Το μεταναστευτικό αποτελεί ένα από τα θέματα που η νέα κυβέρνηση έχει βάλει ψηλά στην ατζέντα της, αλλά οι πρώτες επίσημες δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων, και η πρώτη επίσημη απόφαση για το θέμα, μετά την πρόσφατη σύσκεψη υπό τον Κυρ. Μητσοτάκη ναι μεν δίνουν ένα πρώτο στίγμα των προθέσεων, αλλά δεν αναμένονται ορατά αποτελέσματα στο άμεσο διάστημα. Ο συνδυασμός θέσεων ανάμεσα στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την αυστηρή φύλαξη των συνόρων, προφανώς και ορίζει το πλαίσιο που κινείται η νέα κυβέρνηση, αλλά αυτό από μόνο του δεν αρκεί για να δημιουργήσει προσδοκίες ότι κάτι θα αλλάξει στα μέχρι τώρα δεδομένα.
Εάν κανείς ανατρέξει στις δηλώσεις που έγιναν μετά τη σύσκεψη για το μεταναστευτικό υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη με τη συμμετοχή του Επιτρόπου Μετανάστευσης Δημήτρη Αβραμόπουλου, του υπουργού Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και του αναπληρωτή υπουργού, αρμόδιου για τη Μεταναστευτική Πολιτική, Γιώργου Κουμουτσάκου, θα διαπιστώσει ότι παρόμοιες αναφορές έχουν γίνει και στο πρόσφατο παρελθόν από προηγούμενους κυβερνητικούς παράγοντες, αλλά το ζητούμενο είναι οι πράξεις και τα συγκεκριμένα μέτρα για τη διαχείριση του προβλήματος και σε αυτά συνεχίζονται οι αοριστολογίες και οι ...ευχές.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις η κυβέρνηση επιδιώκει: - Την άμεση βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες στη χώρα μας, με κύρια μέριμνα τις ευάλωτες ομάδες και με πρώτη προτεραιότητα την προστασία των ασυνόδευτων παιδιών. - Την ενίσχυση της φύλαξης των κοινών ελληνικών και ευρωπαϊκών συνόρων, ιδίως των θαλασσίων, με ένα νέο ολοκληρωμένο σχέδιο που θα θέτει την ευρωπαϊκή δύναμη υπό ελληνική διοίκηση με ξεκάθαρους επιχειρησιακούς κανόνες δράσης. - Την αναμόρφωση -μέχρι το τέλος του 2019- του θεσμικού πλαισίου της χορήγησης ασύλου, με στόχο τη σύντομη, δίκαιη και αποτελεσματική απονομή του. - Την πιστή εφαρμογή της κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας για την διαχείριση του μεταναστευτικού και την αποσυμφόρηση των νησιών. - Την ενσωμάτωση κοινοτικών οδηγιών για την πολιτική ασφάλειας της χώρας.
Όμως, πέρα από τις διατυπωμένες προθέσεις της κυβέρνησης, που ακούγονται ενδεχομένως ευχάριστα σε ένα ακροατήριο, όπως συχνά συμβαίνει, η υλοποίηση τους απέχει αρκετά μακριά, γιατί στην υπόθεση αυτή δεν ...παίζουμε ως χώρα μόνη μας! Ενώ και η ταλάντευση της ΝΔ στην μεταναστευτική πολιτική, δημιουργεί σύγχυση και αντιστάσεις όσο δεν τεκμηριώνεται επαρκώς για την ορθολογική αντιμετώπιση ζητημάτων που άπτονται γενικότερα με το θέμα.
Για παράδειγμα η υπόθεση με την απόφαση του υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση για την ανάκληση προηγούμενης υπουργικής απόφασης σε σχέση με τη χορήγηση ΑΜΚΑ σε αλλοδαπούς, συμπεριλαμβανομένων και των μεταναστών ήταν ενδεικτική.
Γιατί ακόμη και εάν κανείς δεχτεί ότι η ίδια η ανάκληση αφορούσε την αποσαφήνιση της διοικητικής διαδικασίας, όπως και ερωτήματα για το εάν η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας μπορούσε να διασφαλιστεί και με άλλους τρόπους, ο τόνος που επιλέχτηκε επικοινωνιακά από τον ίδιο τον υπουργό ήταν χαρακτηριστικός. Η φράση «Η Χώρα μας δεν είναι ξέφραγο αμπέλι!» είναι προφανές ότι απηχούσε μια πιο «σκληρή» πολιτική για το μεταναστευτικό, που αρέσει ενδεχομένως στο ακροατήριο που απευθύνεται η ΝΔ, αλλά όταν η ενέργεια αυτή δεν εξηγείται με επιχειρήματα, τότε δημιουργεί αντιδράσεις, που δεν βοηθούν στη διαμόρφωση του κατάλληλου κλίματος που απαιτεί η περίσταση. Το γεγονός ότι επώνυμοι δημοσιογράφοι των κεντρικών καναλιών εκπλήσσονται για την κίνηση αυτή του κ. Βρούτση την οποία θεωρούν «ακραία», δεν σημαίνει ότι έχουν δίκιο στην κριτική τους, γιατί προφανώς θεωρούν ότι όσοι εισέρχονται στη χώρα μας, ακόμη και αν είναι παράνομοι μετανάστες θα πρέπει να έχουν δικαίωμα να βγάλουν ΑΜΚΑ, ακόμη και αν δεν τύχουν χορήγησης ασύλου. Ακόμη δηλαδή και αυτοί που θα κριθούν ότι δεν το δικαιούνται και πρέπει να επαναπροωθηθούν. Είναι προφανές ότι για το θέμα αυτό χρειαζόταν να επανέλθει η λογική, και αυτό έγινε!
