Η ευθυγράμμιση της κυβέρνησης με τις αμερικανικές επιδιώξεις προκαλεί έντονους τριγμούς εντός της ΝΔ.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δείξει σε όλη του την πολιτική διαδρομή ότι όταν βρίσκεται σε δύσκολη θέση δεν διστάζει να εργαλειοποιήσει πρόσωπα και καταστάσεις για να επιβιώσει πολιτικά. Αυτή η τακτική εφαρμόζεται πλέον με ιδιαίτερη ένταση και στην εξωτερική πολιτική, καθώς για πρώτη φορά στη μεταπολίτευση μια κυβέρνηση αμφισβητεί τόσο ανοιχτά την πολυδιάστατη ελληνική διπλωματία, ευθυγραμμιζόμενη πλήρως με τις αμερικανικές επιδιώξεις. Και όλα αυτά συμβαίνουν σε μια περίοδο κατά την οποία η κυβέρνηση φθείρεται λόγω της ακρίβειας, του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ και της γενικευμένης κοινωνικής ανασφάλειας, ενώ συζητείται ακόμη και το ενδεχόμενο της «εν πλω» αλλαγής του πρωθυπουργού.
Παρότι το Μαξίμου κάνει λόγο για «γεωπολιτική αναβάθμιση» της χώρας μετά τις ενεργειακές συμφωνίες του Ζαππείου και οι υπουργοί επιδίδονται σε φωτογραφίες με τη νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, στο εσωτερικό της ΝΔ επικρατεί προβληματισμός για τη στάση του «πιστού οπαδού» που υιοθετεί η κυβέρνηση.
Η λογική του «προβλέψιμου και πρόθυμου συμμάχου» φάνηκε ξεκάθαρα μετά τις δηλώσεις της Αμερικανίδας πρέσβειρας, η οποία εξέφρασε δυσαρέσκεια για την παρουσία της Cosco στον Πειραιά. Λίγα εικοσιτετράωρα αργότερα η Κ. Γκίλφοϊλ συναντήθηκε με τον υπουργό Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκο και συμφωνήθηκε νομοθετική πρωτοβουλία για τα ναυπηγεία Ελευσίνας. Μάλιστα, ο υπουργός δήλωσε στον Αnt1 ότι η περιοχή «θα εξελιχθεί σε αναπτυξιακό κέντρο με λιμενικές, εμπορικές, ενεργειακές και αμυντικές δραστηριότητες».
Οι κινήσεις «τυφλής πίστης» στις αμερικανικές επιδιώξεις παρουσιάζονται ως «εμβάθυνση των στρατηγικών σχέσεων», αλλά μακροπρόθεσμα καθιστούν τη χώρα μέρος της γεωπολιτικής αντιπαράθεσης. Η αντίδραση της Κίνας ήταν χαρακτηριστική. Η εκπρόσωπος της κινεζικής πρεσβείας έκανε λόγο για «κακόβουλη συκοφάντηση της σινοελληνικής συνεργασίας» και «σοβαρή παρέμβαση στα εσωτερικά της Ελλάδας», κατηγορώντας τις ΗΠΑ ότι εργαλειοποιούν το λιμάνι του Πειραιά για τα δικά τους συμφέροντα. Τόνισε μάλιστα ότι «το λιμάνι του Πειραιά ανήκει για πάντα στον ελληνικό λαό και δεν πρέπει να γίνει θύμα γεωπολιτικής αντιπαράθεσης».
Καρφιά από Καραμανλή
Ηχηρά ήταν και τα μηνύματα από τον Κώστα Καραμανλή στη βράβευσή του στο Ελληνοκινεζικό Επιμελητήριο (20/11), καθώς στη σύντομη παρέμβασή του μίλησε για την προσήλωση της κυβέρνησής του (2004-2009) στην «πολυδιάστατη προσέγγιση στην εξωτερική της πολιτική». Ολα αυτά ενώ η κυβέρνηση δεν εκπροσωπήθηκε σε κορυφαίο επίπεδο στην εκδήλωση, με την κινεζική πλευρά να υποστηρίζει, σύμφωνα με πληροφορίες, πως επικοινώνησε με αρκετούς υπουργούς, αλλά την απέφυγαν όλοι.
