Νότης Μαριάς, Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής, notismarias@gmail.com
Την ώρα που η Άγκυρα με μια διαρκή επίθεση γοητείας προς την ΕΕ αξιοποιεί το «συγχωροχάρτι» των διερευνητικών επαφών που τόσο απλόχερα της πρόσφερε η κυβέρνηση, η Αθήνα αναζητά συμμαχίες ενόψει του κρίσιμου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου που θα συζητήσει (;) τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας.
Ήδη οι διάφορες κυβερνητικές κρούσεις σε Ιταλία και Ισπανία φαίνεται να απευθύνονται σε ώτα μη ακουόντων με την Ισπανία μάλιστα να συνεχίζει τον εξοπλισμό της Τουρκίας με τη συμπαραγωγή του τουρκικού αεροπλανοφόρου Anadolu. Στο ίδιο μοτίβο και η Γερμανία καθώς κατά την επίσκεψη Ακάρ στο Βερολίνο στις 3/2/2021 η γερμανική πλευρά δήλωσε ότι θα προχωρήσει κανονικά στην πώληση των έξι υποβρυχίων στην Άγκυρα παρά τα ελληνικά διαβήματα.
Αυτό βέβαια που δεν θέλει να κατανοήσει η κυβέρνηση είναι ότι προκειμένου οι διάφοροι «εταίροι» μας στην ΕΕ να δώσουν σημασία στις ελληνικές απαιτήσεις, η Αθήνα οφείλει να αξιοποιήσει τη θεσμική της θέση στην ΕΕ και να ασκεί σε καθημερινή βάση ένα «στενό μαρκάρισμα» σε Βερολίνο, Ρώμη και Μαδρίτη για κάθε ζήτημα που τους αφορά. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει η Αθήνα να αρνείται να δώσει την ψήφο της σε ζητήματα ζωτικής σημασίας για τον νέο άξονα Γερμανίας-Ιταλίας-Ισπανίας ασκώντας βέτο.
Δυστυχώς αντ΄ αυτού η κυβέρνηση συνεχίζει, εις μάτην βέβαια, την πολιτική «του καλού παιδιού» η οποία δεν βγάζει κανένα αποτέλεσμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίπτωση της αναθεώρησης του ESM και η ευκαιρία που χάθηκε να ασκηθεί πίεση σε Ιταλία και Ισπανία να αλλάξουν ρότα για τις τουρκικές κυρώσεις.
Έτσι με την ελληνική συναίνεση υπογράφτηκε μετά βαΐων και κλάδων στις 27 Ιανουαρίου 2021 στις Βρυξέλλες από τους πρέσβεις των 19 κρατών της ευρωζώνης η Συμφωνία για την Αναθεώρηση της Συνθήκης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Στη συνέχεια η Συμφωνία θα προωθηθεί στα εθνικά κοινοβούλια για κύρωση καθώς προκειμένου να τεθεί σε εφαρμογή απαιτείται η υπερψήφισή της από όλα τα κράτη μέλη της ευρωζώνης. Και παρότι το θέμα πέρασε στα ψιλά καθώς στις ειδήσεις από Βρυξέλλες όλα τα φώτα της δημοσιότητας έχουν πέσει στη διαμάχη της Κομισιόν με τις εταιρείες του κορονοεμβολίου, εντούτοις το θέμα αυτό είναι καθοριστικό για την μετέπειτα πορεία της ίδιας της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Άλλωστε όπως τόνισε και ο πρόεδρος του Eurogroup, Πασκάλ Ντόναχιου, με τη μεταρρύθμιση αυτή πέραν των άλλων καλύπτεται «ένα σημαντικό κενό στην τραπεζική ένωση, επιτρέποντας στον ESM να λειτουργεί ως κοινό δίχτυ ασφαλείας στο Ενιαίο Ταμείο Εκκαθάρισης (SRF) από το επόμενο έτος» (capital.gr 27/1/2021) γεγονός που αποτελεί μάνα εξ ουρανού κυρίως για τις ιταλικές και ισπανικές τράπεζες.
