Ζητούν να ακυρωθούν οι αδειοδοτήσεις που έχουν δοθεί σε αιολικά και μικρά υδροηλεκτρικά έργα εντός των περιοχών Natura της χώρας.
Εκδικάζεται στις 9 σήμερα το πρωί από το Συμβούλιο της Επικρατείας, μετά από επτά αναβολές, η προσφυγή που είχαν κάνει 16 περιβαλλοντικοί σύλλογοι κατά της Ελληνικής Πολιτείας επειδή δεν έχει μέχρι σήμερα συμμορφωθεί με την καταδίκη της από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν έχει θεσπίσει ακόμη, από το 1998, μέτρα προστασίας για τις περιοχές του δικτύου Natura 2000.
Ειδικότερα οι περιβαλλοντικοί σύλλογοι ζητούν να ακυρωθούν οι αδειοδοτήσεις που έχουν δοθεί σε αιολικά και μικρά υδροηλεκτρικά έργα εντός των περιοχών Natura της χώρας καθώς, εφόσον δεν υπάρχουν ακόμη στόχοι διατήρησης στις περιοχές αυτές, δεν είναι δυνατόν να καθοριστεί αν τα έργα αυτά τις βλάπτουν ή όχι.
Η προσφυγή είχε γίνει το 2022 και είχε αρχικά οριστεί για εκδίκαση τον Ιανουάριο του 2023, όμως αναβλήθηκε ήδη επτά φορές. Οι προσφεύγοντας αναφέρουν πως παρότι η Ελλάδα έχει καταδικαστεί από το Δικαστήριο της ΕΕ από τον Δεκέμβριο του 2020, η καταδίκη αυτή δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα στο εθνικό δίκαιο, που είναι και ο λόγος για τον οποίο προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας, καθώς οι δικές του αποφάσεις είναι άμεσα εφαρμοστέες.
Όπως αναφέρουν οι σύλλογοι στο δελτίο Τύπου που υπογράφουν, «16 σύλλογοι και περιβαλλοντικές οργανώσεις έχουν ζητήσει από το ΣτΕ να υποχρεώσει την ελληνική πολιτεία να συμμορφωθεί με την καταδικαστική απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Δεκέμβριος 2020), σύμφωνα με την οποία πρέπει να θεσπιστούν άμεσα στόχοι και μέτρα διατήρησης των προστατευόμενων ειδών και οικοτόπων για όλες τις περιοχές Natura 2000 της χώρας. Η ελληνική πολιτεία όφειλε να το έχει πράξει ήδη από το 1998, και η κωλυσιεργία της άφησε εδώ και 27 χρόνια τις περιοχές Natura απροστάτευτες απέναντι σε κάθε μορφή καταστροφικών έργων, δημιουργώντας μη αναστρέψιμα τετελεσμένα».
Είναι χαρακτηριστικό πως παρότι μετά την προσφυγή των συλλόγων, το ελληνικό κράτος ξεκίνησε την διαδικασία θέσπισης των στόχων και μέτρων διατήρησης, εκπονώντας Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (EΠΜ) για τις περιοχές Natura, η σχετική διαδικασία ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί, αφού για τις περισσότερες από τις περιοχές αυτές δεν έχουν εκδοθεί ακόμη οι περιβαλλοντικές μελέτες που θα θεσμοθετήσουν την προστασία τους.
Ακολουθεί αναλυτικά το δελτίο Τύπου των 16 περιβαλλοντικών συλλόγων:
«Εκδικάζεται στο ΣτΕ η παράλειψη ουσιαστικής προστασίας του Δικτύου Natura 2000
Την Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου, εκδικάζεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας μια από τις σημαντικότερες υποθέσεις για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα, στην οποία η κίνησή μας έχει συντονιστικό ρόλο. Η υπόθεση είχε αρχικά οριστεί για εκδίκαση τον Ιανουάριο του 2023 και έχει αναβληθεί ήδη επτά φορές.