Είναι ενδεικτικό ότι την κυβέρνηση εκπροσώπησε ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών Δημήτρης Σκάλκος, ενώ στον χώρο βρέθηκαν και ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, οι βουλευτές της ΝΔ Γιάννης Πλακιωτάκης, Γιάννης Τραγάκης και Χρήστος Τριαντόπουλος, όπως και ο πρώην Ευρωπαίος επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος.
Επίσης, ο πρώην πρωθυπουργός μίλησε για την Cosco και άφησε αιχμές για τις κινήσεις της κυβέρνησης στα ναυπηγεία της Ελευσίνας. Συγκεκριμένα, είπε πως «την περίοδο εκείνη κανείς άλλος σοβαρός διεθνής παράγοντας δεν είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον για το λιμάνι του Πειραιά. Το γεγονός μάλιστα πως σήμερα εκδηλώνεται έντονη κινητικότητα στην κατεύθυνση της δημιουργίας ανταγωνιστικών λιμενικών υποδομών είναι η καλύτερη απόδειξη της επιτυχίας εκείνης της πολιτικής επιλογής».
Μέτωπο και με τη Ρωσία
Μετά τον θόρυβο που προκλήθηκε και στο εσωτερικό της παράταξης, ο Κυρ. Μητσοτάκης κατά τη συνέντευξή του στο Bloomberg είπε πως «για εμάς οι συμφωνίες που συνήφθησαν από προηγούμενες κυβερνήσεις πρέπει να τηρούνται. Το κάναμε απολύτως σαφές». Τη στιγμή που ο πρωθυπουργός μιλούσε για τη σύγκρουση ΗΠΑ – Κίνας, η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας Μαρία Ζαχάροβα έλεγε πως η Ρωσία θα απαντήσει κατάλληλα στην απόφαση της Ελλάδας να κατασκευάσει και να χρησιμοποιήσει θαλάσσια μη επανδρωμένα αεροσκάφη με την Ουκρανία, χωρίς να προσδιορίζει τις ενέργειες του Κρεμλίνου απέναντι στην Αθήνα. Παράλληλα, ανέφερε ότι «η Ελλάδα ακολουθεί μια προκλητική, συγκρουσιακή πολιτική έναντι της Ρωσίας και προβαίνει σε ειλικρινά εχθρικές ενέργειες» και συμπλήρωσε πως «η Αθήνα ήταν από τις πρώτες χώρες που έστειλαν στην Ουκρανία όπλα και πυρομαχικά»..
Σε σχετική ερώτηση για τη ρωσική αντίδραση, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης είπε ότι «είμαστε κυρίαρχο κράτος» και συμπλήρωσε πως η Ελλάδα δεν ζητά «την άδεια κανενός» για τη χάραξη της εξωτερικής της πολιτικής, ενώ είπε ότι η Ελλάδα «ψηλώνει γεωπολιτικά».
Υπενθυμίζεται ότι οι Κ. Καραμανλής και Αντώνης Σαμαράς είχαν ασκήσει σφοδρή κριτική στην κυβέρνηση και για τη στάση του «φανατικού οπαδού» στον πόλεμο της Ουκρανίας, όταν ο Μητσοτάκης είχε φτάσει στο σημείο να δηλώσει στο Bloomberg (22/9/2022) ότι «διεξάγουμε πόλεμο εναντίον της Ρωσίας». Αυτή η λογική αφήνει την Ελλάδα εκτεθειμένη όταν αλλάζουν οι διεθνείς συσχετισμοί, αντί να αποτελεί μέρος της λύσης – όπως στο παρελθόν με την πολυδιάστατη διπλωματία. Ακόμη και στη Γάζα ο Μητσοτάκης εμφανίστηκε ως ο πιο πιστός σύμμαχος του Νετανιάχου, την ώρα που διεθνείς οργανισμοί (ΔΠΔ, ΟΗΕ) μιλούσαν για εγκλήματα πολέμου και διάπραξη γενοκτονίας.
