Προς τον κ Εμμανουήλ Κουτουλάκη , Γενικό Γραμματέα Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής .
Αξιότιμε κ. Γενικέ.
Παρακολούθησα με ιδιαίτερη προσοχή τις εργασίες του μονοήμερου πολυθεματικού Συνεδρίου που διοργάνωσε η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής την 21η Ιουνίου 2022 στο Ηραίον της Σάμου .
Ήταν μια αξιόλογη ημερίδα και η συμβολή σας στα δρώμενα καταλυτική.
Ακούστηκαν πολλά και ενδιαφέροντα ακόμη και για απαιτητικούς και ειδήμονες συνέδρους ή ακροατές
.
Δυστυχώς δεν δόθηκε καθόλου χρόνος, ούτε στα ενδιάμεσα ούτε και στο τέλος για συζήτηση και διάλογο ώστε να διευρυνθούν οι ορίζοντες των θεματικών ενοτήτων και να εμπλουτισθούν ποιοτικά και ποσοτικά τα διάφορα επί μέρους θέματα με την κατάθεση απόψεων ,θέσεων και προτάσεων από το ακροατήριο , σε μια αμφίδρομη, όπως συνηθίζεται , διαδικασία.
Σε ένα από τα διαλείμματα του Συνεδρίου είχα μαζί σας μια ολιγόλεπτη συνομιλία και επειδή προέβλεπα από το πλήθος των εισηγήσεων και το εν γένει βαρύ Πρόγραμμα ότι ήταν δύσκολο έως αδύνατο να υπάρξει χρόνος για διάλογο και συζήτηση σας ζήτησα την άδεια να σας αποστείλω υπό μορφή υπομνήματος απόψεις , θέσεις και προτάσεις μου σχετικές με τις θεματικές του Προγράμματος.
Σας ευχαριστώ για την άμεση ανταπόκριση στο αίτημά μου.
Σας αποστέλλω λοιπόν σήμερα υπό μορφή υπομνήματος απόψεις, θέσεις και προτάσεις μου που αποτελούν συνδυασμό των όσων είχα προετοιμαστεί να καταθέσω στην παρέμβασή μου και αυτών που προέκυψαν μετά και από όσα καινοφανή και ιδιαίτερα άκουσα από τους πολλούς και εν πολλοίς σοβαρούς εισηγητές κατά την διάρκεια του Συνεδρίου και παρακαλώ αξιολογώντας τα καθ’ έκαστα να βοηθήσετε τα νησιά μας και ιδιαίτερα τον τόπο μου, την Σάμο, την Ικαρία και τους Φούρνους Κορσεών, στο μέτρο των αρμοδιοτήτων σας και των δυνατοτήτων και ευκαιριών που παρέχουν τα διάφορα Εθνικά και Ευρωπαϊκά Προγράμματα και η παραγωγική αξιοποίησή τους σε συνεργασία και συνέργειες με αρμόδια και συναρμόδια Κυβερνητικά Όργανα και τους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς .
ΑΠΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
(Με βάση τις Θεματικές Ενότητες του Συνεδρίου)
1)Δημιουργία Ταμείου Αειφορίας Αιγαίου για την Ίδρυση και λειτουργία Παρατηρητηρίων Περιβαλλοντικού Ελέγχου και Ενιαίου Δικτύου Σταθμών Αντιρρύπανσης στο Αρχιπέλαγος.
2)Ίδρυση και λειτουργία Μονάδας Αποσυμπίεσης στο Νοσοκομείο της Σάμου , ως θεμελιακή στήριξη του υπό ολοκλήρωση Καταδυτικού Πάρκου Μαραθοκάμπου Σάμου , του ενάλιου Αρχαιολογικού Πάρκου Φούρνων Κορσεών και του καταδυτικού τουρισμού εν γένει στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
3)Άμεση ενεργοποίηση όλων των ελάχιστα υπολειπόμενων τεχνικών, διοικητικών και πολιτικών δράσεων ώστε η μελέτη του Αλιευτικού Καταφυγίου Αγίου Ισιδώρου Δρακαίων Σάμου που ξεκίνησε το …2004 επιτέλους να ολοκληρωθεί προκειμένου να καταστεί δυνατή η εφαρμογή της με την ένταξη του έργου στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας (ΕΠΑΛ) προς υλοποίηση.
