Η πρόσφατη απόφαση του Υπ. Οικονομικών περί αναστολής λειτουργίας από 1ης Φεβρουαρίου 2012 πολλών Τελωνείων σε χερσαία και θαλάσσια συνοριακά σημεία της χώρας, προκαλεί ανησυχίες και προβληματισμό λόγω αναμενόμενων αρνητικών επιπτώσεων στο πεδίο της αντιμετώπισης του λαθρεμπορίου σε ιδιαίτερα επίφοβα προϊόντα (καύσιμα) και ευάλωτες περιοχές (νησιά, λιμένες, παράκτιες περιοχές).
Η Θεματική Ομάδα Οικονομίας των Οικολόγων Πράσινων ανακοίνωσε τα εξής:
"Η περαιτέρω αποδιοργάνωση της Τελωνειακής Υπηρεσίας, προφανώς δεν εξυπηρετεί την πολιτική αντιμετώπισης της λαθρεμπορίας. Αντί το Υπουργείο Οικονομικών να αναλώνεται είτε σε κλείσιμο Τελωνείων με ιδιαίτερο δημοσιονομικό ενδιαφέρον που εποπτεύουν διυλιστήρια της χώρας (Τελωνείο Αγίων Θεοδώρων) είτε σε υποβάθμιση Τελωνείων με στρατηγικό χαρακτήρα (Τελωνείο Αστακού), θα ήταν κοινωνικά και δημοσιονομικά ωφελιμότερο να υλοποιεί την, ολοένα και αναβαλλόμενη, ενίσχυση της Τελωνειακής Υπηρεσίας με κατάλληλα μέσα δίωξης (αντι-λαθρεμπορικά πλοία), και σύγχρονα εργαλεία τελωνειακού ελέγχου (πληροφοριακά συστήματα).
Αναλυτικά:
Στο πλαίσιο αναδιοργάνωσης των υπηρεσιών του Υπ. Οικονομικών, δημοσιεύτηκε σχετική υπουργική απόφαση με την οποία, από 1η Φεβρουαρίου 2012, ανακαθορίζονται αρμοδιότητες κεντρικών διευθύνσεων της Τελωνειακής Υπηρεσίας και αναστέλλεται η λειτουργία πληθώρας Τελωνείων με στόχο (όπως αναφέρεται στο προοίμιο της απόφασης) την αποτελεσματικότερη λειτουργία της Τελωνειακής Υπηρεσίας σε συνδυασμό με την εξοικονόμηση ανθρωπίνων πόρων και την ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών.
Ωστόσο, η μελέτη των συγκεκριμένων ρυθμίσεων και οι ενστάσεις παραγωγικών και τοπικών φορέων της χώρας μας, οδηγούν στη δημιουργία πλειάδας ερωτημάτων για την καταλληλότητα και επάρκεια των συγκεκριμένων ρυθμίσεων ως προς την επίτευξη δημοσιονομικού, ελεγκτικού και αναπτυξιακού αποτελέσματος, την ίδια ώρα μάλιστα που η μάχη αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής και της λαθρεμπορίας, υποτίθεται ότι αποτελεί μια από τις σημαντικότερες κυβερνητικές προτεραιότητες.
Πιο συγκεκριμένα:
1. Δεν υπάρχει καμία μελέτη κόστους-οφέλους για τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις και καμία μελέτη ανάλυσης επιπτώσεων των θεσπιζόμενων αλλαγών όσον αφορά την ενίσχυση της ελεγκτικής δυνατότητας, τη μείωση των διοικητικών βαρών για την εμπορευματική κοινότητα και τη συνολική επίπτωση στην περιφερειακή ανάπτυξη.
2. Δεν υπήρξε καμία διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους, τους εκπροσώπους της εμπορευματικής κοινότητας και τους εκπροσώπους των εργαζόμενων στα τελωνεία.
