Δέσμιοι της γεωγραφίας
Ο ρόλος της τουρκικής αγοράς στην ανάπτυξη των νησιών του ΒΑ Αιγαίου. Η περίπτωση της Λέσβου. -Γράφει ο ΔΡΟΣΟΣ ΤΑΡΝΑΡΑΣ*
Είμαστε δέσμιοι της γεωγραφίας! Έχοντας αυτή τη φράση ως δεδομένο, θα εξετάσουμε το ρόλο που διαδραματίζει η τουρκική αγορά στην τουριστική ανάπτυξη του ΒΑ Αιγαίου και ιδιαίτερα στην Λέσβο, που δραστηριοποιούμαι τα τελευταία χρόνια ως διευθυντής στο πολυβραβευμένο “Eressian Hotel & Hammam Spa” και πλέον ως ιδιοκτήτης της εταιρείας διαχείρισης ξενοδοχείων “WOM Hospitality”.
Μιλάω άπταιστα την τουρκική γλώσσα και έχω συμμετάσχει σε πολλά ελληνοτουρκικά πρότζεκτ. Μετά από πορεία ετών σε υπεύθυνες θέσεις, σε ώριμους τουριστικούς προορισμούς όπως η Σαντορίνη, η Λέσβος αποτέλεσε τον τελευταίο μου σταθμό που μετράει τρία ολόκληρα χρόνια. Είμαι δέσμιος της γεωγραφίας.
Τα νησιά του ΒΑ Αιγαίου και ιδιαίτερα η Λέσβος έχουν βρει τουριστικά μια σταθερή και ποιοτική αγορά που τα στηρίζει, ιδιαίτερα σε περιόδους που δεν είναι υψηλής ζήτησης. Η πρόσβαση των Τούρκων στα νησιά που γειτνιάζουν με τα απέναντι παράλια είναι γρήγορη και συνήθως πραγματοποιείται από ακτοπλοϊκές εταιρείες τουρκικών συμφερόντων. Οι ίδιοι συχνά έρχονται με τα δικά τους αυτοκίνητα, όπου έχουν την αυτονομία να ανακαλύψουν τον προορισμό και να κινηθούν εκτός οργανωμένων πλαισίων. Είναι γεγονός ότι ανά περιόδους υπάρχει αστάθεια, όπως κατά την περίοδο της πανδημίας που είχαν παγώσει τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια από και προς την Τουρκία. Οι συνθήκες επίσης στα ελληνοτουρκικά καθορίζουν τις ροές και τις επηρεάζουν με απρόβλεπτες συχνά συνέπειες.
Ερχόμαστε όμως στο σήμερα, όπου τα σχεδόν καθημερινά δρομολόγια μεταφέρουν χιλιάδες Τούρκους επισκέπτες, οι οποίοι τονώνουν την τοπική αγορά. Στη Λέσβο πραγματοποιούνται δρομολόγια απευθείας από το Αϊβαλί και τη Σμύρνη σε πολύ συχνή βάση. Στο ερώτημα “γιατί οι Τούρκοι αγαπάνε και επιλέγουν τα ελληνικά νησιά για τις διακοπές τουςή τις αποδράσεις τους;”, η απάντηση μπορεί να έρθει από ανθρώπους που έχουν ζήσει για χρόνια στην Τουρκία και αντιλαμβάνονται τα βαθύτερα αίτια.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως το μεταναστευτικό πρόβλημα δεν υπήρξε ποτέ ένας εμφανής λόγος για να μην επιλέξουν τα νησιά αυτά για τις διακοπές τους. Οι Τούρκοι, ζουν οι ίδιοι με το μεταναστευτικό πρόβλημα να είναι έντονο στις δικές τους πόλεις και είναι οικείοι με παρόμοιες καταστάσεις. Τα νησιά του ΒΑ Αιγαίου ως λιγότεροβασισμένα στον τουρισμό, καλύπτουν άλλη μια ανάγκη των Τούρκων επισκεπτών, την απόδραση σε έναν ήρεμο προορισμό, πλούσιο σε πόρους και πληθώρα ποιοτικών προϊόντων.
