Φαινομενικά, ο Αντώνης Σαμαράς δεν ‘‘ξεστόμισε’’ κάτι φοβερό και τρομερό στη συνέντευξή του στο ‘‘Βήμα’’. Πόσο σοβαρός λόγος διαγραφής από το κόμμα, άλλωστε, μπορεί να θεωρηθεί η πρότασή του να επιλεγεί από τη ΝΔ η υποψηφιότητα του πρώην Πρόεδρου της και πρώην Πρωθυπουργού, Κώστα Καραμανλή, για το (πολιτειακό) αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας και πόσο ‘‘λανθασμένη’’ η άποψή του ότι ένας Υπουργός Εξωτερικών (ο. κ. Γεραπετρίτης) που ο ίδιος δηλώνει, εν εξελίξει των πολυθρύλητων ελληνοτουρκικών συζητήσεων, ότι δεν θα τον ενοχλούσε να χαρακτηριστεί ακόμη και ‘‘μειοδότης’’ προκειμένου να υπάρξουν ‘‘ήρεμα νερά’’ μεταξύ των δύο χωρών, προφανώς κατόπιν μιας συμφωνίας για το Αιγαίο και την Ανατoλική Μεσόγειο (;), δεν είναι αυτός που θα έπρεπε να έχει η χώρα στην τρέχουσα συγκυρία (;).
Επί της ουσίας, ωστόσο, το ρήγμα που είχε δημιουργηθεί στις σχέσεις του νυν με τον πρώην Πρωθυπουργό κάθε άλλο παρά ‘‘αόρατο’’ και ‘‘αμελητέο’’ ήταν, ειδικά από την 1η Ιουλίου και μετά.
Γι’ αυτό και δεν ήταν και λίγοι αυτοί που υποστήριζαν ότι η επισημοποίηση της ‘‘ρηγμάτωσης’’, που εν προκειμένω έλαβε τη μορφή της ‘‘διαγραφής από το κόμμα’’, δεν θα αργούσε να προκύψει και απλά αναζητείτο η αφορμή που κάποια στιγμή η ίδια η ροή των πραγμάτων θα έφερνε στο προσκήνιο.
Για το παρελθόν του θέματος, δηλαδή τις παραγωγικές του αιτίες, τα πολιτικά γεγονότα και τις πολιτικές συμπεριφορές, μπορούν ασφαλώς να ειπωθούν πολλά και έχουν καταγραφεί πολλά στη σύγχρονη ελληνική πολιτική Ιστορία.
Ωστόσο, αυτό που ‘‘ιντριγκάρει’’ και ενδιαφέρει πολύ περισσότερο στην παρούσα συγκυρία, καθολικά τον πολιτικό κόσμο της χώρας αλλά και την κοινή γνώμη βεβαίως, έχει να κάνει με το άμεσο μέλλον και όχι τόσο με το παρελθόν, όσο σημαντικό (για την εξαγωγή συμπερασμάτων και τη δικαίωση ή μη των εμπλεκομένων προσώπων) και αν μπορεί να θεωρηθεί αυτό.
Πώς θα επηρεαστεί, λοιπόν, η πολιτική ζωή της χώρας μετά τη διαγραφή Σαμαρά;
Ποιες θα είναι οι συνέπειες και ποιες εξελίξεις μπορεί να ‘‘πυροδοτηθούν’’ από εδώ και πέρα; Ειδικότερα, στον χώρο της Δεξιάς, τι σημαίνει και τι συνεπάγεται η πρωθυπουργική πρωτοβουλία, δεδομένου ότι το κυβερνών κόμμα κατά την πολιτική ιστορία και παράδοση εξέφρασε, ως βασικός πολιτικός φορέας και κόμμα εξουσίας, κυριαρχικά επί μισό αιώνα τον ιδεολογικό πυρήνα και τον πολιτικό λόγο της ελληνικής Δεξιάς;
Και στο τέλος, αλλά ίσως επί το σπουδαιότερο σε σχέση με όλα τα παραπάνω, υπάρχει ή θα εμφανιστεί κάποιος ‘‘καταλύτης’’ (είτε πρόσωπο, είτε κατάσταση) που θα προξενήσει ή και θα διαμορφώσει το ‘‘κάδρο’’ των ευρύτερων εξελίξεων και τις ‘‘ορίζουσες’’ του βραχέος ή και μεσοπρόθεσμου πολιτικού ρου;
Το τελευταίο ερώτημα, πέρα από το ότι συνδέεται ‘‘ομφαλικά’’ με όλα τα άλλα που τέθηκαν παραπάνω, είναι εκ των πραγμάτων και το κρισιμότερο, διότι σε καταστάσεις που ενυπάρχει ‘‘καταλύτης’’, είτε αποδομείται και αποσυντίθεται ένα ήδη υφιστάμενο status, είτε, διαφορετικά, αναφύεται και ‘‘πλάθεται’’ μια αλλαγή, προκύπτει δηλαδή κάτι παντελώς καινούργιο σε σχέση με το υφιστάμενο status.
