.jpeg)
Η νομική αξιολόγηση της απάντησης του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής αναφορικά με την επιβολή του ανταποδοτικού τέλους ISPS στον Λιμένα Σάμου, έχει ως εξής:
1. Νομική Βάση Επιβολής του Ανταποδοτικού Τέλους
Το Υπουργείο παραπέμπει στην ΚΥΑ 3113.11/43730/2017/17 (ΦΕΚ 2127 Β/21-06-2017), όπως τροποποιήθηκε με την ΚΥΑ 3113.11/37616/2024, η οποία προβλέπει την επιβολή ανταποδοτικού τέλους για την παροχή υπηρεσιών ασφάλειας, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) 725/2004 και τον Κώδικα ISPS.
Η νομική προϋπόθεση για την επιβολή του τέλους είναι η υποχρέωση εφαρμογής των μέτρων ISPS, δηλαδή η εξυπηρέτηση διεθνών πλόων και η λειτουργία εγκεκριμένων σχεδίων ασφαλείας λιμενικών εγκαταστάσεων (ΣΑΛΕ).
2. Σαφής Διάκριση μεταξύ «Λιμένα» και «Λιμενικών Εγκαταστάσεων»
Το Υπουργείο διευκρινίζει ρητά ότι δεν υπόκειται συνολικά ο Λιμένας Σάμου στις προβλέψεις του Κώδικα ISPS, αλλά μόνον οι οριοθετημένες Λιμενικές Εγκαταστάσεις (π.χ. «Βαθέως Σάμου» και «Μαλαγάρι Σάμου») οι οποίες:
Εξυπηρετούν διεθνείς πλόες
Διαθέτουν εγκεκριμένα ΣΑΛΕ
Έχουν εγκατεστημένο εξοπλισμό ασφαλείας και προσωπικό
Συνεπώς, η επιβολή του τέλους αφορά μόνον τα πλοία και τους επιβάτες που χρησιμοποιούν τις εν λόγω εγκαταστάσεις, όχι το σύνολο του λιμένα ή της νήσου.
3. Πιστοποίηση και Έγκριση – Νομοθετική Απαίτηση
Σημειώνεται ρητά ότι δεν υφίσταται υποχρεωτική απαίτηση πιστοποίησης του «λιμένα» ως ολότητας, αλλά μόνο των επιμέρους λιμενικών εγκαταστάσεων. Η υποχρέωση αφορά την:
Εκπόνηση αξιολόγησης ασφάλειας
Σύνταξη και εφαρμογή σχεδίου (ΣΑΛΕ)
Έγκριση αυτών από αρμόδια αρχή (ΥΝΑΝΠ)
Άρα, το επιχείρημα του αρχικού εγγράφου ότι «ο λιμένας πληροί όλες τις προϋποθέσεις» είναι νομικά ασαφές, ενώ η πληρότητα των προϋποθέσεων κρίνεται μόνο στο επίπεδο λιμενικών εγκαταστάσεων.
4. Συμπεράσματα Νομικής Αξιολόγησης
Η επιβολή ανταποδοτικού τέλους βάσει της ΚΥΑ είναι νόμιμη, υπό την προϋπόθεση ότι:
Η λιμενική εγκατάσταση εξυπηρετεί διεθνείς πλόες
Διαθέτει εγκεκριμένο ΣΑΛΕ και σχετικό εξοπλισμό
Το τέλος επιβάλλεται μόνον στους επιβάτες πλοίων που εξυπηρετούνται από αυτές τις εγκαταστάσεις
Ωστόσο:
Δεν επιτρέπεται η γενικευμένη επιβολή του τέλους σε επιβάτες που δεν χρησιμοποιούν λιμενικές εγκαταστάσεις ISPS (π.χ. τοπικά ή εσωτερικά δρομολόγια).
Η φράση «ο λιμένας πληροί τις προϋποθέσεις» είναι νομικά παραπλανητική εάν δεν διευκρινίζεται ότι αυτό αφορά συγκεκριμένες εγκαταστάσεις.
Να ζητηθεί σαφής οριοθέτηση των λιμενικών εγκαταστάσεων στις οποίες εφαρμόζεται το τέλος.
Να ελεγχθεί αν επιβάλλεται το τέλος σε όλους τους επιβάτες ανεξαιρέτως, κάτι που θα ήταν νομικά αβάσιμο.
1. Νομικό Πλαίσιο που επικαλείται το Δ.Λ.Τ. Σάμου
Η απόφαση βασίζεται σε ένα ευρύ πλέγμα νομοθεσίας, μεταξύ των οποίων:
ΚΥΑ 3122.3-15/71164/2021 (ΦΕΚ 4790 Β/2021): προβλέπει την υποχρέωση επιβολής ανταποδοτικών τελών για τη διαχείριση λιμενικών αποβλήτων.
