Toυ Κυριάκου Μητσοτάκη*,
Παρά τον επιπόλαιο και πρόχειρο τρόπο με τον οποίο ήρθε στην επικαιρότητα, θεωρώ σημαντικό ότι, έστω και έτσι, το πρόβλημα της αυθαίρετης δόμησης τέθηκε στο τραπέζι της δημόσιας συζήτησης. Ξεπερνάω το κυβερνητικό αλαλούμ και τον πολιτικό καβγά μεταξύ υπουργών που ερμηνεύουν κατά το δοκούν μια πρόσφατη εξαγγελία του ίδιου του πρωθυπουργού. Σκοπός μου άλλωστε δεν είναι να αναδείξω την προφανή πλέον σε όλους ενδοκυβερνητική ασυνεννοησία, αλλά να προσπαθήσω να θέσω το ζήτημα των αυθαιρέτων στην πραγματική του διάσταση.
Η αυθαίρετη δόμηση είναι μια πραγματικότητα που δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε. Αποτελεί όμως και μια διαχρονική παθογένεια που δεν αντιμετωπίζεται με αποσπασματικά μέτρα. Προσωπικά με ενοχλεί κάθε προσπάθεια «ξεπλύματος» παράνομων συμπεριφορών στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ της όποιας «τακτοποίησης» ή της «νομιμοποίησης», ακόμα και αν υπάρχει νομικό υπόβαθρο ή έκτακτη εισπρακτική ανάγκη. Οφείλουμε επιτέλους να τελειώνουμε με τη διαχρονική τακτική του πολιτικού συστήματος να χαϊδεύει όσους παρανομούν ή να κλείνει το μάτι σε όσους προτίθενται να παρανομήσουν και να γυρίζει την πλάτη στους νομοταγείς πολίτες. Για τα υφιστάμενα αυθαίρετα πιστεύω ότι η κατεύθυνση της όποιας ρύθμισης θα πρέπει να περιλαμβάνει:
1. Δραστική μείωση των προστίμων ανέγερσης τα οποία ούτως ή άλλως δεν έχουν εισπραχθεί από το κράτος και που λόγω της σημερινής οικονομικής κατάστασης δεν πρόκειται να εισπραχθούν αν δεν εκλογικευθούν.
2. Επιβολή ενός ετήσιου τέλους διατήρησης αυθαιρέτων κτισμάτων -ενδεχομένως στο πρότυπο του ΕΤΑΚ- που θα διαμορφωθεί όμως με συγκεκριμένα κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια και δεν θα συνιστά σε καμία περίπτωση νομιμοποίηση.
3. Κατά περίπτωση και όχι οριζόντια αντιμετώπιση των αυθαιρέτων, καθώς θεωρώ αδιανόητο να κληθεί να πληρώσει τα ίδια ο μεροκαματιάρης που έφτιαξε μια πρώτη κατοικία στο Πέραμα με τον προνομιούχο που κατασκεύασε μια βίλα στον αιγιαλό της Μυκόνου.
4. Υιοθέτηση του «καρότου» των μειωμένων προστίμων και τελών, παράλληλα όμως με το «μαστίγιο» της επιβολής αυστηρών κυρώσεων, όπως η άμεση διακοπή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας ή ακόμα και η κατεδάφιση, ειδικά για προκλητικές περιπτώσεις οικοδόμησης εντός αναδασωτέων εκτάσεων ή επάνω στον αιγιαλό.
Ακόμα όμως και αν κινηθούμε σήμερα προς αυτήν την κατεύθυνση μπορεί να κάνουμε ένα πρώτο βήμα, αλλά δεν σημαίνει ότι αντιμετωπίζουμε τη ρίζα του προβλήματος. Η όποια τακτοποίηση είναι το δέντρο. Το δάσος είναι η χάραξη και η εφαρμογή μιας συνολικής πολιτικής γης με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, που θα αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της μοναδικής γεωγραφίας μας. Και γι’ αυτό οφείλουμε να προχωρήσουμε σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις, όπως:
1. Τη δραστική απλοποίηση της δαιδαλώδους πολεοδομικής νομοθεσίας και την αναμόρφωση από μηδενική βάση του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού
2. Την αντιμετώπιση της πολυδιάσπασης υπηρεσιών, της ανομίας και της εκτεταμένης διαφθοράς που επικρατούν στις πολεοδομίες.
3. Την επαναχάραξη των περιφερειακών χωροταξικών σχεδίων και την κατά το δυνατόν ταχύτερη ένταξη νέων περιοχών στα σχέδια πόλης.
Η διαχρονική ανοχή και η συντήρηση του καθεστώτος της αυθαίρετης δόμησης είναι ένας καθρέφτης που δείχνει, ανάμεσα σε άλλα, και τη γύμνια του πολιτικού μας συστήματος τις τελευταίες δεκαετίες. Στο χέρι μας είναι έστω και τώρα να κοιταχτούμε σε αυτόν με ειλικρίνεια και να κάνουμε αυτό που πρέπει, με βασικό κίνητρο όχι τόσο να αντιμετωπίσουμε το έκτακτο δημοσιονομικό έλλειμμα αλλά το, κατά τη γνώμη μου, σημαντικότερο έλλειμμα πολιτικού ρεαλισμού, νομιμότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης που μας κατατρέχει διαχρονικά.
