Σε καθεστώς νομικής αβεβαιότητας και οικονομικής απόγνωσης βυθίζονται χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων σε ολόκληρη την επικράτεια, καθώς η εφαρμογή του Προεδρικού Διατάγματος 194/2025 απειλεί να καταστήσει ανενεργή τη μικρή ιδιοκτησία στους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων. Η πανελλαδική απαξίωση της περιουσίας υπερβαίνει τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ.
Το ζήτημα, που λαμβάνει διαστάσεις χιονοστιβάδας στην ελληνική περιφέρεια, επαναφέρει στο προσκήνιο η Βουλευτής Λασιθίου του ΠΑΣΟΚ, Κατερίνα Σπυριδάκη, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τις δραματικές επιπτώσεις στην αξία της γης και την κοινωνική συνοχή.
Μέσω νέας κοινοβουλευτικής Ερώτησης προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας —την οποία συνυπογράφει ο Τομεάρχης Περιβάλλοντος του Κινήματος, Μανώλης Χριστοδουλάκης— η κα Σπυριδάκη περιγράφει ένα σκηνικό «πλήρους ανασφάλειας δικαίου». Το πάγωμα των οικοδομικών αδειών και η οργή των πολιτών συνθέτουν την εικόνα της επόμενης μέρας για την ελληνική ύπαιθρο, με το αρμόδιο Υπουργείο να τηρεί σιγή ιχθύος, έχοντας αφήσει αναπάντητη προηγούμενη σχετική παρέμβαση.
Ο «χάρτης» της απαξίωσης και τα 100 δισ. ευρώ
Η κοινοβουλευτική παρέμβαση δεν περιορίζεται σε πολιτικές διαπιστώσεις, αλλά εδράζεται σε συντριπτικά τεχνικά δεδομένα που προέρχονται από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας / Τμήμα Ανατολικής Κρήτης (ΤΕΕ/ΤΑΚ). Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, το νέο θεσμικό πλαίσιο οδηγεί σε βίαιη ανατροπή των δεδομένων δεκαετιών: δραστική συρρίκνωση των ορίων των οικισμών, ακύρωση οριοθετήσεων που ίσχυαν επί 40 έτη και απώλεια της οικοδομησιμότητας σε ποσοστό που αγγίζει το 80% των μικρών ιδιοκτησιών.
Το οικονομικό αποτύπωμα αυτής της πολιτικής προκαλεί ίλιγγο, καθώς εκτιμάται ότι η πανελλαδική απαξίωση της περιουσίας υπερβαίνει τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ. Ιδιαίτερα για την Κρήτη, ο αντίκτυπος χαρακτηρίζεται καταλυτικός, δεδομένου ότι το 92% των οικισμών του νησιού εμπίπτει στην κατηγορία των κάτω των 2.000 κατοίκων, καθιστώντας τις συνέπειες πολλαπλασιαστικές για την τοπική οικονομία.
Επιστροφή στο… 1923 και «εξωφρενικοί» όροι δόμησης
Στον πυρήνα της κριτικής βρίσκεται η αρχιτεκτονική του Π.Δ., το οποίο εισάγει ζώνες (Α, Β και Β1) επαναφέροντας τα όρια των οικισμών σε δεδομένα του 1923 και του 1983. Όπως επισημαίνουν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, η προσέγγιση αυτή αγνοεί επιδεικτικά την περίοδο 1985–2011, το χρονικό διάστημα δηλαδή κατά το οποίο διαμορφώθηκε η πραγματική, σύγχρονη οικιστική και οικοδομική φυσιογνωμία της χώρας.
Επιπλέον, τίθενται ζητήματα ανέφικτων προϋποθέσεων αρτιότητας. Η απαίτηση για εμβαδό 2.000 τ.μ., ακόμη και εντός ιστορικών πυρήνων οικισμών, χαρακτηρίζεται ως «εξωφρενική», καθώς καθιστά πρακτικά αδύνατη την αξιοποίηση της μικρής ιδιοκτησίας. Το πρόβλημα οξύνεται περαιτέρω σε περιοχές με παραδοσιακά μικρό κλήρο, όπως ο Νομός Λασιθίου, όπου η γη κατακερματίζεται σε μικρότερες ιδιοκτησίες.