Υπάρχει, λοιπόν, ένας ‘‘καταλύτης’’, άλλως έστω και ένα ‘‘πρόσωπο κλειδί’’, που μπορεί να επιδράσει καίρια και αποφασιστικά στις εν τω γίγνεσθαι εξελίξεις, ειδικά στον χώρο της Δεξιάς μετά τη ‘‘διαγραφή’’ Σαμαρά;
Η απάντηση, για εμένα τουλάχιστον, είναι θετική. Ναι, υπάρχει, και αυτό το πρόσωπο δεν είναι άλλο από τον πρώην Πρόεδρο της ΝΔ και πρώην Πρωθυπουργό, Κώστα Καραμανλή.
Όσοι υπήρξαν ή είναι και σήμερα επικριτές του, καταλαβαίνω ότι ίσως θα διαφωνούσαν με έναν τέτοιον ισχυρισμό. Θα έλεγαν ότι ήδη από το 2023 ο Καραμανλής έχει αποσυρθεί, ότι δεν είναι πια ούτε (απλός) βουλευτής, ότι μετά το 2009, όταν και τερματίστηκε η πρωθυπουργική του θητεία, ‘‘παρακολουθούσε’’ εκ του μακρόθεν τις εξελίξεις και ήταν κατά κόρον ‘‘μη παρεμβατικός’’ και, εν πάση περιπτώσει, όταν αποφάσιζε να μιλήσει, πράγμα που δεν συνήθιζε, ήταν μάλλον σιβυλλικός.
Συνεπώς, πώς προκύπτει, και ως ‘‘καταλύτης’’ μάλιστα, στη σημερινή κατάσταση ο Κώστας Καραμανλής (;) θα ρωτούσαν οι αμφισβητίες του.
Θα μου επιτρέψετε να εκφραστώ εν προκειμένω αδοκίμως και να πω ότι όλα τα παραπάνω ‘‘εγώ τα ακούω βερεσέ’’. Και τούτο, διότι τις συνέπειες από την επιλογή που θα κάνει ανάμεσα στις τρεις που εκ των πραγμάτων έχει ο πρώην Πρόεδρος της ΝΔ και Πρωθυπουργός, δεν θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να τις διαβλέψει κάποιος. Εξηγούμαι:
Μετά τη διαγραφή Σαμαρά, δηλαδή ενός πολιτικού που έχει τις ίδιες ιδιότητες με αυτόν (πρώην Πρόεδρος του κόμματος και Πρωθυπουργός), ο Καραμανλής είτε θα στηρίξει, άμεσα ή έμμεσα, και πάντως ρητώς την ‘‘απόφαση Μητσοτάκη’’, είτε θα ταχθεί, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, στο πλευρό του Σαμαρά, είτε, εν τέλει, θα ‘‘σιωπήσει’’, επιλέγοντας, ίσως στο πλαίσιο ενός μεσοβέζικου ‘‘εξισορροπητισμού’’, τη ‘‘βουβή ουδετερότητα’’. Τι πρόκειται, λοιπόν, να συμβεί σε καθένα από τα άνω πιθανολογικά σενάρια;
Η (πιθανή) έστω και έμμεση ‘‘προσκόλληση Καραμανλή’’ στη ‘‘γραμμή Μητσοτάκη’’ θα είναι κρίσιμη, γιατί ακριβώς όχι μόνο θα διευκολύνει αλλά και θα ‘‘δικαιολογεί’’ πολιτικά και ιστορικά τη ‘‘στοχοποίηση’’ του Σαμαρά ή, για να ομιλούμε ωμά τη ‘‘γλώσσα της πραγματικότητας’’, την αναγωγή του σε ‘‘αποδιοπομπαίο τράγο’’ όλης της δεξιάς παράταξης. Σε τούτη την περίπτωση, είτε με την έγκριση, είτε απλά με την ανοχή του Καραμανλή, ο ούτως ή άλλως ισχυρός προπαγανδιστικός μηχανισμός της Κυβέρνησης που ξεδιπλώνεται ιδιαιτέρως από συγκεκριμένα ‘‘συστημικά μέσα’’, θα εξαπολύσει (έως και) λυσσαλέα επίθεση στον Αντώνη Σαμαρά.
