Σύμφωνα με το άρθρο 214 του ν. 3852/2010: 1. Το κράτος ασκεί στους
Ο.Τ.Α. και στα νομικά πρόσωπα αυτών εποπτεία, που συνίσταται αποκλειστικά σε
έλεγχο νομιμότητας και δεν επιτρέπεται να εμποδίζει την πρωτοβουλία και την
ελεύθερη δράση τους ούτε να υπεισέρχεται σε κρίσεις για τη σκοπιμότητα της δράσης
τους ή να θίγει τη διοικητική και οικονομική τους αυτοτέλεια. Ειδικότερα η κρατική
εποπτεία των Ο.Τ.Α. συνίσταται: (α) σε έλεγχο των πράξεων (έλεγχος
νομιμότητας) και (β) σε έλεγχο των προσώπων (πειθαρχικός έλεγχος των
αιρετών).
2. Το Υπουργείο Εσωτερικών στα θέματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
μπορεί να εκδίδει εγκύκλιες οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή της
εκάστοτε ισχύουσας θεσμικής νομοθεσίας περί Ο.Τ.Α. και της νομοθεσίας σχετικά με
την οργάνωση, τη συγκρότηση και τη λειτουργία των οργάνων τους, του προσωπικού,
καθώς και των οικονομικών τους.
μπορεί να εκδίδει εγκύκλιες οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή της
εκάστοτε ισχύουσας θεσμικής νομοθεσίας περί Ο.Τ.Α. και της νομοθεσίας σχετικά με
την οργάνωση, τη συγκρότηση και τη λειτουργία των οργάνων τους, του προσωπικού,
καθώς και των οικονομικών τους.
3. Ως προς το περιεχόμενο και τον τρόπο άσκησης
επιμέρους αρμοδιοτήτων, καθώς και την ερμηνεία και εφαρμογή του εκάστοτε ειδικού
θεσμικού πλαισίου, αρμόδιος είναι ο κατά περίπτωση καθ’ ύλην αρμόδιος δημόσιος
φορέας, ο οποίος δεν αποξενώνεται από τη συγκεκριμένη αρμοδιότητά του, λόγω της
άσκησης αυτής από τους Ο.Τ.Α.
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 215 του ν. 3852/2010: «1. Με την
επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων, η σύμφωνα με το άρθρο 214 κρατική εποπτεία των
Ο.Τ.Α. ασκείται από τις κατά τόπο αρμόδιες Αυτοτελείς Υπηρεσίες Εποπτείας
Ο.Τ.Α.», ενώ σύμφωνα με το άρθρο 238 του ίδιου νόμου: «Μέχρι την έναρξη
λειτουργίας της ΑΥΕ Ο.Τ.Α. ο έλεγχος νομιμότητας των πράξεων, κατά τα άρθρα 225
έως 227, ασκείται από τον Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και τις
Ειδικές Επιτροπές του άρθρου 152 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006,
Α΄ 114) [...]».
Μέχρι την έναρξη λειτουργίας της ΑΥΕ Ο.Τ.Α. όπως αυτή προβλέπεται στο ν.