Η αστικοποίηση στην Τουρκία κάνει την καθημερινότητα αφόρητη και οι μεγάλες αριθμητικά ανάγκες στον επισιτιστικό τομέα σε συνδυασμό με ένα από τους υψηλότερους πληθωρισμούς παγκοσμίως οδηγούν σε φθίνουσα ποιότητα προϊόντων. Για τους Τούρκους τα νησιά του ΒΑ Αιγαίου προσφέρουν μια ανάσα γαλήνης, αργούς ρυθμούς που έχουν ανάγκη και καλύτερη ποιότητα ζωής, χωρίς συνωστισμό και τυποποίηση στις υπηρεσίες. Είναι η επίκληση στην αυθεντικότητα και μια άλλη εποχή που έχει παρέλθει που κάνει τα νησιά αυτά θελκτικά και έχουν μια ιδιαίτερη θέση στις επιλογές τους.
Μέσα σε όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια προστέθηκε και ένας ακόμα λόγος, που δείχνει να είναι και ο πιο ισχυρός και δεν είναι άλλος από τις πλέον χαμηλότερες τιμές στην Ελλάδα από αυτές της Τουρκίας. Η «φθηνή Τουρκία» δεν είναι πλέον φθηνή όταν συγκρίνουμε -ισάξια ποιοτικά- προϊόντα και υπηρεσίες. Το κόστος της βίζας παρ’ όλη τη γραφειοκρατία και τις δυσκολίες που έχει δεν αποτελεί εμπόδιο, όταν το συνολικό κόστος των διακοπών είναι χαμηλότερο για ένα ζευγάρι ή μια οικογένεια και η αξία της συνολικής εμπειρίας υψηλότερη.
Το θέμα της Βίζας
Εδώ να τονίσουμε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα που υπάρχει αυτή τη στιγμή που γράφεται το άρθρο σε ότι αφορά την έκδοση βίζας για Τούρκους πολίτες. Το μέτρο της βίζας πόρτας που ισχύει εκ νέου από φέτος, δεν αντικατοπτρίζει την πραγματική ζήτηση. Μέχρι πρότινος οι Τούρκοι επισκέπτες ήταν υποχρεωμένοι να πάρουν ραντεβού στις ελληνικές πρεσβείες και να κάνουν αίτηση για βίζα σένγκεν. Με την προσθήκη της βίζας πόρτας οι προσδοκίες για κατακόρυφη αύξηση της επισκεψιμότητας ήταν μεγάλες.
Προσωπικά, με το κόστος της βίζας πόρτας να πλησιάζει το κόστος με την κανονική βίζα σένγκεν, δεν θεωρώ ότι είναι ένα μέτρο που αποφέρει το μέγιστο των δυνατοτήτων του. Τη ίδια στιγμή, εδώ και αρκετό διάστημα δεν υπάρχουν καθόλου διαθέσιμα ραντεβού στις πρεσβείες για βίζα σένγκεν, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εξυπηρετηθεί η ζήτηση. Παράλληλα, επειδή οι τοπικές αρχές δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τα αιτήματα για βίζα πόρτας, έθεσαν πλαφόν στα τουριστικά γραφεία. Αυτό σημαίνει ότι χάνεται και η δυναμική απορρόφησης της ζήτησης από τη βίζα πόρτας.
Την εβδομάδα αυτή μάλιστα, υπήρξαν πολλές ακυρώσεις στα ξενοδοχεία από Τούρκους επισκέπτες που είχαν κλείσει τις διακοπές τους στη Λέσβο και τους ανακοινώθηκε ότι λόγω του πλαφόν, δεν θα μπορέσει να γίνει δεκτό το αίτημά τους για βίζα πόρτας. Συνολικά, δεν μπορούμε να καλύψουμε τη ζήτηση και δεν είμαστε έτοιμοι εν όψη της υψηλής περιόδου.