16 σύλλογοι και περιβαλλοντικές οργανώσεις έχουν ζητήσει από το ΣτΕ να υποχρεώσει την ελληνική πολιτεία να συμμορφωθεί με την καταδικαστική απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Δεκέμβριος 2020), σύμφωνα με την οποία πρέπει να θεσπιστούν άμεσα στόχοι και μέτρα διατήρησης των προστατευόμενων ειδών και οικοτόπων για όλες τις περιοχές Natura 2000 της χώρας. Η ελληνική πολιτεία όφειλε να το έχει πράξει ήδη από το 1998, και η κωλυσιεργία της άφησε εδώ και 27 χρόνια τις περιοχές Natura απροστάτευτες απέναντι σε κάθε μορφή καταστροφικών έργων, δημιουργώντας μη αναστρέψιμα τετελεσμένα.
Η καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα στο εθνικό δίκαιο. Το μόνο που μπορεί η ΕΕ να κάνει είναι να επιβάλει ένα πρόστιμο στο ελληνικό κράτος, το οποίο πληρώνεται από τους φορολογούμενους. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που οδήγησε στην κατάθεση αυτής της προσφυγής, καθώς οι αποφάσεις του ΣτΕ είναι άμεσα εφαρμοστέες.
Ενώ, μετά την προσφυγή των συλλόγων, η πολιτεία ξεκίνησε την ορθή διαδικασία θέσπισης των στόχων και μέτρων διατήρησης, μέσω της εκπόνησης Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (EΠΜ) για τις περιοχές Natura από ειδικές επιστημονικές ομάδες, αυτή κινείται με αργούς ρυθμούς και απέχει μακράν από το να έχει ολοκληρωθεί μέσω της έκδοσης των απαραίτητων Προεδρικών Διαταγμάτων (ή Υπουργικών Αποφάσεων) – πλην μεμονωμένων περιπτώσεων. Είναι αξιοσημείωτο ότι, μετά την καταδίκη του 2020, η κυβέρνηση είχε δεσμευτεί ότι θα είχε ολοκληρώσει την έκδοση των Προεδρικών Διαταγμάτων μέχρι το τέλος του 2021.
Στην προσφυγή, οι 16 σύλλογοι έχουν ζητήσει την άμεση αναστολή ισχύος της αδειοδότησης των αιολικών και μικρών υδροηλεκτρικών έργων που χωροθετούνται εντός του Δικτύου Natura 2000, μέχρι να οριστούν οι απαραίτητοι στόχοι και τα μέτρα διατήρησης. Επίσης, έχει ζητηθεί να ανασταλεί η χορήγηση αδειών για νέα τέτοια έργα μέσα στο Δίκτυο Natura. Το επιχείρημα είναι ότι, αν δεν υπάρχουν καθορισμένοι στόχοι διατήρησης και μέτρα για την επίτευξή τους, δεν είναι δυνατόν να αποδειχθεί ότι ένα τέτοιο έργο δε θα βλάψει ανεπανόρθωτα το προστατευτέο αντικείμενο μιας περιοχής.
Αξίζει να αναφερθεί ότι το 2023, ενώ βρισκόταν ήδη σε εξέλιξη η διαδικασία σύνταξης και διαβούλευσης των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών για τις περιοχές Natura, το ΥΠΕΝ εξέδωσε δύο υπουργικές αποφάσεις για τους ΤΚΣ (οικότοποι) και τις ΖΕΠ (πτηνά), καθορίζοντας «στόχους διατήρησης» οριζοντίως για όλη τη χώρα. Οι 2 αποφάσεις αυτές παρακάμπτουν πλήρως την απαραίτητη διαδικασία των ΕΠΜ για κάθε περιοχή και στο 90% των περιπτώσεων δεν ορίζουν καν στόχους διατήρησης, αναφέροντας «ανεπαρκή δεδομένα». Είναι σαφές ότι επρόκειτο για έναν πρόχειρο ελιγμό της διοίκησης απέναντι στην προσφυγή των 16 συλλόγων. Οι δύο αυτές υπουργικές αποφάσεις προσβλήθηκαν στο ΣτΕ από 22 συλλόγους πανελλαδικά και η υπόθεση έχει παραπεμφθεί από το ΣτΕ στην επταμελή σύνθεση.