Η αυθαίρετη δόμηση είναι μια πραγματικότητα που δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε. Αποτελεί όμως και μια διαχρονική παθογένεια που δεν αντιμετωπίζεται με αποσπασματικά μέτρα. Προσωπικά με ενοχλεί κάθε προσπάθεια «ξεπλύματος» παράνομων συμπεριφορών στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ της όποιας «τακτοποίησης» ή της «νομιμοποίησης», ακόμα και αν υπάρχει νομικό υπόβαθρο ή έκτακτη εισπρακτική ανάγκη. Οφείλουμε επιτέλους να τελειώνουμε με τη διαχρονική τακτική του πολιτικού συστήματος να χαϊδεύει όσους παρανομούν ή να κλείνει το μάτι σε όσους προτίθενται να παρανομήσουν και να γυρίζει την πλάτη στους νομοταγείς πολίτες. Για τα υφιστάμενα αυθαίρετα πιστεύω ότι η κατεύθυνση της όποιας ρύθμισης θα πρέπει να περιλαμβάνει:
1. Δραστική μείωση των προστίμων ανέγερσης τα οποία ούτως ή άλλως δεν έχουν εισπραχθεί από το κράτος και που λόγω της σημερινής οικονομικής κατάστασης δεν πρόκειται να εισπραχθούν αν δεν εκλογικευθούν.
2. Επιβολή ενός ετήσιου τέλους διατήρησης αυθαιρέτων κτισμάτων -ενδεχομένως στο πρότυπο του ΕΤΑΚ- που θα διαμορφωθεί όμως με συγκεκριμένα κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια και δεν θα συνιστά σε καμία περίπτωση νομιμοποίηση.
3. Κατά περίπτωση και όχι οριζόντια αντιμετώπιση των αυθαιρέτων, καθώς θεωρώ αδιανόητο να κληθεί να πληρώσει τα ίδια ο μεροκαματιάρης που έφτιαξε μια πρώτη κατοικία στο Πέραμα με τον προνομιούχο που κατασκεύασε μια βίλα στον αιγιαλό της Μυκόνου.
4. Υιοθέτηση του «καρότου» των μειωμένων προστίμων και τελών, παράλληλα όμως με το «μαστίγιο» της επιβολής αυστηρών κυρώσεων, όπως η άμεση διακοπή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας ή ακόμα και η κατεδάφιση, ειδικά για προκλητικές περιπτώσεις οικοδόμησης εντός αναδασωτέων εκτάσεων ή επάνω στον αιγιαλό.
Ακόμα όμως και αν κινηθούμε σήμερα προς αυτήν την κατεύθυνση μπορεί να κάνουμε ένα πρώτο βήμα, αλλά δεν σημαίνει ότι αντιμετωπίζουμε τη ρίζα του προβλήματος. Η όποια τακτοποίηση είναι το δέντρο. Το δάσος είναι η χάραξη και η εφαρμογή μιας συνολικής πολιτικής γης με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, που θα αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της μοναδικής γεωγραφίας μας. Και γι’ αυτό οφείλουμε να προχωρήσουμε σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις, όπως:
1. Τη δραστική απλοποίηση της δαιδαλώδους πολεοδομικής νομοθεσίας και την αναμόρφωση από μηδενική βάση του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού
2. Την αντιμετώπιση της πολυδιάσπασης υπηρεσιών, της ανομίας και της εκτεταμένης διαφθοράς που επικρατούν στις πολεοδομίες.
3. Την επαναχάραξη των περιφερειακών χωροταξικών σχεδίων και την κατά το δυνατόν ταχύτερη ένταξη νέων περιοχών στα σχέδια πόλης.
Η διαχρονική ανοχή και η συντήρηση του καθεστώτος της αυθαίρετης δόμησης είναι ένας καθρέφτης που δείχνει, ανάμεσα σε άλλα, και τη γύμνια του πολιτικού μας συστήματος τις τελευταίες δεκαετίες. Στο χέρι μας είναι έστω και τώρα να κοιταχτούμε σε αυτόν με ειλικρίνεια και να κάνουμε αυτό που πρέπει, με βασικό κίνητρο όχι τόσο να αντιμετωπίσουμε το έκτακτο δημοσιονομικό έλλειμμα αλλά το, κατά τη γνώμη μου, σημαντικότερο έλλειμμα πολιτικού ρεαλισμού, νομιμότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης που μας κατατρέχει διαχρονικά.
* Ο κ. Κυρ. Μητσοτάκης είναι βουλευτής στη Β΄ Αθηνών και τομεάρχης Περιβάλλοντος της Ν. Δ.