Το αφήγημα θα λέει (βασικώς) για τον κάποτε ‘‘αποστάτη’’ που και τώρα ‘‘αποστατεί’’ και θέλει να ‘‘ρίξει την Κυβέρνηση’’ και να ‘‘διαλύσει το κόμμα’’ και θα παρέχει, αντιθέτως, ‘‘κάλυψη’’ στον Καραμανλή που αν και προέβη σε κριτική, ποτέ δεν ‘‘εξέφυγε των ορίων’’ αλλά την κρίσιμη ώρα υπήρξε κομματικά ‘‘ενωτικός’’ και ‘‘υπέρμαχος της πολιτικής σταθερότητας’’. Ο Σαμαράς θα βρεθεί ‘‘απομονωμένος’’ και τα επόμενα δικά του βήματα, όποια κι αν είναι αυτά, πιθανώς θα καταστούν και ‘‘δύσκολα’’ αλλά και αμφιβόλου πολιτικής επιρροής στα πράγματα της χώρας και όχι μόνο της Δεξιάς.
Στον δε Μητσοτάκη αρκεί (φρονώ) και η ‘‘σιωπή Καραμανλή’’, δηλαδή μια στάση του που, πάνω-κάτω, θα χαρακτηρίζεται ή θα μοιάζει με αυτό που αμέσως παραπάνω περιέγραψα ως ‘‘βουβή ουδετερότητα’’. Και τούτο, διότι ποτέ και πουθενά καμία ‘‘ουδετερότητα’’ δεν κατέστη ‘‘παράγων ανατροπής’’ σε οτιδήποτε. Ως εκ τούτου, μια πιθανή ‘‘σίγαση Καραμανλή’’ στο παρόν ενδεχόμενο, θα αποτελούσε έμμεση πλην σαφή ‘‘χείρα βοηθείας’’ ή ‘‘σανίδα σωτηρίας’’ στον νυν Πρωθυπουργό, μια που τουλάχιστον δεν θα απέτρεπε να συμβούν όσα ήδη ανέφερα για το άνω σενάριο ενεργούς (άμεσης ή έμμεσης) στήριξης του Καραμανλή προς τον Μητσοτάκη.
Αν όμως ο Καραμανλής συνεχίσει στον δρόμο που μαζί με τον Αντώνη Σαμαρά ‘‘χάραξαν’’ από την 1η Ιουλίου και μετά, έπειτα δηλαδή από τις κοινές ομιλίες τους στο Πολεμικό Μουσείο και την πολυεπίπεδη σφοδρή κριτική τους στην Κυβέρνηση, τα πράγματα πιθανόν να αλλάξουν άρδην. Σε αυτήν την περίπτωση, θα έχουμε την πολιτική ισχύ και την ‘‘παραταξιακή ακτινοβολία’’ των δύο πρώην Πρωθυπουργών ‘‘εν τη ενώσει’’.
Δεν θα πρόκειται για μια απλή δικαίωση του Αντώνη Σαμαρά (και) από ένα ‘‘παραδοσιακό μπλοκ’’ της Δεξιάς, το ‘‘καραμανλικό’’, που πρόσφερε το ‘‘γενετικό DNA’’ στο κόμμα της ΝΔ. Αλλά στην πράξη, ας μην απατάται κανείς, για ‘‘εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων’’ κατά των πρωθυπουργικών πεπραγμένων και κομβικών επιλογών.
