Ο Πρόεδρος Erdogan έχει σφυρηλατήσει μια στενή συμμαχία με την οικογένεια Barzani, η οποία κυβερνά το Ιρακινό Κουρδιστάν…
Δημόσια αναφορά του Προέδρου Recep Tayyip Erdogan σχετικά με τα εθνικά σύνορα της Τουρκίας, στο πλαίσιο της προσπάθειας συμφιλίωσης με τους Κούρδους, υποδηλώνει αναβίωση των τουρκικών φιλοδοξιών επέκτασης, αποκαλύπτει η ιστοσελίδα Nordic Monitor.
Βάσει της οπτικής Erdogan, εφόσον τα «βρει» με τους Κούρδους, λέει η ιστοσελίδα, είναι θέμα χρόνου να υπάρξουν αξιώσεις σε εδάφη στη Συρία, στο Ιράκ, στη Γεωργία, στην Κύπρο και στην Ελλάδα.
«Θέλω να είμαι απόλυτα σαφής: Βασικός στόχος πολιτικής είναι να κατοχυρώσουμε την επιβίωση του έθνους μας και να διασφαλίσουμε την ειρήνη, την ευημερία και την ασφάλεια για τα 85 εκατομμύρια των πολιτών μας» δήλωσε ο Erdogan στην ομιλία του στις 19 Οκτωβρίου, απευθυνόμενος σε κοινοτάρχες, προσθέτοντας: «Προς όποιον απειλεί την πατρίδα μας τον προειδοποιούμε: δεν θα διστάσουμε να δράσουμε ανεξαρτήτως του ποιος είναι. Δεν θα επιτρέψουμε καμία παρέμβαση ή αλλαγή είτε στα 782.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα της εθνικής μας επικράτειας είτε εντός των συνόρων του Εθνικού Όρκου».
Ο Εθνικός Όρκος, ή Misak-ı Milli στα τουρκικά, περιλαμβάνει έξι ψηφίσματα που υιοθετήθηκαν στην τελευταία συνεδρίαση του Οθωμανικού Κοινοβουλίου στις 28 Ιανουαρίου 1920 και δημοσιεύθηκαν στις 12 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους. Περιγράφει τα σύνορα του οθωμανικού κράτους.
Λίγο μετά τη διακήρυξή του, οι βρετανικές δυνάμεις κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη στις 16 Μαρτίου 1920 και διέλυσαν το Οθωμανικό Κοινοβούλιο.
Ωστόσο, ο όρκος υιοθετήθηκε αργότερα από τον
Mustafa Kemal Ataturk, τον ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας, ως κατευθυντήρια αρχή για τη χώρα του μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σύμφωνα με την Τουρκική Ιστορική Εταιρεία (Türk Tarih Kurumu, TTK), που ιδρύθηκε από τον Ataturk το 1931, ο τουρκικός Εθνικός Όρκος θέλει εδάφη που βρίσκονται στη Γεωργία, στη Συρία, στο Ιράκ και στον Λίβανο, καθώς και το νησί της Κύπρου, τα ελληνικά νησιά στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο και μέρη της περιοχής της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα να περιέρχονται στην τουρκική επικράτεια.
Φαίνεται ότι η σχεδιασμένη «παρατήρηση» του Erdogan πέρασε απαρατήρητη σε μεγάλο βαθμό.
Σίγουρα δεν ήταν ένα αυθόρμητο σχόλιο. Η δήλωση είχε στόχο να υπογραμμίσει το μακροχρόνιο όραμα της τουρκικής κυβέρνησης.
Ο Erdogan και οι σύμμαχοί του πιστεύουν ότι η συμφιλίωση με τους Κούρδους, που είναι διασκορπισμένοι σε Ιράν, Συρία, Ιράκ και Τουρκία, μπορεί να βοηθήσει στην προώθηση αυτού του οράματος.
O Abdullah Ocalan
Γεγονός είναι ότι ο Abdullah Ocalan, ο φυλακισμένος ηγέτης του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (PKK) και κύριος διαπραγματευτής για τη συμφιλίωση των Κούρδων με τους Τούρκους, έχει κάνει παρόμοιες αναφορές στον Εθνικό Όρκο στο παρελθόν, ενισχύοντας περαιτέρω την ιδέα των ιμπεριαλιστικών φιλοδοξιών της Τουρκίας.
Ο Ocalan είχε συνεργαστεί στενά με την κυβέρνηση του Erdogan κατά τη διάρκεια δύο παλαιότερων αποτυχημένων ειρηνευτικών πρωτοβουλιών.
Σε επιστολή που έγραψε από το κελί του και διαβάστηκε δημόσια κατά τον εορτασμό του Νεβρούζ το 2013, δήλωσε ότι η εποχή της ένοπλης πάλης είχε τελειώσει.