Το αλιευτικό αυτό καταφύγιο θα βοηθήσει σημαντικά στην άρση της οδυνηρής απομόνωσης των εγγύς οικισμών Δρακαίων και Καλλιθέας από την υπόλοιπη Σάμο με την καθημερινή προσέγγιση του πλοίου της ακτοπλοϊκής γραμμής Φούρνοι- Θύμαινα- Άγιος Κήρυκος – Καρλόβασι .
Θα στηρίξει επίσης την λειτουργία των παραδοσιακών καρνάγιων που εξακολουθούν να λειτουργούν ακόμα και σήμερα εκεί και θα συμβάλλει στην δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με την ανάπτυξη του τουρισμού και άλλων δραστηριοτήτων και την παράλληλη αξιοποίηση όλων των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που παρέχει το Ευρωπαϊκό Δίκτυο NATURA 2000 στο οποίο από ετών είναι επίσημα ενταγμένη ολόκληρη η ευρύτερη περιοχή ( φυσιολατρικός,περιπατητικός,θρησκευτικός ορειβατικός, εναλλακτικός,τουρισμός ευεξίας,αγροτουρισμός, ενάλια απασχόληση κ.λ.π.).
Σημειωτέον ότι τα καρνάγια του Αγίου Ισιδώρου που αξιοποιούν την από την εποχή του Πολυκράτη ( 500 Π. Χ.) παγκοίνως γνωστή και φημισμένη τραχεία πεύκη της Σάμου θα βοηθήσουν ως συμπληρωματικός χώρος πρακτικής διδασκαλίας και άσκησης τους μαθητές της Σχολής Ξυλοναυπηγικής Τέχνης που έχει αποφασιστεί να λειτουργήσει στο Ηραίο της Σάμου. στις εγκαταστάσεις του εκεί Μουσείου Ναυτικών και Ναυπηγικών Τεχνών υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού-Τουρισμού-Αθλητισμού(ΥΠ.ΠΟ.Τ.Α) και την επιστημονική επιστασία του Πανεπιστημίου Αιγαίου .
4)Πάγια και νομοθετικά κατοχυρωμένη οικονομική και θεσμική στήριξη του Μουσείου Ναυτικών και Ναυπηγικών Τεχνών Αιγαίου του Ηραίου Σάμου και της Σχολής Μαθητείας Ξυλοναυπηγικής Τέχνης και Μοντελοποίησης σκαφών και συμμετοχή των Υπουργείων Εμπορικής Ναυτιλίας , Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής (ΥΠ.Ε.Ν.ΑΙ.Ν.Π.) και του ΥΠ.Π.Ο.Τ.Α στον υπό διαμόρφωση Φορέα Διαχείρισης του Ιδρύματος.
5)Αξιοποίηση της πλούσιας παλαιοντολογικής πανίδας και χλωρίδας της Σάμου με την ανάδειξη του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Αιγαίου των Μυτιληνιών Σάμου και της περαιτέρω επιστημονικής μελέτης του εγγύς και εν πολλοίς ανεξερεύνητου γεωπάρκου .
Ανάθεση παλαιοντολογικής έρευνας σε ειδικές πανεπιστημιακές ομάδες στην ευρύτερη περιοχή Κοντακαιίκων- Υδρούσας και Σακουλαιίκων της Δυτικής Σάμου όπου υπάρχουν εμφανή ευρήματα απολιθωμένης Σαμιακής χλωρίδας.
Η Σάμος επιβάλλεται να ενταχθεί τουλάχιστον στο Εθνικό Δίκτυο Γεωπάρκων .