3852/2010 οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων των Ο.Τ.Α. και των νομικών τους
προσώπων οι οποίες αφορούν, μεταξύ άλλων, την ανάθεση έργων, υπηρεσιών,
προμηθειών, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών
υπηρεσιών (βλ. ειδικότερα το άρθρο 225 για το σύνολο των αποφάσεων),
αποστέλλονται υποχρεωτικά στο Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ο
οποίος ελέγχει τη νομιμότητα της απόφασης μέσα σε αποκλειστική προθεσμία
τριάντα (30) ημερών από την περιέλευσή της (εφόσον διαπιστωθεί η πληρότητα του
διοικητικού φακέλου) και εκδίδει υποχρεωτικά ειδική πράξη (βλ. άρθρα 225 και 238
του ν. 3852/2010 όπως ισχύουν). Οι εν λόγω αποφάσεις διαβιβάζονται
συνοδευόμενες από τα έγγραφα στοιχεία τα οποία είναι αναγκαία για τη νόμιμη
έκδοσή της, μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από τη συνεδρίαση του
συλλογικού οργάνου. Περαιτέρω, οι Ο.Τ.Α., τα νομικά τους πρόσωπα και οι
Σύνδεσμοι, υποχρεούνται να διαβιβάζουν αμελλητί και κάθε επιπλέον στοιχείο το
οποίο ζητείται από το Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 226 του ν. 3852/2010 ο Γραμματέας
μπορεί αυτεπαγγέλτως να ακυρώσει οποιαδήποτε απόφαση των συλλογικών ή
μονομελών οργάνων των δήμων, των περιφερειών, των νομικών προσώπων αυτών,
καθώς και των συνδέσμων τους, για λόγους νομιμότητας, μέσα σε προθεσμία δύο (2)
μηνών αφότου η απόφαση έχει δημοσιευτεί ή εκδοθεί.
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 227 του ν. 3852/2010: «Οποιοσδήποτε
έχει έννομο συμφέρον μπορεί να προσβάλει τις αποφάσεις των συλλογικών ή
μονομελών οργάνων των δήμων, των περιφερειών, των νομικών προσώπων αυτών,
καθώς και των συνδέσμων τους, για λόγους νομιμότητας, ενώπιον του Επόπτη
Ο.Τ.Α., μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από τη δημοσίευση της
απόφασης ή την ανάρτησή της στο διαδίκτυο ή από την κοινοποίησή της ή αφότου
έλαβε πλήρη γνώση αυτής. Ατομικές πράξεις κοινοποιούνται στον ενδιαφερόμενο με
απόδειξη παραλαβής και αναφέρουν υποχρεωτικά ότι κατ’ αυτών χωρεί ειδική
προσφυγή για λόγους νομιμότητας ενώπιον του Επόπτη Ο.Τ.Α. μέσα σε προθεσμία
δεκαπέντε (15) ημερών.
επιμέρους αρμοδιοτήτων, καθώς και την ερμηνεία και εφαρμογή του εκάστοτε ειδικού
θεσμικού πλαισίου, αρμόδιος είναι ο κατά περίπτωση καθ’ ύλην αρμόδιος δημόσιος
φορέας, ο οποίος δεν αποξενώνεται από τη συγκεκριμένη αρμοδιότητά του, λόγω της
άσκησης αυτής από τους Ο.Τ.Α.
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 215 του ν. 3852/2010: «1. Με την
επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων, η σύμφωνα με το άρθρο 214 κρατική εποπτεία των
Ο.Τ.Α. ασκείται από τις κατά τόπο αρμόδιες Αυτοτελείς Υπηρεσίες Εποπτείας
Ο.Τ.Α.», ενώ σύμφωνα με το άρθρο 238 του ίδιου νόμου: «Μέχρι την έναρξη
λειτουργίας της ΑΥΕ Ο.Τ.Α. ο έλεγχος νομιμότητας των πράξεων, κατά τα άρθρα 225
έως 227, ασκείται από τον Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και τις
Ειδικές Επιτροπές του άρθρου 152 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006,
Α΄ 114) [...]».
Μέχρι την έναρξη λειτουργίας της ΑΥΕ Ο.Τ.Α. όπως αυτή προβλέπεται στο ν.