ΚΥΑ 8122.1/29/2014 και τροποποιήσεις: ρυθμίζει τα τέλη ελλιμενισμού, παραβολής, πρυμνοδέτησης, με προβλεπόμενες εκπτώσεις σε περίπτωση προκαταβολικής πληρωμής.
Ν. 3852/2010 (Καλλικράτης), Ν. 4555/2018 (Κλεισθένης Ι): θεμελιώνουν την αρμοδιότητα του φορέα τοπικής αυτοδιοίκησης στη διαχείριση των λιμένων.
Β.Δ. 14/01/1939: ιστορικό θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία των Λιμενικών Ταμείων.
Συμπέρασμα: Το Δ.Λ.Τ. Σάμου έχει νομική αρμοδιότητα να επιβάλει ανταποδοτικά τέλη για συγκεκριμένες υπηρεσίες (ελλιμενισμός, απόβλητα, παροχές) υπό την προϋπόθεση ότι τα τέλη είναι τεκμηριωμένα, ανταποδοτικά και αναλογικά.
2. Συγκριτική Αξιολόγηση του Διαδημοτικού Λιμενικού Ταμείου με Απόφαση Υπουργείου Ναυτιλίας για ISPS
Η απόφαση του Υπουργείου αφορά την επιβολή ανταποδοτικού τέλους 5€ ανά επιβάτη για λόγους ασφάλειας (ISPS) σε λιμενικές εγκαταστάσεις (Βαθέως & Μαλαγαρίου), που εξυπηρετούν διεθνείς πλόες και διαθέτουν εγκεκριμένα Σχέδια Ασφαλείας (ΣΑΛΕ).
Αντίθετα, η απόφαση του Δ.Λ.Τ.:
Αφορά άλλου τύπου τέλη, όχι για ασφάλεια αλλά για υπηρεσίες λιμένα όπως:
διαχείριση αποβλήτων
ελλιμενισμός
παροχή ρεύματος/νερού
Περιλαμβάνει τεκμηριωμένους πίνακες υπολογισμού (μέγεθος σκάφους, διάρκεια ελλιμενισμού)
Επικαλείται πρόσφατο Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων και σχετικές αποφάσεις Δ.Σ. (19α, 19β/2025)
Συμπέρασμα: Η απόφαση του Δ.Λ.Τ. δεν συγκρούεται νομικά με εκείνη του Υπουργείου – πρόκειται για διαφορετικές κατηγορίες ανταποδοτικών τελών, βασισμένες σε διαφορετικές νομοθεσίες και σκοπούς.
3. Νομιμότητα και Αναλογικότητα των Τελών
Η απόφαση Δ.Λ.Τ.:
Φαίνεται να σέβεται την αρχή της ανταποδοτικότητας, δηλαδή τα τέλη αφορούν συγκεκριμένες παρεχόμενες υπηρεσίες (και όχι γενική φορολόγηση).
Επικαλείται έγκριση από το Δ.Σ. με τεκμηριωμένους πίνακες και βάσεις υπολογισμού (είδος σκάφους, μήκος, διάρκεια, χρήση πόρων).
Αναφέρεται σε προβλεπόμενες εκπτώσεις, ενισχύοντας τη διαφάνεια και προσαρμοστικότητα της πολιτικής τελών.
Συμπέρασμα: Η διαδικασία φαίνεται τυπικά και ουσιαστικά σύμφωνη με το διοικητικό δίκαιο. Ωστόσο, εφόσον οι χρεώσεις προκαλούν δυσανάλογη οικονομική επιβάρυνση, μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο προσφυγής ενώπιον των αρμοδίων διοικητικών αρχών ή να ζητηθεί επανεξέταση από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση.
Συμπέρασμα
Και οι δύο αποφάσεις πατούν σε έγκυρο νομικό πλαίσιο, καλύπτουν διαφορετικές ανάγκες, και δεν συγκρούονται μεταξύ τους. Όμως, η εφαρμογή τους στην πράξη πρέπει να γίνεται διακριτά:
Το ανταποδοτικό τέλος ISPS αφορά μόνο τους επιβάτες διεθνών πλόων σε συγκεκριμένες εγκαταστάσεις.
Τα τέλη Δ.Λ.Τ. αφορούν σκάφη και υπηρεσίες, όχι επιβάτες.
Εάν διαπιστωθεί σύγχυση ή αθροιστική επιβολή τελών χωρίς σαφή διάκριση, αυτό ανοίγει νομικά περιθώρια για επανεξέταση, τροποποίηση ή ακόμα και ακύρωση μέρους των τελών με προσφυγή.
Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες και μετά από παρέμβαση της Λιμενικής Αρχής το θέμα εκκρεμεί ως προς την νομιμότητα της είσπραξης Λιμενικών τελών από τα καραβάκια που εκτελούν δρομολόγια προς Τουρκία ,υπάρχει δε η πληροφορία ότι μια τουρκική εταιρεία δεν αποδίδει κανένα λιμενικό τέλος μέχρι στιγμής