Στο μήνυμά του είχε ένα νέο πολιτικό όραμα, με έμφαση στην ειρηνική συνύπαρξη Τούρκων και Κούρδων εντός των συνόρων που καθορίστηκαν από τον Εθνικό Όρκο.
Σύμφωνα με τον Εθνικό Όρκο, τα εδάφη που δεν είχαν καταληφθεί κατά την Ανακωχή του Μούδρου το 1918, που έθεσε τέλος στις εχθροπραξίες μεταξύ των οθωμανικών δυνάμεων και των Συμμαχικών δυνάμεων, θεωρήθηκαν μέρος της τουρκικής πατρίδας.
Το σύμφωνο όριζε ότι το καθεστώς των επαρχιών Καρς και Αρνταχάν (τώρα μέρος της Τουρκίας) και Μπατούμι (τώρα στη Γεωργία), καθώς και της Δυτικής Θράκης (τώρα στην Ελλάδα), θα καθοριζόταν με τοπικά δημοψηφίσματα.
Επιπλέον, το σύμφωνο όριζε ότι η επαρχία της Μοσούλης (τώρα στο Ιράκ) έπρεπε να ενσωματωθεί στην Τουρκία.
Το δόγμα Ocalan για μια ένωση των λαών της Ανατολίας και της Μεσοποταμίας, μαζί με τις σαφείς αναφορές στο Εθνικό Σύμφωνο του 1920, ευθυγραμμίζονται στενά με τις φιλοδοξίες της κυβέρνησης Erdogan να διεκδικήσει εκ νέου μεγαλύτερο ρόλο στις περιοχές που καθορίζονται στο σύμφωνο.
Ενώ η εδαφική προσάρτηση θα αποδεικνυόταν δύσκολη, θα μπορούσε ωστόσο να προσφέρει στην Τουρκία στρατηγικό βάθος και de facto επιρροή σε ορισμένες περιοχές που αναφέρονται στο σύμφωνο.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού είναι οι αυτόνομες περιοχές που ελέγχονται από Κούρδους στο Ιράκ και τη Συρία.
Ο Πρόεδρος Erdogan έχει σφυρηλατήσει μια στενή συμμαχία με την οικογένεια Barzani, η οποία κυβερνά το Ιρακινό Κουρδιστάν.
Εάν οι διαπραγματεύσεις με τον Ocalan αποδειχθούν επιτυχείς, παρόμοια σχέση θα μπορούσε να δημιουργηθεί με την αυτόνομη περιοχή που διοικείται από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), παρακλάδι του PKK, στη βορειοανατολική Συρία.
Ο τουρκικός στρατός αυτήν τη στιγμή έχει καταλάβει τμήμα εδάφους κοντά στα τουρκικά σύνορα στη βόρεια Συρία.
Εάν οι συνομιλίες με το PKK έχουν επιτυχή έκβαση, αυτή η περιοχή θα μπορούσε να συγχωνευθεί με τις περιοχές που ελέγχονται από το SDF στη Συρία.
Οι συζητήσεις για το Εθνικό Σύμφωνο χρησιμεύουν ως αφήγημα για το τουρκικό κοινό, το οποίο εδώ και καιρό εκτιμά ότι οι κουρδικές απαιτήσεις θα μπορούσαν τελικά να καταλήξουν στη διαίρεση της χώρας και στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν.
Η κοινή ρητορική Erdogan και Ocalan σχετικά με το σύμφωνο μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του βαθέος ψυχολογικού και ιστορικού τραύματος που νιώθουν πολλοί Τούρκοι για την κατάρρευση της οθωμανικής αυτοκρατορίας και τον επακόλουθο εθνικό αγώνα για την εγκαθίδρυση της Τουρκίας ως κράτους μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Με άλλα λόγια, η ειρήνη με το PKK δεν θα οδηγήσει σε περαιτέρω κατακερματισμό του τουρκικού κράτους ή στην ίδρυση ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν.
Αντίθετα, θα άνοιγε το δρόμο για μια μεγαλύτερη Τουρκία και μια επέκταση των τουρκικών εδαφών, ακόμα κι αν η επίτευξή του αποδεικνύεται πρόκληση.
Δεν φαίνεται ακόμη να έχει οριστικοποιηθεί.
Η συμφωνία μεταξύ του PKK και του τουρκικού κράτους δεν φαίνεται ακόμη να έχει οριστικοποιηθεί.
Το πρόσφατο χτύπημα του PKK στις εγκαταστάσεις της Τουρκικής Αεροδιαστημικής Βιομηχανίας (TAI) στην Άγκυρα στις 23 Οκτωβρίου που σκότωσε πέντε άτομα δείχνει ότι η ομάδα επιδιώκει να κερδίσει περισσότερη μόχλευση για τον Ocalan κατά την τελική φάση των διαπραγματεύσεων.