6)Ενίσχυση και περαιτέρω επέκταση του θεσμού του Μεταφορικού Ισοδύναμου με ποιοτικό και ποσοτικό εξακτινισμό του σε περισσότερα αντικείμενα και περισσότερους αποδέκτες στα πλαίσια ενός συνεκτικού σχεδίου στήριξης των τοπικών κοινωνιών και ανάσχεσης του δημογραφικού προβλήματος στο Αιγαίο , βάσει κριτηρίων.
7) Πλήρης απεξάρτηση του Φ.Π.Α. από το Προσφυγικό -Μεταναστευτικό και ουσιαστική μείωσή του χωρίς κανένα προαπαιτούμενο σε όλα ανεξαίρετα τα νησιά του Αιγαίου.
8) Καθημερινή και καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους διασύνδεση των νησιών του Νομού Σάμου μεταξύ τους και με τα Δωδεκάνησα με πλοία προδιαγραφών για την στήριξη της οικονομίας και την βελτίωση της ποιότητας ζωής των τοπικών κοινωνιών αλλά και για Εθνικούς λόγους με παράλληλο κρατικό σχέδιο συνδυασμένων μεταφορών.
9)Ένταξη του Ευρωπαϊκών προδιαγραφών λιμανιού του Όρμου Μαραθοκάμπου Σάμου στα καθημερινά δρομολόγια από και προς τα Δωδεκάνησα.
10) Ίδρυση και στελέχωση Λιμενικού Σταθμού 24ωρης λειτουργίας στον Όρμο Μαραθοκάμπου Σάμου όπως υπήρχε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 80 για την ασφάλεια της ζωής των πολιτών και για τον έλεγχο της ναυσιπλοΐας και της εν γένει διακίνησης ανθρώπων, αγαθών και εμπορευμάτων στην τουριστική αυτή περιοχή.
11)Σχέδιο αξιοποίησης νησίδων και βραχονησίδων στο Αιγαίο για λόγους Εθνικούς , Περιβαλλοντικούς και Αναπτυξιακούς.
12)Δημιουργία Εθνικού δικτύου υδατοδρομίων ,ιδίως στα μικρά νησιά όπως οι Φούρνοι Κορσεών
13)Ενιαία διαχείριση των Υδάτων καθώς και των στερεών και υγρών αποβλήτων με όρους αειφορίας σε κάθε νησί ξεχωριστά αλλά και κατά ομάδες ομόρων νησιών με βιώσιμο και επιστημονικά τεκμηριωμένο σχέδιο.
Έργα εμπλουτισμού των υδροφόρων οριζόντων, μικρά φράγματα και λιμνοδεξαμενές . Συγκεκριμένες δράσεις κατά της ερημοποίησης των νησιών αναλόγως της εκάστοτε αιτίας (υπερεκμετάλλευση φυσικών πόρων όπως υπερβόσκηση , εξόρυξη ορυκτών πρώτων υλών κ.λ.π.) βάσει των προτάσεων της Εθνικής Επιτροπής Καταπολέμησης της Ερημοποίησης, έργα διαχείρισης των αποβλήτων όπως βιολογικοί καθαρισμοί , ΧΥΤΥ ,ανακύκλωση κ.α.
Ως γνωστόν ο συνδυασμός άρτιο λιμάνι, επαρκές και υγιεινό νερό, επαρκείς και φιλικοί προς το περιβάλλον ενεργειακοί πόροι και καλή διαχείριση των στερεών και υγρών αποβλήτων αποτελεί βασικό εχέγγυο προόδου και ισχυρό μοχλό Ανάπτυξης σε κάθε νησί.
14) Στήριξη του Πανεπιστημίου του Αιγαίου για λόγους Εθνικούς και Αναπτυξιακούς και πάγια αξιοποίησή του για θέματα του ΥΠ.Ε.Ν.ΑΙ.Ν.Π. χωρίς αποκλεισμούς και οσάκις χρειάζεται σε συνεργασία και με άλλα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της ημεδαπής και της αλλοδαπής.