Ενώ οποιοδήποτε αφήγημα του Μητσοτάκη θα ‘‘πασχίζει αγκομαχώντας’’ να ‘‘κερδίζει έδαφος’’ στην κοινή γνώμη, και ειδικά στους δεξιούς ψηφοφόρους, το κοινό αφήγημα Καραμανλή-Σαμαρά, το οποίο θα ομιλεί για επικίνδυνους και πιθανόν εθνικά ζημιογόνους ελιγμούς της κυβέρνησης στα ελληνοτουρκικά, για σκανδαλώδεις θεσμικές εκτροπές, για αποτυχία να ανασχεθούν ή έστω κάπως να αντιμετωπιστούν αποσταθεροποιητικά για την οικονομία φαινόμενα, όπως η ακρίβεια, για κυβερνητικό ‘‘πόλεμο’’ (δια της φορολογίας και όχι μόνο) εναντίον της μεσαίας τάξης και βεβαίως για μια ανιστόρητη, αχρείαστη και εν πολλοίς απαράδεκτη μετάλλαξη και ‘‘εκπασοκοποίση’’ της ΝΔ, ίσως κάνει ακόμη και ‘‘θραύση’’!
Και δεν χρειάζεται δα να είναι κάποιος ιδιοφυία, θαρρώ, για να αντιληφθεί το δίλημμα που προβλέπεται να τεθεί τότε στον κόσμο της Δεξιάς: ‘‘Με τους δύο πρώην Προέδρους και Πρωθυπουργούς(;) ή με το ‘‘κόμμα του Πατέλη, του Σκέρτσου και του Γεραπετρίτη(;). Ούτε και (να είναι) εξαιρετικά οξύνους για να εικάσει το πώς θα απαντήσει στο δίλημμα αυτό ο μέσος δεξιός ψηφοφόρος.
Η δια της χρήσης της κοινής Λογικής ανάλυση, λοιπόν, των τριών πιθανολογικών συμπεριφορών του Κώστα Καραμανλή μετά τη διαγραφή Σαμαρά, φανερώνει, εγώ δε θα έλεγα αποδεικνύει, ότι και στα τρία σενάρια ο Καραμανλής προκύπτει ως ‘‘πρόσωπο κλειδί’’ για τις όποιες εξελίξεις στη Δεξιά (τη ΝΔ και τα άλλα κόμματα της παράταξης) αλλά συνεπαγωγικά και σε όλη την ‘‘κομματική φασματολογία’’ στο παρόν πολιτικό momentum.
Μάλιστα, κατά την άποψή μου, κριτήριο για τη στάση που τελικά θα επιλέξει πρέπει να είναι (μεν) σίγουρα η ιστορία και η παράδοση του κόμματος της ΝΔ και όλης της Δεξιάς παράταξης αλλά, στην παρούσα εθνικά κρισιμότατη φάση, και οι εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά, για τις οποίες, μετά την παραίτηση του διαφωνούντος με τη ‘‘διαχείριση Γεραπετρίτη’’ πρέσβη και πρώην Διευθυντή του Υπουργείου Εξωτερικών, κ. Ρούσσου Κούνδουρου, η φημολογία έχει λάβει διογκούμενες διαστάσεις και τα ‘‘προμηνύματα’’, τελοσπάντων, δεν είναι θετικά για την πατρίδα. Και τούτο, διότι το τελειωτικό περιεχόμενο και η γενικότερη αύρα της υστεροφημίας του δεν έχουν παγιωθεί πλήρως και έτσι ο Καραμανλής (θα) πρέπει να κινηθεί με βάση την αίσθηση που έχει και τη θέλησή του για το τι θα ‘‘γράψει’’ για αυτόν η (ελληνική) Ιστορία τελικά.
