Η εικόνα μοιάζει σχεδόν σκηνοθετημένη: την ίδια στιγμή που οι χαμηλοσυνταξιούχοι βλέπουν το μόνιμο επίδομα των 250 ευρώ να καταφτάνει στους λογαριασμούς τους, η Eurostat – ψυχρή και αμείλικτη – δημοσιοποιεί τα στοιχεία του 2024 για τις περιοχές της Ευρώπης με τον υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας.
Κι εκεί, στη δυσοίωνη κορυφή, ανάμεσα στις πιο πληγωμένες γωνιές της ηπείρου, φιγουράρει ξανά το Βόρειο Αιγαίο, με ποσοστό 30% του πληθυσμού να ζει κάτω από το όριο αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Μια περιφέρεια που κουβαλάει στην πλάτη της περισσότερους ανέμους απ’ όσους αντέχει — οικονομικούς, κοινωνικούς, δημογραφικούς. Κι όμως, ακόμη μία χρονιά, ανεβαίνει στο βάθρο της ευρωπαϊκής φτώχειας. Έκτο στη λίστα. Μπροστά της μόνο περιοχές της Νότιας Ιταλίας, εκεί όπου η ιστορία καταγράφει επί δεκαετίες τη στασιμότητα.
Βόρειο Αιγαίο: από το 26,9% στο 30% – μια άνοδος που πονάει
Το ποσοστό ανέβηκε σχεδόν τέσσερις ολόκληρες μονάδες μέσα σε έναν χρόνο.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
Ότι ένας στους τρεις κατοίκους των νησιών μας, ακόμη και μετά τα επιδόματα και τις κοινωνικές ενισχύσεις, εξακολουθεί να ζει κάτω από το 60% του διάμεσου εισοδήματος της χώρας.
Δεν μιλάμε για «ένδεια στη στατιστική».
Μιλάμε για άδειες τσέπες, ακρίβεια ασύλληπτη στα νησιά, μισθούς που δε φτάνουν ούτε για τα βασικά, κατοίκους που πληρώνουν το κόστος του νησιωτισμού σε κάθε λογαριασμό, σε κάθε μετακίνηση, σε κάθε εβδομάδα που κλείνει με άγχος.
Η Ελλάδα ολόκληρη βυθίζεται – αλλά το Βόρειο Αιγαίο βυθίζεται πιο γρήγορα
Το εθνικό ποσοστό κινδύνου φτώχειας ανέβηκε στο 19,6%, το υψηλότερο από το 2017.
Το Βόρειο Αιγαίο όμως τρέχει μια πολύ πιο ανηφορική διαδρομή.
Μόνο η Δυτική Ελλάδα έχει χειρότερη επίδοση (30,6%).
Και την ίδια ώρα άλλες περιφέρειες, όπως η Αττική, η Κρήτη, το Νότιο Αιγαίο ή η Ήπειρος, δείχνουν πως όταν υπάρχει επενδυτική κινητικότητα, όταν υπάρχει πρόσβαση, όταν υπάρχει οικονομικό οικοσύστημα, οι δείκτες αρχίζουν να αναπνέουν.
Στο Βόρειο Αιγαίο, όμως, οι πληγές συσσωρεύονται.
Γιατί δεν φτάνουν τα επιδόματα; Γιατί δεν αγγίζουν τον άνθρωπο;
Παρά τα 4+ δισ. ευρώ που μοιράζονται ετησίως σε ενισχύσεις, η ΕΛΣΤΑΤ δείχνει ότι αν αυτά αφαιρούνταν, το ποσοστό φτώχειας θα ανέβαινε μόλις κατά 3,9 μονάδες.
Με άλλα λόγια:
Τα επιδόματα απλώς “κουκουλώνουν” το πρόβλημα, δεν το λύνουν.
Και συχνά μοιράζονται χωρίς στρατηγική, χωρίς στόχευση, χωρίς να ακολουθούν τις πραγματικές ανάγκες μιας νησιωτικής περιφέρειας που έχει μοναδικό κόστος ζωής, δραματικές υποδομές, ελλείψεις σε υπηρεσίες και μόνιμο δημογραφικό σοκ.