15) Αξιοποίηση της Ιστορίας , του Πολιτιστικού αποθέματος , των Δοξασιών και των Μύθων που συντηρούν ο χρόνος και η Παράδοση στα νησιά από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας και των εν γένει συγκριτικών τους πλεονεκτημάτων στην προοπτική ανάπτυξης ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού και άλλων καινοφανών δραστηριοτήτων ανάδειξης ευκαιριών φυσικής και πνευματικής ευεξίας.
16) Ίδρυση Μουσειακής Συλλογής στους Φούρνους Κορσεών για την ανάδειξη της Ελληνικότητας του νησιωτικού αυτού συμπλέγματος από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα μέσα από τα αρχαιολογικά ευρήματα στην στεριά και στην θάλασσα της περιοχής.
17)Ανάπτυξη αειφόρου ακτοπλοΐας στο Αιγαίο με την χρήση καινοτόμων καυσίμων φιλικών προς το περιβάλλον, δημιουργία συνθηκών αειφορίας στα λιμάνια με μείωση των ρύπων από τα ορυκτά καύσιμα με την παρένθετη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας ενδεχομένως από εναλλακτικές και καινοτόμες ενεργειακές πηγές.
18)Μείωση της πολιτικής και διοικητικής γραφειοκρατίας που καθυστερεί υπερβολικά την εξέλιξη των Δημόσιων και των Δημοτικών έργων στα νησιά ,ιδίως των λιμενικών.
19)Πάγια οικονομική στήριξη των Λιμενικών Ταμείων των νησιών για την συντήρηση και λειτουργία αλιευτικών καταφυγίων και άλλων βασικών λιμενικών υποδομών στα μικρονήσια και σε απομακρυσμένες περιοχές των μεσαίου και μεγάλου μεγέθους νησιών που εξυπηρετούν βασικές και άκρως απαραίτητες εργασιακές -βιοποριστικές και κοινωνικές ανάγκες καθώς και την τροφοδοσία των τοπικών Κοινωνιών χωρίς να συνεισφέρουν ιδιαίτερα στα λιμενικά έσοδα.
20)Βελτιστοποίηση της Υγειονομικής Περίθαλψης στο Αιγαίο .
Δωρεάν και υψηλού επιπέδου Υγειονομική Περίθαλψη και ανάλογη Κοινωνική Πρόνοια για όλους ανεξαίρετα τους νησιώτες ,καθημερινά και καθ’ όλη την διάρκεια του έτους.
Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, Πολυδύναμα και απλά Περιφερειακά Ιατρεία βάσει σχεδίου με κοινωνικά και επιστημονικά κριτήρια και κατάλληλα κίνητρα με ρήτρα νησιωτικότητας και στόχο λειτουργικές δομές άρτια στελεχωμένες και εξοπλισμένες .
Πρόνοια για ασφαλείς διακομιδές, με μέσα πλήρως εξοπλισμένα και πλήρως στελεχωμένα όπως ακριβώς προβλέπεται για το ΕΚΑΒ της στεριανής Ελλάδας.
21) Μέτρα ανάσχεσης της δημογραφικής κατάρρευσης των νησιών.
Επιβάλλεται ένα Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα για τα νησιά συμπληρωματικό και πέραν των δεδομένων πόρων του ΕΣΠΑ για να αντιμετωπισθούν λυσιτελώς τα χρόνια διαρθρωτικά αναπτυξιακά τους προβλήματα που επιδεινώθηκαν εξαιρετικά κατά την διάρκεια των συνεχών οικονομικών κρίσεων της τελευταίας 12ετίας, της λαίλαπας του Προσφυγικού- Μεταναστευτικού και των οδυνηρών επιπτώσεων της πρόσφατης πανδημίας.