3852/2010 οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων των Ο.Τ.Α. και των νομικών τους
προσώπων οι οποίες αφορούν, μεταξύ άλλων, την ανάθεση έργων, υπηρεσιών,
προμηθειών, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών
υπηρεσιών (βλ. ειδικότερα το άρθρο 225 για το σύνολο των αποφάσεων),
αποστέλλονται υποχρεωτικά στο Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ο
οποίος ελέγχει τη νομιμότητα της απόφασης μέσα σε αποκλειστική προθεσμία
τριάντα (30) ημερών από την περιέλευσή της (εφόσον διαπιστωθεί η πληρότητα του
διοικητικού φακέλου) και εκδίδει υποχρεωτικά ειδική πράξη (βλ. άρθρα 225 και 238
του ν. 3852/2010 όπως ισχύουν). Οι εν λόγω αποφάσεις διαβιβάζονται
συνοδευόμενες από τα έγγραφα στοιχεία τα οποία είναι αναγκαία για τη νόμιμη
έκδοσή της, μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από τη συνεδρίαση του
συλλογικού οργάνου. Περαιτέρω, οι Ο.Τ.Α., τα νομικά τους πρόσωπα και οι
Σύνδεσμοι, υποχρεούνται να διαβιβάζουν αμελλητί και κάθε επιπλέον στοιχείο το
οποίο ζητείται από το Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 226 του ν. 3852/2010 ο Γραμματέας
μπορεί αυτεπαγγέλτως να ακυρώσει οποιαδήποτε απόφαση των συλλογικών ή
μονομελών οργάνων των δήμων, των περιφερειών, των νομικών προσώπων αυτών,
καθώς και των συνδέσμων τους, για λόγους νομιμότητας, μέσα σε προθεσμία δύο (2)
μηνών αφότου η απόφαση έχει δημοσιευτεί ή εκδοθεί.
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 227 του ν. 3852/2010: «Οποιοσδήποτε
έχει έννομο συμφέρον μπορεί να προσβάλει τις αποφάσεις των συλλογικών ή
μονομελών οργάνων των δήμων, των περιφερειών, των νομικών προσώπων αυτών,
καθώς και των συνδέσμων τους, για λόγους νομιμότητας, ενώπιον του Επόπτη
Ο.Τ.Α., μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από τη δημοσίευση της
απόφασης ή την ανάρτησή της στο διαδίκτυο ή από την κοινοποίησή της ή αφότου
έλαβε πλήρη γνώση αυτής. Ατομικές πράξεις κοινοποιούνται στον ενδιαφερόμενο με
απόδειξη παραλαβής και αναφέρουν υποχρεωτικά ότι κατ’ αυτών χωρεί ειδική
προσφυγή για λόγους νομιμότητας ενώπιον του Επόπτη Ο.Τ.Α. μέσα σε προθεσμία
δεκαπέντε (15) ημερών.
2.Προσφυγή επιτρέπεται και κατά παράλειψης οφειλόμενης
νόμιμης ενέργειας των οργάνων της προηγούμενης παραγράφου. Στην περίπτωση
αυτή η προσφυγή ασκείται εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την παρέλευση
άπρακτης της ειδικής προθεσμίας που τυχόν τάσσει ο νόμος για την έκδοση της
οικείας πράξης, διαφορετικά μετά την παρέλευση τριμήνου από την υποβολή της
σχετικής αίτησης του ενδιαφερομένου. [...]
νόμιμης ενέργειας των οργάνων της προηγούμενης παραγράφου. Στην περίπτωση
αυτή η προσφυγή ασκείται εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την παρέλευση
άπρακτης της ειδικής προθεσμίας που τυχόν τάσσει ο νόμος για την έκδοση της
οικείας πράξης, διαφορετικά μετά την παρέλευση τριμήνου από την υποβολή της
σχετικής αίτησης του ενδιαφερομένου. [...]
4. Δικαίωμα για την άσκηση της ειδικής
διοικητικής προσφυγής τεκμαίρεται ότι έχουν όλοι οι αιρετοί του οικείου δήμου ή
περιφέρειας, ανεξάρτητα από το εάν έλαβαν μέρος στη συνεδρίαση κατά την οποία
ελήφθη η προσβαλλόμενη απόφαση, εφόσον δεν την υπερψήφισαν. Δικαίωμα έχουν
ομοίως οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση
πρώτου ή δεύτερου βαθμού, καθώς και νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού
χαρακτήρα, που επιδιώκουν σύμφωνα με το καταστατικό τους περιβαλλοντικούς,
πολιτιστικούς και εν γένει κοινωνικούς σκοπούς.