Τα κρίσιμα ερωτήματα που καλείται να απαντήσει η κυβέρνηση για τη διαχείριση του μεταναστευτικού δεν έχουν εύκολες απαντήσεις και απ’ αυτές θα κριθεί σε βάθος χρόνου. Το πρώτο κρίσιμο ερώτημα αφορά την κατάσταση στα νησιά. Γιατί εκεί ...καίει το θέμα και εκεί θα δοθεί η κρίσιμη μάχη για την κυβέρνηση. H Νέα Δημοκρατία μιλά για κλειστά κέντρα προσωρινής πρώτης υποδοχής και φιλοξενίας ώστε να μπορεί να ολοκληρώνεται η διαδικασία εξέτασης των αιτημάτων ασύλου, με τους αιτούντες να είναι σε συνθήκη κράτησης και άρα εάν απορριφθούν να μπορεί να προχωρήσει και η επιστροφή τους. Μόνο που αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Ο κ. Κουμουτσάκος στις πρώτες του δηλώσεις από τη Σάμο μίλησε για επιτάχυνση της χορήγησης ασύλου εντός 6 εβδομάδων, όταν σήμερα χρειάζονται κάποιοι μήνες και για κάποιες περιπτώσεις φθάνουν και πάνω από χρόνο. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, στην ανακοίνωση της κυβερνητικής σύσκεψης για το μεταναστευτικό γίνεται λόγος για εξέταση της αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου απονομής ασύλου, προσδιορίζοντας το για τα τέλη του 2019, δηλαδή ύστερα από ένα εξάμηνο. Και μέχρι τότε; Φαίνεται ότι τις πρώτες σκέψεις διαδέχτηκαν αμέσως ...δεύτερες, πιο προσγειωμένες, αλλά που μας θυμίζουν τα ευχολόγια των προηγούμενων και αυτό μας προβληματίζει! Όπως δεν έχει απαντηθεί τι θα γίνουν τα 3000 περίπου άτομα που ενώ τους έχει χορηγηθεί άσυλο, σύμφωνα με όσα έχουν δημοσιοποιηθεί προσφάτως, παραμένουν εγκλωβισμένοι στη Μόρια, διογκώνοντας το πρόβλημα της συσσώρευσης τόσων ανθρώπων σε υποδομές φιλοξενίας που δεν επαρκούν.
Την ίδια στιγμή, η επίκληση της πλήρους εφαρμογής της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, όπως και η επιστροφή όσων δεν λάβουν άσυλο δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι θα λειτουργήσει με τέτοιο ρυθμό ώστε να μην δημιουργηθούν συνθήκες υπερσυσσώρευσης. Απαιτεί πρωτίστως τη συνεργασία της Τουρκίας που κάθε άλλο παρά δεδομένη είναι, ειδικά τώρα που βρίσκεται σε κόντρα με την ΕΕ λόγω των κυρώσεων και της γενικότερης έντασης.
Όσο για την καλύτερη φύλαξη των συνόρων μπορεί να επανέρχεται διαρκώς στο προσκήνιο, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι μιλάμε κατά βάση για θαλάσσια σύνορα όπου από ένα σημείο και μετά η λογική της «απώθησης» απλώς εγκυμονεί κινδύνους. Και δεν νομίζουμε ότι η νέα κυβέρνηση επιθυμεί θα αναλάβει τέτοιο ρίσκο.
Σίγουρα, όμως θα μπορεί να υπάρξουν βήματα βελτίωσης σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των πολύ μεγάλων κονδυλίων για το προσφυγικό, για τη βελτίωση των υποδομών και την κάλυψη άλλων αναγκών των προσφύγων και μεταναστών. Πράγματι υπάρχουν πολλά περιθώρια πιο αποτελεσματικής διαχείρισης των κονδυλίων αυτών, ώστε οι εικόνες ντροπής να εκλείψουν, που μας προσβάλουν ως χώρα και τοπική κοινωνία.
Σε προηγούμενο άρθρο μας γράφαμε ότι στη Μόρια θα δοκιμαστούν τα δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης σε σχέση με τη διαχείριση του προσφυγικού. Μετά, λοιπόν, από τις κυβερνητικές επισκέψεις και τις συσκέψεις των άμεσα εμπλεκομένων αρμοδίων αναμένονται άμεσα τα δείγματα αυτά, που δεν μπορούν να περιμένουν άλλο τη στασιμότητα της κατάστασης. Αναμένονται λοιπόν οι πρώτες κινήσεις που θα αποσυμφορήσουν την κατάσταση και θα δρομολογήσουν λύσεις σε σταθερή βάση με σχέδιο και συγκεκριμένη στόχευση. Αυτό περιμένει η Λέσβος και ελπίζει να μην απογοητευτεί!