Η φορολογική μεταρρύθμιση: άλλο ένα παράδειγμα άνισης κατανομής
Τα νέα δεδομένα για το 2025 δείχνουν πως η μεγαλύτερη ωφέλεια (σε ποσοστό και απόλυτα νούμερα) θα πάει στα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα.
Το δεκατημόριο με εισόδημα πάνω από 31.000 ευρώ τον χρόνο κερδίζει 1.520 ευρώ.
Το χαμηλότερο δεκατημόριο κερδίζει… 152 ευρώ.
Αυτό το οικονομικό μοντέλο μπορεί να ενισχύει τη μεσαία τάξη, αλλά δεν αγγίζει τον φτωχό, δεν αγγίζει τον άνεργο, δεν αγγίζει τον χαμηλόμισθο της Μυτιλήνης, της Λήμνου, της Ικαρίας, της Σάμου.
Το Βόρειο Αιγαίο δεν είναι απλώς ένας αριθμός
Είναι μια περιφέρεια που:
Ζει το υψηλότερο μεταφορικό κόστος στη χώρα.
Έχει περιορισμένη οικονομική δραστηριότητα πέρα από τουρισμό/αγροτικό τομέα.
Σηκώνει δυσανάλογα βάρη από το μεταναστευτικό επί μία δεκαετία.
Βλέπει τους νέους να φεύγουν, τις υπηρεσίες να συρρικνώνονται, τις επενδύσεις να μην έρχονται.
Και κάθε τέτοια έκθεση, κάθε λίστα της Eurostat, απλώς υπενθυμίζει αυτό που ξέρουμε ήδη:
Το Βόρειο Αιγαίο δεν αντιμετωπίζεται ως ισότιμη περιφέρεια της χώρας.
Το Εθνικό Μητρώο Επιδομάτων – ένα βήμα, αλλά όχι η λύση
Το κράτος υπόσχεται ότι το 2026 θα λειτουργήσει πλήρως το Εθνικό Μητρώο Επιδομάτων και Παροχών.
Στο χαρτί, αυτό σημαίνει στόχευση.
Στην πράξη, σημαίνει πως ίσως κάποτε τα χρήματα θα πιάνουν τόπο.
Αλλά για το Βόρειο Αιγαίο, το πρόβλημα δεν είναι μόνο η στόχευση.
Είναι η εγκατάλειψη.
Η έλλειψη παραγωγικού μοντέλου.
Η καθυστέρηση έργων.
Η ανυπαρξία πολιτικών ανάπτυξης ειδικά σχεδιασμένων για νησιωτικότητα.
Σε απλά ελληνικά:
Το Βόρειο Αιγαίο βρίσκεται στην “λίστα της ντροπής” όχι επειδή οι άνθρωποί του δεν δουλεύουν αρκετά.
Αλλά επειδή το κράτος δεν έχει ακόμα χτίσει τις προϋποθέσεις για να μπορούν να ζήσουν από τη δουλειά τους.
Και όσο αυτό δεν αλλάζει, η φτώχεια δεν θα υποχωρεί.
Θα ριζώνει.
Τα νησιά μας δεν ζητούν ελεημοσύνη. Ζητούν δικαιοσύνη.
Ζητούν πραγματική νησιωτική πολιτική, παραγωγική ανασυγκρότηση, υποδομές, επενδύσεις, υποστήριξη του πρωτογενούς τομέα, ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.
Ζητούν να πάψουν να είναι μια στατιστική ντροπής.
Γιατί πίσω από το 30% υπάρχουν άνθρωποι.
Υπάρχουν οικογένειες.
Υπάρχει μια Περιφέρεια που αξίζει πολύ καλύτερα.
Και κάποια στιγμή, κάπου ανάμεσα στις λίστες της Eurostat και στα δελτία τύπου των επιδομάτων, πρέπει να το θυμηθούμε.
με πληροφορίες skai.gr
