Διευκρινήσεις για τον τρόπο συνεδρίασης των συλλογικών οργάνων των νομικών προσώπων των Ο.Τ.Α, δίνει με εγκύκλιο του, το υπουργείο Εσωτερικών, σημειώνοντας ότι: «Μετά την ψήφιση και δημοσίευση του ν. 5056/2023 (Α’163), επέρχονται, μεταξύ άλλων, εκ νέου μεταβολές στον τρόπο συνεδρίασης του δημοτικού και του περιφερειακού συμβουλίου, όπως, επίσης, και στα όργανα διοίκησης των δήμων και των περιφερειών. Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν άμεσα και τον τρόπο συνεδρίασης των συλλογικών οργάνων συγκεκριμένων κατηγοριών νομικών προσώπων των Ο.Τ.Α».
Συγκεκριμένα πρόκειται για τα ακόλουθα δημοτικά ΝΠΔΔ και συνδέσμους ΟΤΑ:
• Δημοτικά ιδρύματα
• Δημοτικά ν.π.δ.δ., όσα διατηρήθηκαν με τις με αρ. υπ’ αρ.103036/29.11.2023 (Β’ 6719) και υπ’ αρ. 108912/19-12-2023 (Β’ 7549) υπουργικές αποφάσεις
• Σχολικές επιτροπές, μέχρι την 29η-6-2024 (και εξής για όσες διατηρηθούν, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 5 του άρθρου 28 του ν. 5056/2023)
• (Διά)δημοτικά λιμενικά ταμεία
• Συνδέσμους Δήμων
• Συνδέσμους ΦΟ.Δ.Σ.Α.
• Ειδικό Διαβαθμιδικό Σύνδεσμο Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ)
• Διαβαθμιδικούς Συνδέσμους δήμων & περιφερειών
Ακολουθεί ολόκληρη η εγκύκλιο του ΥΠΕΣ:
Κατόπιν της δημοσίευσης του ν. 5043/2023 (Α’ 91) και των αλλαγών που επήλθαν στο θεσμικό πλαίσιο συνεδρίασης των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων, το Υπουργείο μας, όπως γνωρίζετε, προέβη στην έκδοση της με αρ.577/2023 εγκυκλίου «Τρόπος συνεδρίασης διοικητικών συμβουλίων των νομικών προσώπων των Ο.Τ.Α. -αναλογική εφαρμογή διατάξεων άρθρου 11 ν. 5043/2023» (Α.Π.:41109/9.05.2023, ΑΔΑ:ΨΤΝΠ46ΜΤΛ6-Ρ12)
Ωστόσο, μετά την ψήφιση και δημοσίευση του ν. 5056/2023 (Α’163), επέρχονται, μεταξύ άλλων, εκ νέου μεταβολές στον τρόπο συνεδρίασης του δημοτικού και του περιφερειακού συμβουλίου, όπως, επίσης, και στα όργανα διοίκησης των δήμων και των περιφερειών. Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν άμεσα και τον τρόπο συνεδρίασης των συλλογικών οργάνων συγκεκριμένων κατηγοριών νομικών προσώπων των Ο.Τ.Α. . Κατόπιν, δε περιέλευσης στην Υπηρεσία μας ερωτημάτων που άπτονται του ζητήματος αυτού, το Υπουργείο Εσωτερικών κρίνει σκόπιμο να παράσχει, περαιτέρω, τις ακόλουθες διευκρινίσεις.
Α. Τρόπος συνεδρίασης Διοικητικών Συμβουλίων δημοτικών ν.π.δ.δ.-συνδέσμων Ο.Τ.Α.
Σύμφωνα με άρθρο 6 του ν. 5056/2023, η παρ. 1 του άρθρου 67 «Σύγκληση του δημοτικού συμβουλίου» του ν.3852, διαμορφώνεται ως εξής: «1. Το δημοτικό συμβούλιο συνεδριάζει ύστερα από πρόσκληση του προέδρου τουλάχιστον μία (1) φορά τον μήνα. Η συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου είναι δημόσια, εκτός αν ληφθεί απόφαση με πλειοψηφία των τριών πέμπτων (3/5) του συνολικού αριθμού των μελών του, η οποία αιτιολογείται ειδικά και απαγγέλλεται σε δημόσια συνεδρίαση, ότι η συνεδρίαση πρέπει να διεξαχθεί κεκλεισμένων των θυρών. Η συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου μπορεί να διεξάγεται: α) δια ζώσης στο κατάστημα της έδρας του δήμου, ή β) με τηλεδιάσκεψη, με κάθε πρόσφορο μέσο ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ή γ) με μικτό τρόπο, διά ζώσης και με τηλεδιάσκεψη. Μία (1) τουλάχιστον συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου τον μήνα διεξάγεται υποχρεωτικά δια ζώσης στο κατάστημα της έδρας του δήμου, με εξαίρεση τους νησιωτικούς και ορεινούς δήμους.»