Αυτή η τακτική αντικατοπτρίζει ένα παρόμοιο μοτίβο που παρατηρήθηκε σε προηγούμενες αποτυχημένες συνομιλίες, όπου ο Ocalan επικοινώνησε κρυφά με τους διοικητές του PKK στο Ιράκ μέσω των δικηγόρων του για να συνεχίσει τα χτυπήματα, ενισχύοντας έτσι τη διαπραγματευτική του θέση.
Στο παρελθόν, η άμεση απελευθέρωση του Ocalan από τη φυλακή ήταν ένα σημαντικό εμπόδιο για την επίτευξη διευθέτησης.
Στη συνέχεια, η κυβέρνηση Erdogan πρότεινε η απελευθέρωσή του να πραγματοποιηθεί σταδιακά για να αποφευχθεί η πρόκληση δημόσιας αντίδρασης.
Ωστόσο, αυτή η ανησυχία δεν φαίνεται να αποτελεί πλέον θέμα στις τρέχουσες συζητήσεις.
Πρόσφατη έκκληση του Devlet Bahçeli, του ακροδεξιού εθνικιστή συμμάχου του Erdogan, προς τον φυλακισμένο ηγέτη του PKK στο τουρκικό κοινοβούλιο -κάτι που προηγουμένως θεωρούνταν αδιανόητο- αποτελεί απόδειξη της προαλειφόμενης συμφωνίας.
«Αφήστε τον Ocalan να έρθει και να μιλήσει στο Κόμμα DEM [Κόμμα Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών, το οποίο λειτουργεί ως πολιτικός βραχίονας της ομάδας του PKK] για να δηλώσει ότι η τρομοκρατία έχει λήξει και ότι η οργάνωση [PKK] έχει διαλυθεί» είπε ο Bahçeli στις 22 Οκτωβρίου.
Η κυβέρνηση Erdogan εδώ και καιρό έχει χαρακτηρίσει το SDF και τη στρατιωτική της πτέρυγα, τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), τρομοκρατικές οργανώσεις και πραγματοποιεί συχνά επιθέσεις σε κουρδικούς στόχους στη Συρία.
Επιπλέον, η αμερικανική υποστήριξη προς το SDF περιπλέκει συνεχώς τις διμερείς σχέσεις της Τουρκίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Εάν επιλυθεί αυτό το ζήτημα, θα μπορούσε να προσφέρει σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο για την κυβέρνηση Erdogan, επιτρέποντάς της να αξιοποιήσει αυτή την επιτυχία διεθνώς για να επεκτείνει την επιρροή της Τουρκίας σε ορισμένα εδάφη που περιγράφονται στο Εθνικό Σύμφωνο του 1920.
Μια τέτοια διευθέτηση με τους Κούρδους πιθανότατα θα ήταν ευπρόσδεκτη από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωπαϊκή Ένωση, και ο Erdogan, κατόπιν, θα έξασφάλιζε την υποστήριξή τους για ορισμένες από τις περιφερειακές φιλοδοξίες του.
Ας μην ξεχνάμε ότι ο Πρόεδρος Erdogan έχει νεο-οθωμανικές γεωπολιτικές φιλοδοξίες.
Συχνά πυκνά αναφέρεται τις παραχωρήσεις που έκαναν οι Τούρκοι ηγέτες μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ιδιαίτερα σχετικά με τη Συνθήκη της Λωζάνης.
Μάλιστα, πολλές φορές κάνει λόγο για εισβολή στα ελληνικά νησιά, έχει απειλήσει την Κύπρο και ανέπτυξε στρατεύματα στη Συρία, τη Λιβύη και το Αζερμπαϊτζάν για να υποστηρίξει φιλοτουρκικές φατρίες.
Άλλαξαν τα πράγματα…
Στο παρελθόν, η Τουρκία είχε διαπραγματευθεί δύο φορές με το PKK, αλλά τελικά οι ειρηνευτικές διαδικασίες κατέρρευσαν.
Ωστόσο, η πολιτική δυναμική έχει πλέον αλλάξει.
Στις πρόσφατες τοπικές εκλογές, ο Erdogan έχασε μεγάλες πόλεις όπου οι Κούρδοι ψηφοφόροι υποστήριζαν τους υποψηφίους της αντιπολίτευσης.
Οι οικονομικά πιεσμένοι ψηφοφόροι αποχωρούν από το κόμμα του, με αποτέλεσμα να προσεγγίσει τους Κούρδους.
Ο πιο γρήγορος τρόπος για να έχει αίσιο τέλος αυτό το πολιτικό φλερτ είναι ο Τούρκος πρόεδρος να εξασφαλίσει την υποστήριξη του Ocalan και του κύριου κουρδικού πολιτικού κόμματος DEM.
www.bankingnews.gr