Το συγκεκριμένο αυτό Σχέδιο Ανάπτυξης του νησιωτικού χώρου πρέπει να αξιοποιήσει σωστά όλους τους διαθέσιμους πόρους, ανεξαρτήτως πηγής, ούτως ώστε να αποδώσουν τα μέγιστα τόσο βραχυχρόνια όσο και μεσο-μακροπρόθεσμα σε νέες θέσεις εργασίας, ικανοποιητικά εισοδήματα για τους κατοίκους ,υψηλότερη ποιότητα ζωής και νέες παραγωγικές επενδύσεις για την συγκράτηση του πληθυσμού στις πατρογονικές του εστίες, την προσέλκυση νέων ανθρώπων από την ενδοχώρα ή απ’ όσους μετανάστευσαν στο Εξωτερικό τα χρόνια της κρίσης ούτως ώστε να ανασχεθεί σταδιακά και σε ικανοποιητικό βαθμό η επί μακρόν σοβούσα δημογραφική κατάρρευση.
Για την επιτυχή έκβαση των όσων προαναφέρθηκαν χρειάζονται συνέργειες και γόνιμες συνεργασίες ανάμεσα στους Δημόσιους Φορείς , στον Επιχειρηματικό Κόσμο , στους Τοπικούς Φορείς (Αυτοδιοίκηση κ.λ.π.) και στην Ακαδημαϊκή Κοινότητα( η τετραπλή έλικα της Ανάπτυξης).
Επιπρόσθετα των ανωτέρω χρειάζονται και άμεσα μέτρα ως εξής
Στήριξη των σεισμόπληκτων και των εν γένει θεομηνιόπληκτων νησιωτικών περιοχών με βάση τις προτάσεις των Οργανισμών Αυτοδιοίκησης και των Παραγωγικών και Κοινωνικών Φορέων.
Ειδικότερα για την σεισμόπληκτη Σάμο η υλοποίηση από την Κυβέρνηση των προτάσεων που περιγράφονται λεπτομερώς στο υπόμνημα που κατέθεσε στον Πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη η Γνωμοδοτική Επιτροπή Παρακολούθησης της Πορείας Ανασυγκρότησης της μετά τον σεισμό Σάμου που αποτελεί και απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Βορείου Αιγαίου είναι αδήριτη ανάγκη για να μπορέσει το νησί , το συντομότερο δυνατόν , να προχωρήσει δυναμικά αφήνοντας πίσω την ενδοστρέφεια και τα πολυεπίπεδα αδιέξοδα που επισώρευσαν ο φονικός και καταστροφικός σεισμός , η πολύχρονη οικονομική κρίση, η λαίλαπα του Προσφυγικού- Μεταναστευτικού και όλως προσφάτως η πανδημία του κορωνοϊού και τα οδυνηρά συνεπακόλουθά της.
Κυρίαρχα ζητήματα αποτελούν η επικαιροποίηση των τιμών των υλικών και των εργασιών επισκευής και ανακατασκευής των σεισμοπλήκτων κτιρίων από τις τιμές του 2011 στις τιμές που ισχύουν σήμερα όπως έχει ήδη νομοθετηθεί και ισχύει για τα Δημόσια και Δημοτικά έργα καθώς και η απλούστευση και κυρίως η επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης που ελλείψει στελεχιακού δυναμικού της ΔΑΕΦΚ και της απαραίτητης πολιτικής βούλησης εκ μέρους της Κυβέρνησης καρκινοβατεί .
Επικαιροποίηση των τιμών χρειάζεται επίσης και για τις ήδη ενταγμένες στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα LEADER Αλιείας ιδιωτικές επενδύσεις όπως θεσμοθετήθηκε πρόσφατα και ήδη ισχύει για τα ενταγμένα σ’ αυτό Δημόσια και Δημοτικά έργα.
Με εκτίμηση
Μανώλης Νικ. Κάρλας
Περιφερειακός Σύμβουλος της Π. Ε. Σάμου στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου,
γιατρός, πρώην αιρετός Νομάρχης Σάμου(2003-2010).