Μία από τις πλέον κραυγαλέες περιπτώσεις έργων που αδειοδοτούνται στο Δίκτυο Natura χωρίς να έχουν οριστεί οι απαραίτητοι στόχοι και τα μέτρα διατήρησης είναι οι αιολικοί σταθμοί. Για αυτό το λόγο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε επιπλέον Αιτιολογημένη Γνώμη στη χώρα μας για μη συμμόρφωση με την Οδηγία για τους Οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ) κατά τον σχεδιασμό έργων αιολικής ενέργειας. Στο κείμενό της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπιστώνει ότι το υφιστάμενο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας του 2008 στην Ελλάδα είχε εγκριθεί χωρίς να έχει προηγουμένως διενεργηθεί δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεών του στο Δίκτυο Natura. Αυτό σημαίνει ότι βάσει του χωροταξικού του 2008 εγκρίνονται αιολικά που δεν συμμορφώνονται με την ενωσιακή νομοθεσία. Η Αιτιολογημένη Γνώμη είναι ένα προπαρασκευαστικό στάδιο για παραπομπή της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Στενά συνδεδεμένη με την δίκη είναι και η πρόσφατη απόφαση 1533/2025 του ΣτΕ, η οποία – μετά την σχετική απόφαση του Ευρ. Δικαστηρίου – έκρινε ότι η Οδηγία για τα Άγρια Πτηνά έχει μεταφερθεί πλημμελώς στην ελληνική νομοθεσία. Το ΣτΕ ακύρωσε εν μέρει μια ΚΥΑ του 2012, η οποία είχε ορίσει αυθαίρετα πως, όταν αδειοδοτούνται αιολικά σε μια περιοχή Natura, δε χρειάζεται να εξετάζονται οι επιπτώσεις σε όλα τα προστατευόμενα πουλιά, αλλά μόνο στα λεγόμενα “Είδη Χαρακτηρισμού”. Και αυτή η απόφαση ήρθε μετά από προσφυγή που είχε γίνει από περιβαλλοντικές οργανώσεις και συλλόγους.
Η ευρωπαϊκή νομολογία για το Natura είναι ξεκάθαρη: Η προστασία της βιοποικιλότητας προηγείται της ανάπτυξης μεγάλων έργων. Μια τέτοια ανάπτυξη μπορεί να γίνει μόνο εφόσον η πολιτεία έχει καθορίσει σε κάθε περιοχή Natura τις απαραίτητες προϋποθέσεις αδειοδότησης και λειτουργίας, βάσει ενδελεχούς επιστημονικής αξιολόγησης.
Σας καλούμε την Τετάρτη 3/12 στις 9:00 στο ΣτΕ (Αιόλου και Σοφοκλέους) για να παρακολουθήσετε την κρίσιμη αυτή δίκη.
Η υπόθεση αφορά κάθε βουνό, κάθε υγρότοπο, κάθε δάσος, κάθε προστατευόμενο είδος σε περιοχή Natura. Η Ελλάδα δεν μπορεί να συνεχίσει να παραβιάζει τις πιο βασικές της υποχρεώσεις απέναντι στη φύση και στο ευρωπαϊκό δίκαιο.
Οι σύλλογοι που υπογράφουν την προσφυγή είναι:
ΕΟΣ Χαλκίδας
Εξόρμηση για την προστασία του χωριού της Οξυάς
ΕΟΣ Καρδίτσας
ΕΟΣ Πρέβεζας
ΠΕΡΙΠΟΛΟ Αττικής
Αθηναϊκός Ορειβατικός Σύλλογος
Κέντρο Πολιτισμού Έρευνας & Ανάπτυξης Λέρου “Άρτεμις”
«Αρχίλοχος» – Πολιτιστικός Σύλλογος Πάρου
Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων Αιγαίου
«Νήσος Αμοργός» – Σύλλογος για το Περιβάλλον και τον Πολιτισμό
Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου
ΕΟΣ Λασιθίου
Ορειβατικός Σύλλογος Ρεθύμνου
Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Νότιας Καρυστίας
Σύνδεσμος Ιητών
Πεζοπορικός Όμιλος Ηρακλείου»
ΠΗΓΗ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ
