Στα… όριά τους βρίσκονται τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης στα νησιά του Αιγαίου, με τις μεταναστευτικές ροές να συνεχίζουν, καθώς τα κυκλώματα διακινητών δεν σταματούν να στέλνουν ανθρώπους σε μη αξιόπλοες βάρκες ακόμη και με εξαιρετικά δύσκολες καιρικές συνθήκες.
Στα μέσα του μήνα, όταν οι άνεμοι στο Αιγαίο έφθαναν τα 8 μποφόρ και σε κάποιες περιπτώσεις ξεπερνούσαν και τα 9, οι φουσκωτές βάρκες, υπερφορτωμένες με πρόσφυγες και μετανάστες, εμφανίζονταν να παλεύουν με τα κύματα μερικά μίλια μακριά από τις ελληνικές ακτές. «Τον διακινητή δεν τον ενδιαφέρουν ούτε οι άνεμοι ούτε οι ζωές των ανθρώπων. Τον ενδιαφέρει μόνο το χρήμα» λένε άνθρωποι που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης του Μεταναστευτικού.
Αυξημένες οι αφίξεις
Είναι ενδεικτικό πως από τις 15 έως τις 21 Ιανουαρίου, την τρίτη δηλαδή εβδομάδα του μήνα, καταγράφηκαν οι περισσότερες αφίξεις από την αρχή του νέου έτους, με 932 άτομα να φθάνουν στα νησιά του Αιγαίου. Ο μέσος όρος, δε, των ημερήσιων αφίξεων στα νησιά του Αιγαίου για το χρονικό αυτό διάστημα είναι 133.
Αξίζει να σημειωθεί πως τις αντίστοιχες εβδομάδες του 2022 και του 2023, σύμφωνα με την εβδομαδιαία στατιστική ανασκόπηση για τα νησιά που ανακοίνωσε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, οι ροές ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η τρίτη εβδομάδα του Ιανουαρίου, όπου το 2022 καταγράφηκαν 22 αφίξεις στα νησιά και πέρυσι ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 261.
Από τις αρχές του έτους μέχρι και την περασμένη Κυριακή, συνολικά 2.310 πρόσφυγες και μετανάστες πέρασαν παράνομα τα σύνορα της χώρας, εκ των οποίων οι 2.089 ξεκίνησαν από τα τουρκικά παράλια και έφθασαν στις ακτές των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου.
Πλέον στις δομές και στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης στα νησιά βρίσκονται περισσότεροι από 15.785 υπήκοοι τρίτων χωρών, με την πλειονότητα να φιλοξενούνται στη Λέσβο και ν’ ακολουθούν η Σάμος και η Κως.
Αριθμητικές υπερβάσεις
Μπορεί η μεταναστευτική πίεση να μην είναι αυτή που έζησαν τα νησιά στην αρχή του φθινοπώρου, ωστόσο οι ροές συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό. Μόλις την Τρίτη 151 πρόσφυγες και μετανάστες έφθασαν στη Λέσβο. Η συστηματική άφιξη ανθρώπων στα νησιά έχει κάνει τις δομές να λειτουργούν στο… κόκκινο.
Είναι ενδεικτικό πως στο νέο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης της Σάμου ο αριθμός των προσφύγων και μεταναστών που φιλοξενείται στη δομή υπερβαίνει τον αριθμό δυναμικότητας που έχει οριστεί. Πιο συγκεκριμένα, σήμερα βρίσκονται στο ΚΥΤ στη θέση Ζερβού, σε απόσταση οκτώ χιλιομέτρων από το κέντρο του νησιού της Σάμου, 3.881 άτομα, όταν η δυναμικότητα φιλοξενίας είναι 3.650. Ανάλογη είναι η κατάσταση και στα υπόλοιπα νησιά.
Στην Κω φιλοξενούνται 3.029 πρόσφυγες και μετανάστες, σχεδόν 100 άτομα περισσότερα από αυτά που βάσει προδιαγραφών μπορούν να φιλοξενηθούν ζώντας σε αξιοπρεπείς συνθήκες. Οριακά λειτουργούν και οι δομές σε Χίο και Λέρο, με τον αριθμό των ανθρώπων που φιλοξενούνται να φθάνουν στο ανεκτό επιτρεπόμενο όριο.