Α.1. Τρόπος συνεδρίασης διοικητικών συμβουλίων Δημοτικών Ιδρυμάτων (άρθρο 226 ΚΔΚ), ν.π.δ.δ. (άρθρο 240 ΚΔΚ σε συνδυασμό με το άρθρο 103 ν. 3852/2010), Σχολικών Επιτροπών [άρθρο 243 ΚΔΚ και υπ’ αρ. 63967/2019 απόφαση του Υφυπουργού Εσωτερικών (Β’ 3537/20.09.2019)], (Δια)δημοτικών Λιμενικών Ταμείων (άρθρο 244 ΚΔΚ):
Σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 234 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006, Α’ 114), που αφορά στα δημοτικά ιδρύματα αλλά εφαρμόζεται αναλογικά και στα ανωτέρω νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου: «1. Τα θέματα, τα σχετικά με τις εργασίες του διοικητικού συμβουλίου, την πρόσκληση των μελών του και της εκτελεστικής επιτροπής σε συνεδρίαση, την απαιτούμενη για τη λήψη αποφάσεως πλειοψηφία, τον έλεγχο και την εκτελεστότητα των αποφάσεών του, το κώλυμα συμμετοχής στις συνεδριάσεις, την αστική και πειθαρχική ευθύνη των οργάνων διοίκησής του ρυθμίζονται με ανάλογη εφαρμογή των σχετικών διατάξεων που αφορούν το δημοτικό συμβούλιο, τη δημαρχιακή επιτροπή1 και τα μέλη τους.»
Συνεπώς, ως προς τον τρόπο συνεδρίασης των διοικητικών συμβουλίων των δημοτικών ιδρυμάτων (άρθρα 226 επ. ΚΔΚ), των διατηρούμενων με τις με αρ. υπ’ αρ.103036/29.11.2023 (Β’ 6719) και υπ’ αρ. 108912/19-12-2023 (Β’ 7549) υπουργικές αποφάσεις δημοτικών Ν.Π.Δ.Δ. (άρθρο 240 ΚΔΚ), των Σχολικών Επιτροπών (άρθρο 243 ΚΔΚ ) μέχρι την κατάργησή τους (29η.6.2024) και εξής όσων διατηρηθούν, και των δημοτικών λιμενικών Ταμείων (άρθρο 244 ΚΔΚ) εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις του άρθρου 67 του ν. 3852/2010, όπως ισχύει, μετά και την τελευταία τροποποίησή του από το άρθρο 6 του ν. 5056/2023.
Α.2. Τρόπος συνεδρίασης διοικητικών συμβουλίων Συνδέσμων Δήμων (άρθρο 245 ΚΔΚ), Συνδέσμων ΦΟ.Δ.Σ.Α. (άρθρα 225 και 226 ν. 4555/2018) -Διαβαθμιδικών Συνδέσμων Δήμων & Περιφερειών (άρθρα 105 & 106 ν.3852/2010)
Περαιτέρω, ως προς τα θέματα σχετικά με τον τρόπο συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου των Συνδέσμων Ο.Τ.Α. του ν. 3463/2006 (ΚΔΚ), ανατρέχουμε στα οριζόμενα της παρ. 3 του άρθρου 247 ΚΔΚ, σύμφωνα με τα οποία: «3. Οι διατάξεις που ρυθμίζουν τη λειτουργία του δημοτικού συμβουλίου και της δημαρχιακής επιτροπής, τον έλεγχο και την εκτελεστότητα των αποφάσεων εφαρμόζονται ανάλογα και για τα συλλογικά όργανα των Συνδέσμων».
Ομοίως ως προς τους ΦΟ.Δ.ΣΑ. των άρθρων 225 και 226 του ν. 4555/2018 (Α’133), με τη νομική μορφή του Συνδέσμου των Ο.Τ.Α., ορίζεται ότι για τη λειτουργία του διοικητικού συμβουλίου τους ισχύουν τα προβλεπόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 232 του ν. 4555/2018, ήτοι: «1. Για την σύγκληση, την απαρτία και τη λήψη των αποφάσεων του διοικητικού συμβουλίου εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 67 του ν. 3852/2010 σε συνδυασμό με εκείνες του άρθρου 7 της με αρ.:16852/2011 υπουργικής απόφασης (Β’ 661), όπως ισχύουν.»
