O δεσποτισμός και όχι οι μεταρρυθμίσεις παραμένει η ισλαμιστή συνταγή του Ταγίπ Ερντογάν (Erdogan) για την Τουρκία, προειδοποιεί άρθρο γνώμης που φιλοξενεί η εφημερίδα Financial Times, (κείμενο Gonul Tol), με τον αρθρογράφο να εφιστά την προσοχή στη Δύση να μην συνεργήσει στον αφανισμό της τουρκικής δημοκρατίας.
Σημειώνεται ειδικότερα ότι από τις προεδρικές εκλογές της Τουρκίας τον Μάιο, οι δυτικοί αναλυτές διατηρούν την ελπίδα ότι ο Recep Tayyip Erdoğan θα μετριάσει το στυλ διακυβέρνησής του ισχυρού άνδρα.
Πολλά από τα βήματα που έχει κάνει ο Erdoğan, συμπεριλαμβανομένου του διορισμού φιλικών προς την αγορά τεχνοκρατών στην οικονομική του ομάδα, της αντικατάστασης του σκληροπυρηνικού υπουργού Εσωτερικών, της κατακόρυφης αντιδυτικής ρητορικής και της έκφρασης υποστήριξης για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, τροφοδοτούν την αισιοδοξία τους.
Όλες αυτές οι κινήσεις, ωστόσο, στοχεύουν στην ενίσχυση της μονομανίας του Erdoğan και η Δύση του προσφέρει χείρα βοηθείας, παρατηρεί ο αρθρογράφος.
Ο ανασχηματισμός του υπουργικού συμβουλίου του Erdoğan έφερε τεχνοκράτες αλλά και έβαλε στο περιθώριο τους επίδοξους δελφίνους – πάνω από όλα, τον Süleyman Soylu, έναν έντονα εθνικιστή, αντιδυτικό πρώην υπουργό Εσωτερικών που κάποτε θεωρούνταν ο «δεύτερος άνθρωπος» του καθεστώτος.
Μετά τις εκλογές, ο Erdoğan τον απομάκρυνε και άρχισε να απομακρύνει από τη γραφειοκρατία της Τουρκίας τους πιστούς του Soylu. Ο Hulusi Akar, πρώην υπουργός Άμυνας, ήταν ένας άλλος πιθανός διάδοχος: Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου κατά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 κατά του Erdoğan, ο Akar αναδείχθηκε υπουργός Άμυνας μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα.
Αλλά η μοίρα του Akar επισφραγίστηκε από την αυξανόμενη δημοτικότητά του και την κρυφή κριτική του για την απόφαση του Erdoğan να μην αναπτύξει στρατεύματα σε περιοχές που επλήγησαν από έναν καταστροφικό σεισμό τον Φεβρουάριο.
Λίγο μετά τις εκλογές, αντικαταστάθηκε και αυτός από ένα πρόσωπο χαμηλού προφίλ. Η επιλογή του Erdoğan για υπουργό Άμυνας και οι νέοι διορισμοί στην ανώτατη στρατιωτική διοίκηση υποδηλώνουν ότι εντείνει τον έλεγχό του σε αυτό που κάποτε ήταν ο πιο ισχυρός θεσμός της Τουρκίας.
Από την άλλη μεριά, συνεχίζει ο αρθρογράφος, οι προσπάθειες του Erdoğan να καταστείλει τους αντιπάλους του συνεχίζονται αμείωτες. Ο πιο επικίνδυνος πολιτικός του αντίπαλος έχει εξουδετερωθεί, ενώ ακτιβιστές για τα δικαιώματα και δημοσιογράφοι παραμένουν στη φυλακή παρά τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Συγκεκριμένα, μετά την εκλογική του νίκη, ένα δικαστήριο άρχισε να εκδικάζει μια υπόθεση εναντίον του Ekrem İmamoğlu, του δημοφιλούς αντιπολιτευόμενου δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, με την κατηγορία της νόθευσης διαγωνισμών.