«Δύσκολη κατάσταση»
Σύμφωνα με όσους γνωρίζουν καλά το μεταναστευτικό ζήτημα, η αύξηση του αριθμού των διαμενόντων θα αποτελέσει το αμέσως επόμενο διάστημα «ωρολογιακή βόμβα».
Δύσκολη χαρακτηρίζουν την κατάσταση ανώτατα στελέχη της προσωρινής δομής στο Καρά Τεπέ. Η ονομαστική χωρητικότητα του κέντρου, με βάση τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές, είναι 3.695 άτομα. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται στο Καρά Τεπέ περίπου 5.600 υπήκοοι τρίτων χωρών, «ωστόσο είναι όλοι στεγασμένοι. Το πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ότι είναι ο ένας πάνω στον άλλον. Αντί, λοιπόν, να αναλογούν 4 τ.μ. ανά άτομο, με τις παρούσες αριθμητικές συνθήκες είναι 3 τ.μ. Και όσο ο αριθμός θα αυξάνεται τόσο θα έχουμε ακόμη δυσκολότερη κατάσταση να διαχειριστούμε» σημειώνουν στο Βήμα.
Σήμερα, στην προσωρινή δομή της Λέσβου η πλειονότητα όσων φθάνουν είναι από το Αφγανιστάν και λιγότεροι από τη Συρία, όταν το προηγούμενο διάστημα οι υπήκοοι από αφρικανικές χώρες ήταν οι περισσότεροι.
Στα τέλη του 2022, το αργότερο στις αρχές του 2023 ήταν προγραμματισμένη, βάσει ανακοινώσεων του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, να ξεκινήσει η λειτουργία της νέας κλειστής δομής στην Πλάτη – Βάστρια της Λέσβου.
Έναν χρόνο μετά και η δομή δεν έχει ακόμη ανοίξει τις πόρτες της για τους πρόσφυγες και μετανάστες, έχοντας περάσει, βέβαια, από 40 κύματα. Τον περασμένο Αύγουστο, το Ε’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας έκανε δεκτή την αίτηση της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, αποφασίζοντας να ακυρώσει την αδειοδότηση λόγω έλλειψης περιβαλλοντικής μελέτης. Την ίδια στιγμή, το Ανώτατο Δικαστήριο ακύρωσε και την έγκριση της επέμβασης σε δασική έκταση 21.011 τ.μ. προκειμένου να κατασκευαστεί ο δρόμος πρόσβασης στη δομή.
Τα έργα, παρ’ όλα αυτά, συνεχίζονται και το νέο ΚΥΤ κατασκευάζεται στο κέντρο του νησιού, σε σημείο όπου ήταν προηγουμένως, όπως υποστηρίζεται, βοσκότοποι. Γύρω από τη δομή, ωστόσο, υπάρχει μεγάλο πευκοδάσος. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην παρούσα φάση υπάρχει κόλλημα στην αδειοδότηση του δρόμου με περιβαλλοντικούς όρους ενώ ήδη έχει βγει η δαπάνη για την ηλεκτροδότηση της νέας δομής, ωστόσο ακόμη δεν έχουν μπει οι κολόνες.
«Θα προχωρήσει κανονικά»
Από την άλλη πλευρά, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρης Καιρίδης ανακοίνωσε προ μηνών πως η νέα δομή θα λειτουργήσει στις αρχές της άνοιξης.
«Η κατασκευή της νέας Δομής στη Βάστρια θα προχωρήσει κανονικά. Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου έχει ήδη εξασφαλίσει ότι η νέα δομή θα πληροί όλους τους απαιτούμενους από το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο και την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ περιβαλλοντικούς όρους και προδιαγραφές. Στόχος μας είναι μια σύγχρονη, ασφαλής και λειτουργική νέα δομή, που θα εκσυγχρονίσει τις δυνατότητες του εθνικού συστήματος πρώτης υποδοχής» ανέφερε ανακοίνωση του υπουργείου, μετά τη δημοσιοποίηση της απόφαση του ΣτΕ.