Ειδικά, ως προς τον τρόπο συνεδρίασης του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ) που συστάθηκε με την αριθμ. 52546/16.12.2011 (ΦΕΚ 2854 Β’ 2011) απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών2 σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 211 του ν.3852/2010, λαμβάνονται υπόψη τις διατάξεις του άρ.17 παρ.5.περ.β. του ν. 4071/2012 (Α’85)3 «β. Οι διατάξεις των άρθρων του παρόντος που αφορούν τη διοίκηση, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες των οργάνων των περιφερειακών συνδέσμων ΦΟΔΣΑ, καθώς και ειδικές διατάξεις νόμων και κανονιστικών πράξεων περί ΦΟΔΣΑ, εφαρμόζονται αναλόγως και στο σύνδεσμο του άρθρου 211 του Ν. 3852/2010 . Για τα λοιπά θέματα διοίκησης και λειτουργίας του, εφαρμόζονται οι σχετικές περί συνδέσμων διατάξεις του ΚΔΚ (άρθρα 245,246 επ.).
Επίσης, ως προς τους διαβαθμιδικούς συνδέσμους δήμων και περιφερειών των άρθρων 105 και 106 ν.3852/2010, όπως ισχύει,, παραπέμπουμε, για τα ίδια θέματα, στα προαναφερόμενα ισχύοντα για τους συνδέσμους δήμων του άρ.246 επ. ΚΔΚ, καθώς σύμφωνα με τα οριζόμενα στο τελευταίο εδάφιο του άρ.106 του ν.3852/2010, όπως ισχύει: «… Για τον υπολογισμό του αριθμού των μελών του συνδέσμου αυτής της μορφής, για τα θέματα Διοίκησης, λειτουργίας και για τα λοιπά σχετικά θέματα εφαρμόζονται αναλόγως οι οικείες διατάξεις για τους συνδέσμους του Κ.Δ.Κ., όπως ισχύει.».
Επομένως, ως προς τους τρόπους συνεδρίασης των διοικητικών συμβουλίων, των συνδέσμων του ΚΔΚ, των συνδέσμων ΦΟ.Δ.ΣΑ., του ΕΔΣΝΑ όπως και των διαβαθμιδικών συνδέσμων δήμων και περιφερειών εφαρμόζονται αναλογικά οι κείμενες διατάξεις που διέπουν τον τρόπο συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου.
Συγκεφαλαιώνοντας, οι εν λόγω διατάξεις του άρ.6 του ν. 5056/2023 που τροποποίησαν την παρ.1 του άρ. 67 του ν. 3852/2010, καταλαμβάνουν τα ακόλουθα δημοτικά ΝΠΔΔ-συνδέσμους ΟΤΑ-:
• Δημοτικά ιδρύματα
• Δημοτικά ν.π.δ.δ., όσα διατηρήθηκαν με τις με αρ. υπ’ αρ.103036/29.11.2023 (Β’ 6719) και υπ’ αρ. 108912/19-12-2023 (Β’ 7549) υπουργικές αποφάσεις
• Σχολικές επιτροπές, μέχρι την 29η-6-2024 (και εξής για όσες διατηρηθούν, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 5 του άρθρου 28 του ν. 5056/2023)
• (Διά)δημοτικά λιμενικά ταμεία
• Συνδέσμους Δήμων
• Συνδέσμους ΦΟ.Δ.Σ.Α.
• Ειδικό Διαβαθμιδικό Σύνδεσμο Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ)
• Διαβαθμιδικούς Συνδέσμους δήμων & περιφερειών
Ως εκ τούτου, η συνεδρίαση των διοικητικών συμβουλίων των ανωτέρω νομικών προσώπων μπορεί να διεξάγεται:
α) είτε δια ζώσης στο κατάστημα της έδρας του νομικού προσώπου, β) είτε με τηλεδιάσκεψη, με κάθε πρόσφορο μέσο ηλεκτρονικών επικοινωνιών, γ) είτε με μικτό τρόπο, διά ζώσης και με τηλεδιάσκεψη. Σημειώνεται, επίσης, σύμφωνα με τις ίδιες διατάξεις, ότι μία (1) τουλάχιστον συνεδρίαση τον μήνα του διοικητικού συμβουλίου των προαναφερόμενων νομικών προσώπων διεξάγεται υποχρεωτικά δια ζώσης στο κατάστημα της έδρας του νομικού προσώπου, με εξαίρεση τα νομικά πρόσωπα των νησιωτικών και ορεινών δήμων τα οποία δεν υπέχουν σχετική υποχρέωση.
