Δραματική προειδοποίηση για τα μικρά χρονικά περιθώρια που απομένουν στην Ελλάδα να οργανώσει ένα πλήρες θεσμικό πλαίσιο χωροταξίας, πολεοδομίας και κανονισμών για να προστατευτεί από τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες που πολλαπλασιάζονται καθώς εξελίσσεται η κλιματική κρίση, απηύθυνε μιλώντας στην κρατική τηλεόραση και στο Open ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας & Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών Ευθύμης Λέκκας.
«Ας δούμε πού οφείλεται ουσιαστικά το γεγονός, ότι κάθε καλοκαίρι έχουμε όλες αυτές τις δασικές πυρκαγιές που από καθαρά δασικές εξελίχθηκαν σε μεικτές, μέσα σε οικισμούς και δάση, εκεί όπου συνυπάρχουν. Είναι μια παθογένεια που συνεχίζεται τα 70 τελευταία χρόνια του ελληνικού κράτους. Από το 1950 συνεχίζεται ακάθεκτη μέχρι σήμερα», είπε ο κ. Λέκκας παραθέτοντας ότι:
-Δεν υπάρχει χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός
-Δεν υπάρχει σαφές νομοθετικό πλαίσιο, όπου θέλει ο καθένας χτίζει και στη συνέχεια το κράτος νομιμοποιεί τα αυθαίρετα, ως επί το πλείστον σε επικίνδυνες περιοχές (για φωτιά, σεισμό, χιόνι, πλημμύρα)
-Δεν υπάρχουν οι κατάλληλες μελέτες πριν δοθεί μια περιοχή στον πολεοδομικό σχεδιασμό, να δούμε τους κινδύνους, την παθογένεια.
-Υπάρχει δαιδαλώδης διαδικασία που τελικά επιβραβεύει με “τακτοποίηση” ή ένταξη αυθαιρέτων αυτούς που αυθαιρετούν ή που χτίζουν σε “ωραίες” περιοχές αλλά που ενέχουν κινδύνους
-Το σύστημα Δικαιοσύνης δεν αποδίδει δικαιοσύνη, εκατοντάδες αυθαίρετα σε περιοχές π.χ. της Αττικής δεν μπορούν να κατεδαφιστούν για λόγους που αντιστοιχούν σε κενά νομοθετικά.
Ταυτόχρονα, συνέχισε, «στις πιο πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει ατομική ευθύνη. Βλέπουμε δέντρα να εφάπτονται των κατοικιών, πολλές φορές το δέντρο “μπαίνει στο σαλόνι μέσα”. Δεν υπάρχει σαφές νομοθετικό πλαίσιο για το τι και πώς θα κοπεί. Δημιουργείται μια πυριτιδαποθήκη σε οικισμούς με τέτοια χαρακτηριστικά, μείξης δάσους και οικιστικού ιστού. Δεν μπορεί να σταματήσει η φωτιά. Πρέπει να υπάρχει ένα σαφές πλαίσιο για να ξέρουμε τι κάνουμε και πώς το κάνουμε. Διαφορετικά καθένας δρα σύμφωνα με αυτά που πιστεύει, είτε παρανομεί είτε όχι».
«Κάποιος που επιλέγει να ζήσει σε περιοχή με πολύ καλύτερες συνθήκες από ό,τι στο κέντρο, πρέπει να επωμιστεί και το κόστος αυτής της απόφασης. Δεν θα το επωμιστεί ο κάτοικος στο κέντρο της Αθήνας. Ένας που χτίζει σπίτι μέσα στο δάσος, είτε είναι αυθαίρετο που νομιμοποιείται είτε το κράτος του δίνει άδεια να χτίσει σε αυτό το σημείο. Στη συνέχεια, όταν καίγεται το σπίτι, ζητά αποζημίωση από το κράτος. Και το κράτος πιεζόμενο του δίνει αποζημίωση. Πληρώνει δηλαδή πιθανώς αυτόν που αυθαιρέτησε. Είναι φαύλος κύκλος που πρέπει επιτέλους να διαρραγεί».
Αναφερόμενος στην δραματική αλλαγή της συνολικής εικόνας της Πεντέλης μετά τις συνεχείς πυρκαγιές των τελευταίων ετών, ο κ. Λέκκας είπε ότι «αυτές οι περιοχές σε λίγο θα υποστούν κατολισθήσεις και πλημμυρικά φαινόμενα … φταίει ο λάθος πολεοδομικός και χωροταξικός σχεδιασμός» και θύμισε ότι «πριν πέντε μήνες είχαμε καταστροφή έξι κατοικιών στην περιοχή από μεγάλη κατολίσθηση. Το ίδιο θα αντιμετωπίσουμε και τώρα. Η πυρκαγιά δεν είναι μόνο καταστροφή του περιβάλλοντος … επιφέρει κύκλο καταστροφικών φαινομένων, που αρχίζουν να επιταχύνουν την εμφάνισή τους. Πλημμυρικά φαινόμενα, κατολισθήσεις, ερημοποίηση της περιοχής. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει πια καμιά δυνατότητα να ανακάμψει αυτή η περιοχή».
Ο κ. Λέκκας ξεκαθάρισε ότι «τα περιθώρια που έχουμε είναι μικρά. Πρέπει οπωσδήποτε οι ενέργειες να προγραμματιστούν και στα τρία επίπεδα διοίκησης (κεντρικό κράτος, Περιφέρειες, Δήμοι) και σε ατομικό επίπεδο για το πώς οργανώνεται κάποιος. Στις περιοχές που έχουν καταστραφεί πρέπει να κάνουμε σωστικές παρεμβάσεις, απόλυτα προσαρμοσμένες στη Φύση, να μπορέσει να ανακάμψει. Στις άλλες περιοχές, πρέπει να δράσουμε προληπτικά, γιατί οι περιοχές που δεν έχουν καεί ακόμη, θα καούν νομοτελειακά, δεν υπάρχει περίπτωση».
Περιέγραψε εξάλλου ότι «η πιο τραγική εικόνα που έχω δει χτες, ήταν μια πλαγιά ολόκληρη της Πεντέλης που έμοιαζε σαν βομβαρδισμένη, με αμέτρητους κρατήρες. Μου θύμισε ηφαιστειακό πεδίο στη Χαβάη. Δεν ήταν βομβαρδισμένη, παρότι είχε εκατοντάδες λακούβες. Ήταν η περιοχή που είχαν αναδασώσει περιβαλλοντικές οργανώσεις. Πήγε η φωτιά, έκαψε τα δέντρα και έμειναν οι λακούβες που είχαν γίνει για να ποτίζονται. Ήταν φοβερή εικόνα, δεν είχε μείνει κανένα ίχνος από τις πολύχρονες προσπάθειες».
Ο ίδιος υπογράμμισε επίσης την ταχύτητα της εξέλιξης της κρίσης. «Περιμέναμε όλα αυτά να συμβούν μετά το 2040. Είναι η κλιματική κρίση σε εξέλιξη. Από τώρα και πέρα, οι προϋποθέσεις για ανάπτυξη πυρκαγιών θα υπάρχουν σε μεγαλύτερο βαθμό».
Και όπως τόνισε, ενώ «στον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας εδώ και 30 χρόνια έχουμε κάνει τον Αντισεισμικό Κανονισμό και η Ελλάδα είναι πολύ ανθεκτική στους σεισμούς, αντίστοιχος κανονισμός δεν υπάρχει για τις φωτιές και τις πλημμύρες, μόνο κάποιες οδηγίες».