Η μετατροπή της Ελλάδας σε «ενεργειακό κόμβο», όπως λένε τα κυβερνητικά στελέχη, εξελίσσεται σε μια περίοδο που η Ευρώπη στρέφεται έντονα προς την πολεμική βιομηχανία και τον επανεξοπλισμό. Χαρακτηριστική είναι η ανησυχητική δήλωση του Γερμανού υπουργού Aμυνας Μπόρις Πιστόριους στην «Frankfurter Allgemeine», ο οποίος ανέφερε ότι το καλοκαίρι που πέρασε «θα μπορούσε να είναι το τελευταίο ειρηνικό καλοκαίρι της Ευρώπης».
Αντίστοιχο πολιτικό σεισμό προκάλεσε στη Γαλλία η τοποθέτηση του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγού Φαμπιάν Μαντόν, ο οποίος προειδοποίησε πως η χώρα πρέπει να προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο «να χάσει τα παιδιά της» σε έναν πιθανό πόλεμο με τη Ρωσία. Στην Ελλάδα σάλο προκάλεσε η τοποθέτηση του Νίκου Δένδια στο «Athens Security Forum 2025», όπου δήλωσε πως «σήμερα η Ευρώπη δεν αντέχει να δει φέρετρα με σημαία πάνω», αναφερόμενος στην ανάγκη να αλλάξει η κουλτούρα απέναντι στην άμυνα και στο ενδεχόμενο της αυτοθυσίας.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη εργαλειοποιεί ακόμη και κρίσιμα εθνικά ζητήματα για να επιβιώσει πολιτικά, ενώ το επόμενο διάστημα στο αφήγημα περί «σταθερότητας» οι αναφορές στις διεθνείς εξελίξεις και τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις αναμένεται να πυκνώσουν.
Κινητικότητα των δελφίνων
Στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας επικρατεί έντονη κινητικότητα, καθώς πραγματοποιούνται οι εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη των νέων οργάνων: Διοικούσες Επιτροπές Εκλογικών Περιφερειών (ΔΕΕΠ), Δημοτικές Τοπικές Οργανώσεις (ΔΗΜΤΟ), καθώς και οι 1.000 σύνεδροι του επόμενου συνεδρίου. Στις εκλογές αποτυπώθηκε η αίσθηση αδράνειας, αν και η Πειραιώς κάνει λόγο για «ικανοποιητική συμμετοχή». Είναι γεγονός ότι χιλιάδες παραδοσιακά μέλη δεν συμμετείχαν στις διαδικασίες, ενώ η αδράνεια αυτή θεωρείται από πολλούς ως ένα ηχηρό μήνυμα, ότι το κόμμα «οδηγείται σε λάθος κατεύθυνση».
Στελέχη που γνωρίζουν καλά την παράταξη εκτιμούν ότι οι σημερινές διαδικασίες θα καθορίσουν τους συσχετισμούς δύναμης στο συνέδριο. Πρόκειται ουσιαστικά για μια μάχη μηχανισμών και επίδοξων δελφίνων στη μετά Μητσοτάκη εποχή. Eντονη κινητικότητα καταγράφεται στις κινήσεις του υπουργού Υγείας Aδωνη Γεωργιάδη και του κυβερνητικού εκπροσώπου Π. Μαρινάκη, οι οποίοι ενισχύουν την επιρροή τους στη βάση. Στον Βόρειο Τομέα Αθηνών μάλιστα εμφανίζονται ιδιαίτερα ψηλά στις μετρήσεις για τις επόμενες εθνικές εκλογές.