Επισημαίνεται, τέλος, ότι το διοικητικό συμβούλιο συνεδριάζει ύστερα από πρόσκληση του προέδρου του τουλάχιστον μία (1) φορά τον μήνα. Η συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου είναι δημόσια, εκτός αν ληφθεί απόφαση με πλειοψηφία των τριών πέμπτων (3/5) του συνολικού αριθμού των μελών του, η οποία αιτιολογείται ειδικά και απαγγέλλεται σε δημόσια συνεδρίαση, ότι η συνεδρίαση πρέπει να διεξαχθεί κεκλεισμένων των θυρών.
Β. Τρόπος συνεδρίασης Εκτελεστικής Επιτροπής δημοτικών ν.π.δ.δ.-συνδέσμων Ο.Τ.Α.
Σύμφωνα με την παρ. 3 άρθρου 26 του ν. 5056/2023: «3. Από την αυτοδιοικητική περίοδο που άρχεται την 1η.1. 2024, όπου στο Ένατο Μέρος του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων [ν. 3463/2006 (Α’ 114)] γίνεται αναφορά ή παραπομπή στη δημαρχιακή επιτροπή ή στο άρθρο 104 του ίδιου νόμου, εφεξής νοούνται η δημοτική επιτροπή και το άρθρο 8 του παρόντος, αντίστοιχα.».
Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρ.55 παρ.3 του ν. 5083/2024 (Α’12) η παρ. 7 του άρθρου 75 «Λειτουργία της Δημοτικής Επιτροπής» του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: «7. Οι συνεδριάσεις της επιτροπής είναι δημόσιες και διεξάγονται: α) δια ζώσης στο κατάστημα της έδρας του δήμου, ή β) με τηλεδιάσκεψη, με κάθε πρόσφορο μέσο ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ή γ) με μικτό τρόπο, διά ζώσης και με τηλεδιάσκεψη. Η επιτροπή μπορεί με την πλειοψηφία του συνόλου των μελών της να αποφασίζει να συνεδριάζει κατά περίπτωση σε άλλο κατάλληλο οίκημα της έδρας, αν κρίνει ότι το δημοτικό κατάστημα είναι ακατάλληλο. Μία (1) τουλάχιστον συνεδρίαση της δημοτικής επιτροπής τον μήνα διεξάγεται υποχρεωτικά δια ζώσης στο κατάστημα της έδρας του δήμου, με εξαίρεση τους νησιωτικούς και ορεινούς δήμους. Η επιτροπή ,με πλειοψηφία των τριών πέμπτων (3/5) των μελών της και με αιτιολογημένη απόφαση, η οποία απαγγέλλεται σε δημόσια συνεδρίαση, μπορεί να συνεδριάζει κεκλεισμένων των θυρών.»
Ως εκ τούτου, σε όσα νομικά πρόσωπα των ΟΤΑ λειτουργεί εκτελεστική επιτροπή, για τη λειτουργία της οποίας η οικεία νομοθεσία παραπέμπει για αναλογική εφαρμογή στη δημαρχιακή επιτροπή, εφεξής νοείται η δημοτική επιτροπή του άρ.8 του ν. 5056/2023. Περαιτέρω, νομικά πρόσωπα των ΟΤΑ, στα οποία λειτουργεί εκτελεστική επιτροπή είναι:
• Δημοτικά Ιδρύματα του άρ.226 επ. ΚΔΚ (ν. 3463/2006)
• Σύμφωνα με το άρθρο 240Α του ν. 3463/2006, «Στα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου των Δήμων με πληθυσμό άνω των 100.000 κατοίκων μπορεί να συνιστάται, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ν.Π.Δ.Δ., η οποία εγκρίνεται από το Δημοτικό Συμβούλιο με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του, τριμελής Εκτελεστική επιτροπή, η οποία διέπεται από τις διατάξεις των άρθρων 232 και 233 του νόμου αυτού.”».
• Σύνδεσμοι Δήμων του άρ.246 επ.ΚΔΚ
• Σύνδεσμοι ΦΟ.Δ.Σ.Α.
