Χαμένη ευκαιρία για τη Σάμο – Το παράδειγμα Αρκαλοχωρίου και η ευθύνη του βουλευτή Χρ. Στεφανάδη
Η Σάμος συνεχίζει να φέρει τις πληγές του σεισμού του 2020. Πέντε χρόνια μετά, η εικόνα είναι σαφής: το νησί παραμένει σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης με το χωροταξικό του μέλλον θολό, επειδή κάποιοι δεν έπραξαν το αυτονόητο όταν μπορούσαν.
Η νομοθεσία υπήρχε – και υπάρχει. Συγκεκριμένα, το άρθρο 32 του ν.4412/2016, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 43 του ν.4778/2021, δίνει τη δυνατότητα στους ΟΤΑ σε περιοχές που έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, να προβούν σε διαδικασίες απευθείας ανάθεσης για την εκπόνηση πολεοδομικών και χωροταξικών μελετών, χωρίς χρονοβόρους διαγωνισμούς. Στόχος του νομοθέτη: η ταχεία ανασυγκρότηση περιοχών που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές.
Το εργαλείο αυτό δεν είναι θεωρητικό. Χρησιμοποιήθηκε ήδη με επιτυχία:
Από τον Δήμο Μινώα-Πεδιάδας (Αρκαλοχώρι) το 2022, για άμεση ανάθεση Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου.
Από τον Δήμο Καλαμάτας, που αξιοποίησε το ίδιο πλαίσιο σε περιοχές που είχαν χαρακτηριστεί σεισμόπληκτες.
Στη Σάμο, όμως, όταν προτάθηκε δημόσια η ενεργοποίηση αυτής της νομοθετικής δυνατότητας, η αντίδραση του κυβερνητικού βουλευτή κ. Χριστόδουλου Στεφανάδη ήταν απογοητευτική. Σε δημόσια τοποθέτησή του, χαρακτήρισε τις διαδικασίες ως "πολύπλοκες" ή "δύσκολες", ακυρώνοντας ουσιαστικά μια θεσμοθετημένη και ήδη εφαρμοσμένη λύση.
Είναι τουλάχιστον πολιτικά ακατανόητο, το γεγονός ότι παραμένουμε ως νησί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (με βάση τις πράξεις πολιτικής προστασίας), και όμως δεν αξιοποιήθηκε το προφανές εργαλείο που ο νόμος παρέχει. Αυτό δεν λέγεται αδυναμία. Λέγεται ολιγωρία. Και έχει ονοματεπώνυμο.
Ο κ. Στεφανάδης, ως ο πολιτικός εκπρόσωπος της κυβέρνησης στο νησί, όφειλε να ενημερώσει, να πιέσει και να διεκδικήσει. Δεν το έκανε. Και πλέον, η ευθύνη του δεν είναι απλώς ηθική – είναι βαθιά πολιτική.
Εκεί όπου άλλοι Δήμοι κινήθηκαν με αποφασιστικότητα και προνοητικότητα, η Σάμος έμεινε στάσιμη, χάνοντας πολύτιμο χρόνο – και ενδεχομένως κονδύλια και επενδύσεις – για την ανασυγκρότηση των σεισμόπληκτων περιοχών.
Όταν οι πολίτες ρωτούν γιατί το νησί δεν έχει ακόμη σύγχρονο πολεοδομικό σχεδιασμό, γιατί καθυστερούν οι επενδύσεις και οι αποκαταστάσεις, η απάντηση είναι ξεκάθαρη:
Επειδή δεν αξιοποιήσαμε το νόμο που αξιοποίησαν οι άλλοι.
Και όταν αναζητηθούν οι υπεύθυνοι γι' αυτή τη χαμένη ευκαιρία, δεν θα είναι αρκετό να πούμε “ήταν δύσκολο”. Το δύσκολο το έκαναν άλλοι. Εμείς επιλέξαμε το βολικό – και μείναμε πίσω.
Νομοθετική Τεκμηρίωση:
Ν. 4412/2016, άρθρο 32: «Κατ’ εξαίρεση, σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης που έχουν αναγνωριστεί με σχετικές αποφάσεις (π.χ. φυσικές καταστροφές), επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση σύμβασης μελετών».
Ν. 4778/2021, άρθρο 43: Ενισχύει τη δυνατότητα αυτή, επιτρέποντας στους ΟΤΑ Α' βαθμού να προχωρούν σε διαδικασίες υπέρβασης γραφειοκρατίας, ειδικά για περιοχές με φυσικές καταστροφές.