Επενδύσεις και ανάπτυξη
Υπάρχει ένα ζήτημα που είναι τροχοπέδη στην τουριστική ανάπτυξη των νησιών του ΒΑ Αιγαίου και συγκεκριμένα της Λέσβου. Οι επαγγελματίες του τουρισμού, συχνά επαναπαύονται και δεν επενδύουν στην ανάπτυξη και εξέλιξη του τουριστικού προϊόντος και των εμπειριών που προσφέρουν. Η εξάρτηση από τις τουριστικές ροές από την Τουρκία, μειώνουν τα αντανακλαστικά των επιχειρηματιών για την προσέλκυση νέων αγορών.
Οι νέες αυτές αγορές έχουν απαιτήσεις και εμπειρίες που για να ικανοποιηθούν χρειάζεται την ανάπτυξη συνολικά ενός οικοσυστήματος που μπορεί να υποστηρίξει από την αρχή μέχρι το τέλος τις νέες τάσεις της αγοράς, αλλά και τις νέες ανάγκες που δημιουργούνται από τους ταξιδιώτες της νέας εποχής που έχουν αντίληψη και πολλαπλές εμπειρίες υψηλού επιπέδου φιλοξενίας.
Η συνολική ανάδειξη του ΒΑ Αιγαίου με ενιαία ταυτότητα και χαρακτηριστικά που αναδεικνύουν την κουλτούρα οφείλει να γίνει με ένα πλάνο που ξεπερνάει τους γεωγραφικούς περιορισμούς και τις τοπικές εξαρτήσεις. Νέες υποδομές στη φιλοξενία, με επαγγελματίες στον τουρισμό θα βοηθούσαν προς αυτή την κατεύθυνση.
Είναι ενδιαφέρον πως η κοντινή γεωγραφικά Τουρκία, παραμένει μακριά επιχειρηματικά και επενδυτικά, αφού οι Τούρκοι πολίτες δεν επιτρέπεται να αγοράσουν γη στα νησιά που γειτνιάζουν με τα τουρκικά παράλια. Έτσι τα νησιά του ΒΑ Αιγαίου βρίσκονται γεωγραφικά κοντά σε μια χώρα που δεν μπορεί να επενδύσει άμεσα και μακριά από την ηπειρωτική Ελλάδα, με το κόστος μετακίνησης να καθιστά δύσκολη τη συνδεσιμότητα και την επιχειρηματικότητα από επενδυτές που δεν σχετίζονται με τα νησιά του ΒΑ Αιγαίου.
Ανάγκη για στήριξη της επιχειρηματικότητας
Το ΒΑ Αιγαίο έχει ανάγκη από επαγγελματίες που θα βρουν τους λόγους να επενδύσουν και να ζήσουν σε αυτά τα πλούσια σε πόρους και προοπτικές νησιά. Η στήριξη της αποκέντρωσης και η προσφορά κινήτρων για νέους επιχειρηματίες και επαγγελματίες του τουρισμού, θα πρέπει να είναι πρωταρχικής σημασίας. Είναι σημαντικό οι τοπικές κοινωνίες του ΒΑ Αιγαίου να αποφασίσουν αν θέλουν να επενδύσουν αυτή τη στιγμή περαιτέρω στην ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος, που απαιτεί στροφή νοοτροπίας και προσπάθεια για αναβάθμιση των προσφερόμενων καταλυμάτων αλλά και υπηρεσιών.
Ο τουρισμός είναι όμορφος όταν είσαι στην ευχάριστη πλευρά του περιηγητή, όμως επιχειρηματικά έχει απαιτήσεις και χρειάζεται υπομονή και προσπάθεια που συχνά μια τοπική κοινωνία δεν έχει αντιληφθεί τα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση και τις πραγματικές προκλήσεις προκειμένου να επωφεληθεί αρχικά η ίδια η κοινωνία και σε δεύτερο χρόνο οι επισκέπτες της.
