Μια σιωπηλή κοινωνική κρίση ξεδιπλώνεται εδώ και χρόνια στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές της Σάμου, την οποία έφερε πρόσφατα στη Βουλή ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής, Αναστάσιος Νικολαΐδης. Ο λόγος για τους ιδιοκτήτες και οδηγούς ταξί της νησιωτικής επαρχίας, που βρίσκονται αντιμέτωποι με μια σκληρή πραγματικότητα: οικονομική ασφυξία, επαγγελματική απαξίωση και σταδιακό αφανισμό, εξαιτίας ενός απαρχαιωμένου νομικού πλαισίου που αδυνατεί να παρακολουθήσει τις ανάγκες της εποχής.
Σύμφωνα με το υφιστάμενο νομοθετικό καθεστώς (Ν. 4070/2012), απαγορεύεται στα ΕΔΧ οχήματα (ταξί) να εκτελούν διαδρομές εκτός των διοικητικών ορίων της έδρας τους. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι ένας επαγγελματίας οδηγός με έδρα, για παράδειγμα, ένα σχεδόν εγκαταλελειμμένο χωριό του νησιού, δεν μπορεί να μετακινηθεί για εργασία σε τουριστικά ή αστικά σημεία του νησιού, ακόμη κι αν υπάρχει αυξημένη ζήτηση, ακόμη κι αν δεν επαρκούν οι διαθέσιμοι οδηγοί άλλων περιοχών.
Το αποτέλεσμα είναι δραματικό: οι επαγγελματίες αυτοί καταδικάζονται σε ανεργία τους χειμερινούς μήνες και αποκλεισμό από την τουριστική αγορά το καλοκαίρι. Παράλληλα, οι επισκέπτες του νησιού ταλαιπωρούνται, αδυνατώντας να εξυπηρετηθούν σε ώρες αιχμής ή σε απομακρυσμένες τοποθεσίες.
Η πρόβλεψη αυτή μπορεί να είχε κάποια λογική σε άλλες εποχές –όταν η γεωγραφική και πληθυσμιακή πραγματικότητα ήταν διαφορετική– αλλά σήμερα φαίνεται εντελώς αποσυνδεδεμένη από τις ανάγκες ενός νησιού όπως η Σάμος, που παλεύει να αναπνεύσει τουριστικά και δημογραφικά. Είναι ενδεικτικό ότι σε πολλές άλλες περιοχές της χώρας, οι έδρες των ταξί έχουν ήδη ενοποιηθεί με βάση τα διοικητικά όρια των δήμων, γεγονός που υπογραμμίζει την αδικία εις βάρος των Σαμιωτών επαγγελματιών.
Από νομικής πλευράς, το πρόβλημα αποκτά ακόμη μεγαλύτερο βάθος: η απαγόρευση θεωρείται αντισυνταγματική, καθώς προσκρούει στα θεμελιώδη δικαιώματα της επαγγελματικής ελευθερίας και της ισότητας. Ταυτόχρονα, αντιβαίνει και στο ευρωπαϊκό δίκαιο, παραβιάζοντας την κοινοτική ελευθερία της παροχής υπηρεσιών.
Η ερώτηση που απηύθυνε ο βουλευτής Νικολαΐδης προς τον αρμόδιο Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, κ. Χρίστο Δήμα, δεν αφορά μόνο τη Σάμο. Αφορά μια συνολική στάση της Πολιτείας απέναντι στην περιφέρεια, τα νησιά και τους επαγγελματίες που κρατούν ζωντανή την ύπαιθρο. Η αδυναμία αναπροσαρμογής του θεσμικού πλαισίου, με όρους ευελιξίας και δικαιοσύνης, δεν είναι απλώς μια τυπική παράλειψη. Είναι μια συνειδητή επιλογή που διατηρεί τις ανισότητες και τιμωρεί την περιφερειακή Ελλάδα.
Το ερώτημα δεν είναι μόνο τι θα απαντήσει ο Υπουργός, αλλά πότε επιτέλους θα αντιμετωπιστούν τέτοιες ανισορροπίες στη νησιωτική και ορεινή Ελλάδα. Πόση “αντοχή” μπορεί να έχει ένας επαγγελματίας που του ζητούν να επιβιώσει χωρίς δουλειά; Και πόσο ακόμα μπορεί να περιμένει ένα νησί, όπως η Σάμος, για να νιώσει ότι δεν είναι πολίτης β’ κατηγορίας;