διοικητικής προσφυγής τεκμαίρεται ότι έχουν όλοι οι αιρετοί του οικείου δήμου ή
περιφέρειας, ανεξάρτητα από το εάν έλαβαν μέρος στη συνεδρίαση κατά την οποία
ελήφθη η προσβαλλόμενη απόφαση, εφόσον δεν την υπερψήφισαν. Δικαίωμα έχουν
ομοίως οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση
πρώτου ή δεύτερου βαθμού, καθώς και νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού
χαρακτήρα, που επιδιώκουν σύμφωνα με το καταστατικό τους περιβαλλοντικούς,
πολιτιστικούς και εν γένει κοινωνικούς σκοπούς.
5. Ο Επόπτης Ο.Τ.Α. αποφαίνεται
επί της προσφυγής μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο (2) μηνών από την
υποβολή της. Αν παρέλθει η ανωτέρω προθεσμία χωρίς να εκδοθεί απόφαση
θεωρείται ότι η προσφυγή έχει σιωπηρώς απορριφθεί [...]».
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 233 του ν. 3852/2010, την πειθαρχική
δικαιοδοσία ως προς τους αιρετούς, η οποία αφορά παραβάσεις των καθηκόντων
τους, ασκεί ο Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, στους οποίους
επιβάλλονται οι πειθαρχικές ποινές της αργίας έως έξι (6) μηνών και της έκπτωσης,
οι οποίες μπορούν να επιβληθούν: α. αν έχουν διαπράξει σοβαρή παράβαση των
καθηκόντων τους ή υπέρβαση της αρμοδιότητάς τους από δόλο ή βαριά αμέλεια και
β. αν έχουν διαπράξει παραβάσεις των καθηκόντων που τους έχουν ανατεθεί
σύμφωνα με ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις. Οι πειθαρχικές αυτές ποινές επιβάλλονται
ύστερα από προηγούμενη τήρηση της διαδικασίας του άρθρου 234 του ν. 3852/2010.
Τα πειθαρχικά παραπτώματα υπόκεινται σε πενταετή παραγραφή, η οποία αρχίζει
από την ημέρα που διαπράχθηκαν.
επί της προσφυγής μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο (2) μηνών από την
υποβολή της. Αν παρέλθει η ανωτέρω προθεσμία χωρίς να εκδοθεί απόφαση
θεωρείται ότι η προσφυγή έχει σιωπηρώς απορριφθεί [...]».
Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 233 του ν. 3852/2010, την πειθαρχική
δικαιοδοσία ως προς τους αιρετούς, η οποία αφορά παραβάσεις των καθηκόντων
τους, ασκεί ο Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, στους οποίους
επιβάλλονται οι πειθαρχικές ποινές της αργίας έως έξι (6) μηνών και της έκπτωσης,
οι οποίες μπορούν να επιβληθούν: α. αν έχουν διαπράξει σοβαρή παράβαση των
καθηκόντων τους ή υπέρβαση της αρμοδιότητάς τους από δόλο ή βαριά αμέλεια και
β. αν έχουν διαπράξει παραβάσεις των καθηκόντων που τους έχουν ανατεθεί
σύμφωνα με ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις. Οι πειθαρχικές αυτές ποινές επιβάλλονται
ύστερα από προηγούμενη τήρηση της διαδικασίας του άρθρου 234 του ν. 3852/2010.
Τα πειθαρχικά παραπτώματα υπόκεινται σε πενταετή παραγραφή, η οποία αρχίζει
από την ημέρα που διαπράχθηκαν.
Οδυσσέας Ιωαννίδης: Προϊσ/νος Τμήματος Εποπτείας Ο.Τ.Α.