Η «νυχτερινή» τροπολογία και το φορολογικό παράδοξο
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στους κυβερνητικούς χειρισμούς για την εκτόνωση της κρίσης. Η πρόσφατη νομοθετική παρέμβαση μέσω τροπολογίας χαρακτηρίζεται «πρόχειρη» και ανεπαρκής, καθώς βασίστηκε σε ένα αυθαίρετο πληθυσμιακό όριο 700 κατοίκων. Αποτέλεσμα αυτής της ρύθμισης είναι να παραμένουν παντελώς ακάλυπτοι οι οικισμοί με πληθυσμό από 701 έως 2.000 κατοίκους, αφήνοντας χιλιάδες μικροϊδιοκτήτες εκτεθειμένους.
Παράλληλα, αναδεικνύεται ένα κραυγαλέο φορολογικό και νομικό παράδοξο που κλονίζει τη σχέση εμπιστοσύνης κράτους-πολίτη: Μικρά οικόπεδα μετατρέπονται αιφνιδίως σε μη οικοδομήσιμα αγροτεμάχια, ωστόσο οι ιδιοκτήτες τους καλούνται να συνεχίσουν να πληρώνουν ΕΝΦΙΑ σαν να κατείχαν οικόπεδα.
Κίνδυνος για δημογραφική αιμορραγία
Πέραν των τεχνικών και νομικών ζητημάτων —όπως οι αντιφάσεις και οι αυθαίρετες κατατμήσεις που καταγγέλλει το ΤΕΕ/ΤΑΚ— η Ερώτηση των βουλευτών θέτει και το ζήτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Η μετατροπή νόμιμων και άρτιων περιουσιών σε μη αξιοποιήσιμη γη ευνοεί τη συγκέντρωση του ακίνητου πλούτου σε «λίγους και ισχυρούς», ενώ επιφέρει καίριο πλήγμα στη δημογραφική συνοχή της υπαίθρου.
Με τις Πολεοδομίες να έχουν ουσιαστικά αναστείλει την έκδοση αδειών και τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια να τίθενται εν αμφιβόλω, το αίτημα για άμεση απόσυρση ή ριζική αναθεώρηση του Π.Δ. 194/2025 προβάλλει πλέον ως μονόδρομος για την αποκατάσταση της κανονικότητας στην αγορά ακινήτων.
Με την εν λόγω Κοινοβουλευτική Πρωτοβουλία, οι Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ καλούν τον αρμόδιο Υπουργό να απαντήσει στα παρακάτω κρίσιμα ερωτήματα:
1. Προτίθεστε να αποσύρετε το Π.Δ. 194/2025 και να προχωρήσετε –όπως ζητά το ΠΑΣΟΚ και το σύνολο των φορέων– σε νέα, σοβαρή και ευρεία διαβούλευση με επιστημονικά, κοινωνικά και αναπτυξιακά κριτήρια;
2. Θα επανεξετάσετε άμεσα τις ζώνες Α, Β, Β1 και τα όρια αρτιότητας που οδηγούν σε μαζική απαξίωση περιουσιών και αποκλεισμό της μικρής ιδιοκτησίας;
3. Προτίθεστε να καταργήσετε το αυθαίρετο όριο των 700 κατοίκων, το οποίο δεν στηρίζεται σε κανένα πολεοδομικό κριτήριο;
4. Θα υπάρξει μεταβατικό πλαίσιο που θα προστατεύει υφιστάμενα δικαιώματα μικροϊδιοκτητών μέχρι την ολοκλήρωση των ΤΠΣ/ΕΠΣ;
5. Θα ληφθούν μέτρα αποζημίωσης ή αντιστάθμισης για ιδιοκτήτες που επί δεκαετίες πλήρωναν ΕΝΦΙΑ για ακίνητα που σήμερα χάνουν την οικοδομησιμότητά τους;
6. Πώς θα διασφαλίσετε ότι τα ΤΠΣ/ΕΠΣ δεν θα υποχρεωθούν να υιοθετήσουν τυφλά τις προβλέψεις του Π.Δ. και ότι οι τοπικές κοινωνίες και οι ΟΤΑ θα συμμετέχουν ουσιαστικά στη διαδικασία;
7. Προτίθεστε να ενσωματώσετε τις τεκμηριωμένες προτάσεις του ΤΕΕ/ΤΑΚ και των φορέων της Κρήτης, για επαναπροσδιορισμό των ορίων με επιστημονικά εργαλεία, νέες αεροφωτογραφίες και σεβασμό της πραγματικής υφιστάμενης κατάστασης;
ΠΗΓΗ https://ecopress.gr/