Την τεράστια αυτή ιστορική ευθύνη του μάλιστα, τη δική του αλλά και του Αντώνη Σαμαρά, ανέδειξα πριν πολύ λίγο καιρό σε άρθρο μου (ίδετε ‘‘Η ιστορική ευθύνη των Κ. Καραμανλή και Α. Σαμαρά επί των εξελίξεων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις’’, https://eptanews.gr/tag/i-istoriki-eythyni-ton-k-karamanli-kai-a-samara-epi-ton-exelixeon-stis-ellinotoyrkikes-scheseis/ Κατερίνη, 9/10/2024) γράφοντας επί λέξει: ‘‘Το Σύνταγμα και οι νόμοι ορίζουν και περιγράφουν τον δημοκρατικό τρόπο με τον οποίο μπορεί να εκφραστεί εν προκειμένω ο ελληνικός λαός, όπως είναι ιστορικά επιβεβλημένο και εθνικά αναγκαίο. Και οι κ. Καραμανλής και Σαμαράς, δεδομένου ότι η αντιπολίτευση, ειδικά τώρα, βρισκόμενη στη γνωστή κατάστασή της, δεν μπορεί πρακτικά να κάνει τίποτε, γνωρίζουν το πώς μπορούν να οδηγηθούν τα πράγματα σε εκείνη την περίσταση, όπου απαραίτητα θα ερωτηθούν για όλα τα παραπάνω όλοι οι Έλληνες, και ειδικά όταν ο Πρωθυπουργός με τον Υπουργό Εξωτερικών θα φτάνουν στο καταληκτικό σημείο οριστικοποίησης της (όποιας) συμφωνίας με τους Τούρκους.
Είναι, λοιπόν, καιρός οι δύο πρώην Πρωθυπουργοί να αναλάβουν την ιστορική ευθύνη που τους αναλογεί, καθώς είναι οι μόνοι που μπορούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις, με απώτατο στόχο να καταγραφεί η δημοκρατική γνώμη του ελληνικού λαού σε αυτά που δρομολογούνται στα ελληνοτουρκικά, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη πριν λίγα χρόνια (το 2018) με τη ‘‘Συμφωνία των Πρεσπών’’……. Είναι ιστορική η ευθύνη τους απέναντι στους εαυτούς τους και στη χώρα φυσικά, για την πολιτική υστεροφημία τους, για την αξιοπρέπεια και τον εθνοκεντρισμό του πολιτικού μας συστήματος, για αυτούς που επί χιλιετίες έδωσαν το αίμα τους για τα ιδανικά και τις αξίες μας, για την ίδια την Ελλάδα και την επιβίωσή της τελικά!’’.
Μπορεί, λοιπόν, πριν από περίπου έναν μήνα (και κάτι), αρθρογράφος φιλοκυβερνητικής εφημερίδας, θεωρώντας πολιτικά ‘‘τελειωμένους’’ τους δύο πρώην Πρωθυπουργούς, να έγραψε ότι ‘‘η Ιστορία δεν γράφεται από τους απόντες, για τους οποίους άλλωστε έχει ήδη «αποφανθεί»’’, όμως (κατά τραγική ειρωνεία ίσως) μόλις κάποιες δεκάδες μέρες αργότερα, στο σήμερα, είναι πια ολοφάνερο ότι καμία Ιστορία δεν αποφάνθηκε για τίποτε και για κανέναν. Στις εκλογές του 2004, στις οποίες πρωτοεκλέχθηκε, ως Πρωθυπουργός, ο Κώστας Καραμανλής με το κυριαρχικό 45,36%, πρωτοστατούσε το σύνθημα ‘‘Ήρθε η ώρα του Καραμανλή’’. 20 χρόνια μετά, φαίνεται ότι ‘‘η ώρα του Καραμανλή ξανάρχεται’’. Και μάλιστα δείτε ‘‘πώς τα φέρνει’’ η Ιστορία (για την όποια έσπευσαν κάποιοι βιαστικά να μιλήσουν): Ένας Καραμανλής ήταν αυτός που πριν 50 χρόνια ίδρυσε το κόμμα (εξουσίας) με το οποίο (κυρίως) πορεύτηκε η Δεξιά για μισό αιώνα, ένας Καραμανλής θα είναι στο σήμερα και αυτός που εν πολλοίς θα αποφασίσει με τη στάση του για τη συνέχεια και τον προσανατολισμό του κόμματος αυτού και την κατεύθυνση της Δεξιάς και τις πολιτικές εξελίξεις σε αυτήν και όχι μόνο…..
Κατερίνη, 20/11/2024
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΥΓΚΟΥΡΕΛΑΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
LLM IN INTERNATIONAL COMMERCIAL LAW
LLM IN EUROPEAN LAW
Cer. LSE in Business, International
Relations and the political science
