι κάτι τέτοιο θα αποτελούσε παραβίαση της Σύμβασης Παραχώρησης.
Η δημιουργική αυτή ασάφεια, η παντελής έλλειψη ελέγχων, η μη εφαρμογή των Αερολιμενικών Διατάξεων και η πολυδιάσπαση των αρμοδιοτήτων, αποτελούν το τέλειο ‘κοκτέιλ’ για τη δημιουργία ζητημάτων ασφαλείας στις αερομεταφορές. Κάτι που άλλωστε επιβεβαιώνεται και στην πράξη, με σειρά συμβάντων να λαμβάνουν χώρα στα αεροδρόμια, από τη στιγμή που ξεκίνησε η σταδιακή κατάργηση των Αεροπορικών Αρχών.
Μάλιστα, η Fraport προχώρησε πρόσφατα στην αποστολή εγγράφου προς την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), με το οποίο ζητά την απόδοση σε αυτήν των 14 γραφείων όπου είναι εγκατεστημένοι οι Αερολιμενικοί υπάλληλοι της ΥΠΑ. Ενώ παράλληλα ανακοίνωσε ότι θα αφαιρέσει τις μπλε κάρτες εργαζομένων από τους παραπάνω υπαλλήλους, προκειμένου οι τελευταίοι να μην έχουν πλέον πρόσβαση στους ελεγχόμενους χώρους των 14 αερολιμένων.
Με βάση τα παραπάνω, ερωτώνται οι αρμόδιοι Υπουργοί:
1. Ποιοι είναι οι λόγοι που οδήγησαν στη μετεγκατάσταση της έδρας της Βάσης Ετοιμότητας/Επιφυλακής (ΒΕΕ) από τον αερολιμένα της Σάμου στον αερολιμένα της Λήμνου;
2. Από πού προβλέπεται η απόφαση για μια κρατική λειτουργία, όπως είναι η τοποθέτηση Βάσεων Ετοιμότητας/Επιφυλακής στα αεροδρόμια, την οποία το κράτος θεωρεί απαραίτητη, να εξαρτάται τελικά από τη Fraport;
3. Είναι στις προθέσεις του Υπουργείου η επανεξέταση του ζητήματος, με την τοποθέτηση της ΒΕΕ στον αερολιμένα της Σάμου, όπως ήταν και ο αρχικός σχεδιασμός;
4. Για ποιο λόγο συνεχίζει το Υπουργείο την καταστροφική για την ασφάλεια των μεταφορών πολιτική της κατάργησης των Αεροπορικών Αρχών;
5. Για ποιο λόγο δεν εφαρμόζεται η Σύμβαση Παραχώρησης, η οποία προβλέπει ρητά την παρουσία Αεροπορικών Αρχών στα αεροδρόμια;
6. Αφού η κυβέρνηση εφαρμόζει το μοντέλο της παρουσίας στα αεροδρόμια του ΕΚΑΒ και της Πυροσβεστικής, γιατί δεν κάνει το ίδιο και με τις Αεροπορικές Αρχές;
Οι ερωτώντες Βουλευτές,
Πέρκα Θεοπίστη (Πέτη)
Αναγνωστοπούλου Αθανασία (Σία)
Ζεϊμπέκ Χουσεϊν
Ηλιόπουλος Αθανάσιος (Νάσος)