Μετά την καταδίκη του πέρυσι για «προσβολή δημοσίου λειτουργού», ο İmamoğlu ουσιαστικά απαγορεύτηκε να αναμετρηθεί με τον Erdoğan στις εκλογές του Μαΐου. Τώρα αντιμετωπίζει πιθανή ποινή φυλάκισης και πολιτική απαγόρευση εάν κριθεί ένοχος.
Καθώς ο Erdoğan σφίγγει τη λαβή του, η ετερόκλητη αντιπολίτευση έχει εκραγεί εν μέσω της μετεκλογικής εσωτερικής διαπάλης εξουσίας. Ο Kemal Kılıçdaroğlu, ο οποίος έχασε από τον Erdoğan τον Μάιο, αντιστέκεται στις εκκλήσεις να παραιτηθεί από την ηγεσία του αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος.
Η απογοήτευση αυξάνεται μεταξύ των υποστηρικτών της αντιπολίτευσης σχετικά με τις προοπτικές αναστροφής της διολίσθησης της Τουρκίας στον αυταρχισμό.
Μέχρι τώρα, οι περισσότεροι Τούρκοι πίστευαν ότι μπορούσαν να εκδιώξουν μέσω εκλογών τον Erdoğan. Η διαφθορά, οι παραβιάσεις των πολιτικών ελευθεριών και η κατάχρηση κρατικών και μέσων ενημέρωσης είχαν κάνει το καθεστώς αυταρχικό, αλλά οι εκλογές δεν θεωρήθηκαν ότι μπορεί να νοθευτούν και παρέμεναν ο δρόμος προς την εξουσία.
Ωστόσο, τα πρόσφατα βήματα του Kemal Kılıçdaroğlu και η κατάσταση διάλυσης που βρίσκεται η αντιπολίτευση αναιρούν αυτήν την αρχή. Τώρα μόνο τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας στέκονται εμπόδιο στις προσπάθειες του Erdoğan να εδραιώσει την απολυταρχία του.
Οι ανορθόδοξες πολιτικές του Erdoğan έχουν φέρει την οικονομία σε πτωτική πορεία. Αλλά αντί για τις τόσο απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αναζητά μια γρήγορη λύση. Για να σηματοδοτήσει μια αλλαγή πορείας, διόρισε τον Mehmet Simsek, έναν φιλικό προς τις αγορές πρώην υπουργό Οικονομικών, ως «τσάρο» της οικονομίας.
Σε κάποιο βαθμό, οι κινήσεις του Erdoğan φαίνεται να αποδίδουν. Οι ξένοι επενδυτές επιστρέφουν και η Παγκόσμια Τράπεζα σχεδιάζει να διπλασιάσει την έκθεσή της στην Τουρκία στα 35 δισ. δολάρια, που περιλαμβάνει άμεσο δανεισμό προς την κυβέρνηση. Αυτά τα κεφάλαια ρίχνουν στον Erdoğan σανίδα σωτηρίας χωρίς ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις σε αντάλλαγμα.
Ως εκ τούτου, υπογραμμίζει ο αρθρογράφος, όσοι ενδιαφέρονται για τη δημοκρατία στην Τουρκία δεν πρέπει να ξεγελαστούν από τις κινήσεις τακτικής του Erdoğan. Αυτό που μπορεί να μοιάζει με μετριοπάθεια είναι στην πραγματικότητα το τελικό στάδιο στην εδραίωση της παντοδυναμίας του Erdoğan.
Καθώς η τουρκική δημοκρατία πλησιάζει τα 100 χρόνια της τον επόμενο μήνα, βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή του ελικοειδούς ταξιδιού της προς τη δυτική δημοκρατία. Θα ήταν θλιβερή ειρωνεία να δούμε τη Δύση συνένοχο στην εδραίωση της απολυταρχίας αυτών που την υπονομεύουν, καταλήγει ο αρθρογράφος.
ΠΗΓΗ: Financial Times, Gonul Tol – Autocracy not reform remains Erdoğan’s recipe for Turkey