Για τον λόγο αυτόν και ενόψει της συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 25-26 Μαρτίου 2021 όπου θα εξεταστούν (;) και οι κυρώσεις κατά της Τουρκίας, η Ελλάδα θα έπρεπε να μην σπεύσει να υπογράψει τη Συνθήκη, όπως έκανε για άλλους λόγους βέβαια η Εσθονία, (esm.europa.eu 27/1/2021) και να αφήσει προσωρινά στα κρύα του λουτρού Ιταλία και Ισπανία προκειμένου να αλλάξουν ρότα στο ζήτημα των κυρώσεων κατά της Τουρκίας.
Έτσι όπως ήδη προτείναμε με άρθρο μας από τις 14/12/2020 (ypervasinews.gr) με τον τρόπο αυτόν η Αθήνα θα μπορούσε να βάλει πάγο στη διττή μεταρρύθμιση του ESM γεγονός που θα οδηγούσε σε ακόμη μεγαλύτερες απώλειες κυρίως την Ιταλία η οποία σκοπεύει να πάρει με light μνημόνιο πάνω από 200 δις ευρώ από τον ESM. Ταυτόχρονα η μη έγκριση της μεταρρύθμισης του ESM για θεσμοθέτηση του κοινού ταμείου ασφαλείας (Backstop) θα ανέτρεπε τις επιδιώξεις Μαδρίτης και Ρώμης για διάσωση των προβληματικών τραπεζών της Ισπανίας και της Ιταλίας, γεγονός που θα κλόνιζε ιδιαίτερα τις τουρκικές τράπεζες στις οποίες είναι εκτεθειμένες οι ιταλικές και κυρίως οι ισπανικές τράπεζες (Die Welt 17/9/2020).
Η μεταρρύθμιση του ΕΣΜ είναι στα μέτρα της Ιταλίας και της Ισπανίας καθώς μεταρρυθμίζονται οι όροι δανεισμού που θα γίνονται με πολύ light μνημόνιο. Έτσι η Ιταλία αφού αρχικά εκδήλωσε πρόθεση για δανεισμό από τον ESM ύψους 36 δις ευρώ (Bloomberg 14/6/2020) τελικά προτίθεται να δανειστεί περί τα 200 δις ευρώ με ευνοϊκούς πλέον όρους, ενώ η Ισπανία μετά βεβαιότητας θα επιδιώξει να λάβει δάνειο που θα κυμαίνεται από 100-200 δις ευρώ. Μάλιστα μελέτες για το Ισπανικό χρέος επισημαίνουν ότι τυχόν δανεισμός της Ισπανίας από τον ESM οδηγεί σε κέρδος 150 δις ευρώ σε τόκους (voxeu.org 25/3/2020). Αντίστοιχη ωφέλεια προφανώς θα έχει και η Ιταλία.
Η δεύτερη αλλαγή στον ESM όπως προαναφέραμε αφορά την ίδρυση κοινού δημοσιονομικού μηχανισμού ασφαλείας (Backstop) για το Ταμείο Εξυγίανσης Τραπεζών με τη μορφή δανείου από τον ESM ύψους 68 δις ευρώ (naftemporiki.gr 27/1/2021) που επί της ουσίας ισοδυναμεί με έμμεσο μηχανισμό ανακεφαλαιοποίησης τραπεζών, μηχανισμό που θα μπορεί να στηρίξει τις διάφορες τράπεζες σε περίπτωση που «βαρέσουν κανόνι» όπως κινδυνεύουν οι ισπανικές τράπεζες λόγω Τουρκίας.
Αν λοιπόν η Ελλάδα ασκούσε βέτο στη μεταρρύθμιση του ESM άραγε τι θα έκαναν τότε Ρώμη και Μαδρίτη; Θα συνέχιζαν να στηρίζουν Ερντογάν;
Δυστυχώς άλλη μια ευκαιρία χάθηκε ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου.