• Ειδικό Διαβαθμιδικό Σύνδεσμο Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ)
• Διαβαθμιδικοί Σύνδεσμοι δήμων & περιφερειών
Ειδικότερα:
Ως προς τη συνεδρίαση της εκτελεστικής επιτροπής των δημοτικών ιδρυμάτων, εφαρμογή έχουν τα οριζόμενα στο άρ.234 παρ.1 ΚΔΚ: «1. Τα θέματα, τα σχετικά με τις εργασίες του διοικητικού συμβουλίου, την πρόσκληση των μελών του και της εκτελεστικής επιτροπής σε συνεδρίαση, την απαιτούμενη για τη λήψη αποφάσεως πλειοψηφία, τον έλεγχο και την εκτελεστότητα των αποφάσεών του, το κώλυμα συμμετοχής στις συνεδριάσεις, την αστική και πειθαρχική ευθύνη των οργάνων διοίκησής του ρυθμίζονται με ανάλογη εφαρμογή των σχετικών διατάξεων που αφορούν το δημοτικό συμβούλιο, τη δημαρχιακή επιτροπή και τα μέλη τους.»
Επιπλέον για τυχόν δημοτικά Ν.Π.Δ.Δ. του προαναφερόμενου άρ.240 Α ΚΔΚ που διατηρήθηκαν με τις προαναφερόμενες Υ.Α. (βλ. Α.1. της παρούσης) και διοικούνται εκτός από διοικητικό συμβούλιο και από εκτελεστική επιτροπή, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, για τη λειτουργία αυτής εφαρμόζονται εν γένει τα προαναφερόμενα για την εκτελεστική επιτροπή των δημοτικών ιδρυμάτων.
Περαιτέρω, για την εκτελεστική επιτροπή των συνδέσμων δήμων ανατρέχουμε στα οριζόμενα της παρ. 3 του άρθρου 247 ΚΔΚ, σύμφωνα με τα οποία: «3. Οι διατάξεις που ρυθμίζουν τη λειτουργία του δημοτικού συμβουλίου και της δημαρχιακής επιτροπής, τον έλεγχο και την εκτελεστότητα των αποφάσεων εφαρμόζονται ανάλογα και για τα συλλογικά όργανα των Συνδέσμων».
Επιπλέον, για τα θέματα της λειτουργίας της εκτελεστικής επιτροπής των συνδέσμων ΦΟΔΣΑ, σύμφωνα με την παρ.2 του άρ.234 ν. 4555/2018, όπως ισχύει: «2. Η εκτελεστική επιτροπή συγκαλείται από τον πρόεδρο και σε περίπτωση κωλύματός του από τον αντιπρόεδρο. Συνεδριάζει κάθε φορά, όταν αυτό απαιτείται, και σε κάθε περίπτωση μία τουλάχιστον φορά ανά μήνα, τελεί δε σε απαρτία, εφόσον παρίστανται τέσσερα (4) τουλάχιστον από τα μέλη. Οι αποφάσεις της λαμβάνονται με απλή πλειοψηφία.». Περαιτέρω, ως προς τον τρόπο συνεδρίασης αυτής, εφαρμόζονται αναλογικά οι αντίστοιχες διατάξεις περί συνεδρίασης της δημοτικής επιτροπής βάσει α) της διάταξης του άρ.225 παρ. 9. « Για θέματα που διέπουν τη σύσταση και λειτουργία των ΦΟ.Δ.Σ.Α. που λειτουργούν με τη μορφή συνδέσμου και δεν ρυθμίζονται από τις διατάξεις του παρόντος, εφαρμόζονται τα άρθρα 245 έως 251 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, περί συνδέσμων.», και β) της διάταξης του άρ.246 παρ.2 του ν. 4555/2018: «2. Για θέματα που διέπουν τη σύσταση, τροποποίηση, συγχώνευση, κατάργηση, διάλυση, διοίκηση και λειτουργία των ΦΟΔΣΑ και ΦΟ.Σ.ΠΕΣΔΑ που λειτουργούν με τη μορφή συνδέσμου και δεν ρυθμίζονται από ειδικές διατάξεις του παρόντος, εφαρμόζονται αναλογικά οι σχετικές περί συνδέσμων διατάξεις του ν. 3463/2006.»
Αντιστοίχως, για τα θέματα λειτουργίας της εκτελεστικής επιτροπής του ΕΔΣΝΑ ισχύουν τα οριζόμενα στο άρ.211 παρ.2 του ν. 3852/2010, όπως ισχύει. για όσα δε θέματα δε ρυθμίζονται περαιτέρω, ανατρέχουμε στις προαναφερόμενες προβλέψεις του άρ.5β. του ν. 4071/2012 (Α’85) , όπως ισχύει και ως εκ τούτου, παραπέμπουμε για αναλογική εφαρμογή τις σχετικές περί συνδέσμων διατάξεις του ΚΔΚ.».
ΠΗΓΗ https://www.aftodioikisi.gr/