3. Οι ρυθμίσεις αντιστρατεύονται ή, τουλάχιστον, δεν εναρμονίζονται με στρατηγικές αναπτυξιακές επιλογές, όσον αφορά τις λιμενικές και ευρύτερες συγκοινωνιακές υποδομές της χώρας. Για παράδειγμα, η υποβάθμιση του Τελωνείου Αστακούπου καλείται να διαδραματίσει αυξημένο δημοσιονομικό, ελεγκτικό και αναπτυξιακό ρόλο στην Δυτική Ελλάδα (δυτική πύλη εισόδου στη χώρα), αγνοεί παντελώς τον υφιστάμενο αναπτυξιακό σχεδιασμό της συγκεκριμένης περιφέρειας και απαξιώνει πολύ σημαντικές, δημόσιες και ιδιωτικές, επενδύσεις στον συγκεκριμένο χώρο.
4. Η αναστολή Τελωνείων σε λιμένες και νησιά δεν λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις στην περιφερειακή ανάπτυξη αλλά και την ανάγκη αυξημένου τελωνειακού ελέγχου στις εκταταμένες ακτογραμμές της χώρας. Μάλιστα, έχουν τύχει δημοσιότητας ποικίλες καταγγελίες και αναφορές για λαθρεμπορία σε συγκεκριμένες παράκτιες περιοχές. Ωστόσο, αντί να ενισχύεται η Τελωνειακή Υπηρεσία με αντι-λαθρεμπορικά πλοία και σύγχρονα μέσα θαλάσσιας δίωξης, αποφασίζεται η αναστολή λειτουργίας Τελωνείων σε απόμακρες περιοχές (πχ. Μονεμβασιά) και σε πολλά νησιά.
5. Δεδομένης της έμφασης στην αντιμετώπιση της λαθρεμπορίας, η αναστολή λειτουργίας Τελωνείων με κομβικό ρόλο στην εισαγωγή πετρελαιοειδών προϊόντων και τον έλεγχο των διυλιστηρίων/ εταιρειών (Άγιοι Θεόδωροι, Πόρτο Λάγος) δημιουργεί προβληματισμό και ανησυχίες.
6. Αναστέλλεται η λειτουργία πληθώρας μικρών Τελωνείων με ρόλο, κυρίως, στον εφοδιασμό καυσίμων των αλιευτικών σκαφών, θέμα μείζονος δημοσιονομικής σημασίας λόγω της λαθρεμπορίας στα ναυτιλιακά καύσιμα. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις αναστολής τελωνειακών μονάδων στα Δωδεκάνησα, την Εύβοια, τις Σποράδες, την Καβάλα, την Θράκη, τα Ιόνια Νησιά, τις Κυκλάδες και το Β.Α. Αιγαίο.
7. Το «άνοιξε-κλείσε» των συνοριακών Τελωνείων της χώρας είναι ενδεικτικό στοιχείο της έλλειψης στρατηγικής στην αναδιάταξη των κρίσιμων ελεγκτικών μηχανισμών στις παραμεθόριες περιοχές. Περαιτέρω, η τακτική αυτή εκθέτει τη χώρας μας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, δημιουργώντας έδαφος για αμφισβήτηση της ύπαρξης των ενδεδειγμένων τελωνειακών ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η εν λόγω υπουργική απόφαση παρουσιάζει την παγκόσμια πρωτοτυπία να αναβαθμίζει και να υποβαθμίζει ταυτόχρονα μια δημόσια υπηρεσία! Για παράδειγμα, το Τελωνείο Αστακού εμφανίζεται, αρχικά, να αναβαθμίζεται μέσω της περιέλευσης σε αυτό, των αρμοδιοτήτων των Τελωνείων Μεσολογγίου και Αμφιλοχίας (άρθρο 3 παρ.1). Εν συνεχεία, στην ίδια υπουργική απόφαση (άρθρο 3 παρ.2) ορίζεται ότι το Τελωνείο Αστακού (Ά τάξης) από την ημερομηνία αναβάθμισής του, μέσω της μεταφοράς σε αυτό των αρμοδιοτήτων των δυο προαναφερόμενων Τελωνείων, μετονομάζεται σε Τελωνείο Μεσολογγίου και μεταφέρεται η έδρα του στο Μεσολόγγι, και το Τελωνείο Αγρινίου (Β΄Τάξης) μετονομάζεται σε Τελωνείο Αστακού και μεταφέρεται στον Αστακό!