Προσπάθεια ενίσχυσης της θέσης του καταβάλλει και ο Ν. Δένδιας, ο οποίος με την υπόθεση του Αγνωστου Στρατιώτη και την ανοιχτή αντιπαράθεση με το Μαξίμου κατέστησε σαφές ότι είναι παρών για την επόμενη μέρα. Παράλληλα, στο παρασκήνιο κινείται και ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Βασίλης Κικίλιας, επενδύοντας έντονα στον αμερικανικό παράγοντα. Αντίθετα, αποδυναμωμένος εμφανίζεται ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης, ο οποίος δεν φαίνεται να διαθέτει ισχυρή διείσδυση στη βάση της ΝΔ. Παρότι η θέση του στην αντιπροεδρία τού δίνει επιρροή και πρόσβαση σε όλα τα υπουργεία, υφίσταται πλήρως τη φθορά της κυβέρνησης.
Στις μετρήσεις που λαμβάνει το Μαξίμου αποτυπώνεται έντονη φθορά του κόμματος, ιδιαίτερα στην περιφέρεια. Η ακρίβεια, η καθυστέρηση στις αποζημιώσεις των αγροτών και η οργή των κτηνοτρόφων για τη θανάτωση αιγοπροβάτων λόγω ευλογιάς προκαλούν σημαντικές απώλειες. Γι’ αυτό ο Κυρ. Μητσοτάκης, σε πρόσφατη συνέντευξη στην ΕΡΤ (18/11), ανακοίνωσε έκτακτη ενίσχυση για τους κτηνοτρόφους, ενώ εξετάζονται επιπλέον μέτρα ενόψει του προϋπολογισμού. Την ίδια στιγμή όσο εντείνεται η φθορά της κυβέρνησης, στο παρασκήνιο αναζωπυρώνεται το σενάριο της «εν πλω» αλλαγής ηγεσίας, καθώς πολλοί στη ΝΔ εκτιμούν ότι ο πρωθυπουργός έχει μετατραπεί από ατού σε βαρίδι.
Ανασχηματισμός στο τραπέζι
Στο κρίσιμο πολιτικό σταυροδρόμι που βρίσκεται η κυβέρνηση εξετάζονται διάφορα σενάρια: Ανασχηματισμός, ώστε ο πρωθυπουργός να κερδίσει πολιτικό χρόνο και να ανασυντάξει τον κομματικό μηχανισμό ενόψει εκλογών. Αλλαγή του εκλογικού νόμου, αν και ο ίδιος έχει δηλώσει ότι δεν θα προχωρήσει σε αυτήν τη λύση. Πρόωρες εκλογές, ώστε ο Μητσοτάκης να πάρει την πρωτοβουλία των κινήσεων και να προλάβει τις πολιτικές πρωτοβουλίες τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά. Ωστόσο, αρκετοί θεωρούν ότι το τελευταίο σενάριο πιθανόν αποτελεί περισσότερο επικοινωνιακή τακτική του Μαξίμου για να συσπειρώσει την απογοητευμένη βάση του κυβερνώντος κόμματος. Επίσης, και στο εσωτερικό του Μαξίμου επικρατεί η λογική του ο «σώζων εαυτόν σωθήτω», καθώς κυριαρχεί ο ανταγωνισμός μεταξύ των στελεχών.
Σε ρυθμούς εκλογών οι βουλευτές
Στο πεδίο της κοινοβουλευτικής ομάδας οι βουλευτές της «γαλάζιας» παράταξης ετοιμάζονται για την επόμενη εθνική κάλπη και «τρέχουν» ήδη σε περιοχές, διότι υπάρχει ο φόβος της μη επανεκλογής λόγω της δημοσκοπικής συρρίκνωσης του κυβερνώντος κόμματος. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν πως εάν η κυβέρνηση δεν αντιστρέψει το κακό κοινωνικό κλίμα, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να πέσει ακόμη και κάτω από το 25%, που σημαίνει πως δεν θα έχει ούτε μπόνους εδρών. Αλλωστε, οι «αγωνίες» του προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Τασούλα για το ενδεχόμενο να οδηγηθούμε σε πολιτικό αδιέξοδο, μετά την επόμενη εθνική κάλπη, δεν ειπώθηκαν εν κενώ ούτε τυχαία.
Αντιλιάν Κοτζάι
ΠΗΓΗ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ
