Προς: κ. Αθανάσιο Γιακαλή
Περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου
Φαξ. 2251046652
Κοινοποίηση :
Αντιπεριφερειάρχες Βορείου Αιγαίου
ΜΜΕ Β. Αιγαίου
Θέμα: Πρόσκληση σε συνάντηση με τον Υπουργό Πολιτισμού & Τουρισμού κ. Π. Γερουλάνο.
Αξιότιμε κ. Περιφερειάρχη,
Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση να παρευρεθώ στη συνάντηση με τον Υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Π. Γερουλάνο που θα λάβει χώρα το Σάββατο 19 Φεβρουαρίου 2011 στη Μυτιλήνη. Δυστυχώς, προγραμματισμένες υποχρεώσεις που είχα ήδη αναλάβει προ της Πέμπτης 17.02 που έλαβα την πρόσκληση, δεν μου επιτρέπουν να παρίσταμαι.
Θα ήθελα, ωστόσο, να σας επισημάνω ορισμένα θέματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων του κου Υπουργού και συνδέονται με το σημαντικό ιστορικό, πολιτισμικό και τουριστικό ενδιαφέρον της Περιφέρειάς μας που, εφόσον μετατραπεί σε αντίστοιχο προϊόν και αξιοποιηθεί κατάλληλα, θα αλλάξει ριζικά τα σημερινά οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα. Σημειώνω ότι ο τουρισμός και ο πολιτισμός έχουν βαρύνουσα σημασία, διότι στην Περιφέρειά μας, συνδέονται έντονα με τις κατασκευές, τις μεταφορές, το εμπόριο αλλά και με τη μεταποίηση, ενώ σε τοπικό επίπεδο, επηρεάζουν έντονα την αγροτική δραστηριότητα.
Πέραν των πάγιων προβλημάτων επάρκειας υποδομών προσπελασιμότητας και παροχής συναφών υπηρεσιών (ξενοδοχεία, μαρίνες, καταλύματα κλπ), το τουριστικό μας προϊόν, αν και, σύμφωνα με μελέτες, έχει τη δυνατότητα να κατακτήσει αγορές της Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής, των ανεπτυγμένων χωρών της Ασίας αλλά και της Τουρκίας, έχει ανεπαρκέστατη προβολή η οποία, μάλιστα, στερείται προσανατολισμού.
Στο πλαίσιο αυτό, πιστεύω πως πρέπει να δοθεί έμφαση στην ανάδειξη και αξιοποίηση των παραδοσιακών πολιτιστικών μας πόρων, όπως τα ιστορικά κέντρα των πόλεων (Κάστρο Χίου), οι παραδοσιακοί οικισμοί (ο Κάμπος της Χίου, τα Καστροχώρια, ο Ανάβατος είναι από τους πλέον αξιόλογους σε εθνικό επίπεδο), τα Μουσεία αλλά και ο «πολιτισμός και τουρισμός της γεύσης» που άνετα μπορεί να στηριχθεί στα μοναδικά τοπικά μας προϊόντα (όπως η Μαστίχα). Τα ανωτέρω αποτελούν προϋπόθεση για την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου στην Περιφέρεια.
Ειδικά για τους παραδοσιακούς οικισμούς, νομίζω ότι θα πρέπει να τονίσετε ότι από τους 75 που διαθέτει η Περιφέρεια, οι 37 έχουν αξιολογηθεί ως σημαντικού ενδιαφέροντος και γι’αυτό έχουν υπαχθεί στο καθεστώς των διατηρητέων παραδοσιακών οικισμών . Συνολικά 37 οικισμοί είναι χαρακτηρισμένοι ως παραδοσιακοί, από τους οποίους οι 8 βρίσκονται στον Νομό Λέσβου, 2 στον Νομό Σάμου και οι υπόλοιποι 27 στο Νομό Χίου.
Ωστόσο, παρά το σημαντικό αυτό οικιστικό πλούτο, τα έργα διαφύλαξης, συντήρησης και ανάδειξης δεν είναι επαρκή, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται είτε από νέα κτίσματα, είτε από επεμβάσεις σε υφιστάμενα κτίρια, είτε ακόμα και από τα δίκτυα των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (χαρακτηριστικό παράδειγμα σε ότι αφορά στην αλλοίωση που προκαλούν τα δίκτυα ΥΚΩ στην εικόνα ενός παραδοσιακού οικισμού είναι τα Μεστά της Χίου). Χρειάζεται λοιπόν ιδιαίτερη προσοχή σε θέματα όρων δόμησης, τόσο στα εντός οικισμών, όσο και στα εκτός οικισμών κτίσματα, έμφαση στο χαρακτηρισμό και νέων οικισμών ως παραδοσιακών αλλά και δημιουργία μηχανισμών αρχιτεκτονικών ελέγχων.
Για να προχωρήσει η Περιφέρεια με ασφάλεια και ταχύτητα στο μέλλον, χρειάζεται να γίνει σε βάθος συζήτηση των πραγματικών δυνατοτήτων των αποκεντρωμένων υπηρεσιών του Υπουργείου Τουρισμού και Πολιτισμού (υπάρχουν ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό και πόρους) αλλά και της παγιωμένης αντίληψής που έχουν διαμορφώσει με την πάροδο του χρόνου, ως προς τον τρόπο με τον οποίο οφείλουν να ασκούν τις αρμοδιότητές τους. Κύριε Περιφερειάρχα, αναφέρομαι ευθέως στην αρχαιολογία και τα γραφεία του ΕΟΤ. Θα παρακαλούσα να αναλάβετε πρωτοβουλία για ανοικτό διάλογο σχετικά με το θέμα αυτό.
Θα ήθελα στο σημείο αυτό να αναφέρω εντελώς επιγραμματικά, ορισμένα από τα θέματα για τα οποία χρειάζονται άμεσες ενέργειες και απαντήσεις από πλευράς Υπουργείου :
- Καταγραφή και επιτάχυνση των διαδικασιών για τις εκκρεμούσες εδώ και πολλά χρόνια, «σωστικές ανασκαφές» στη Χίο.
- Επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης από τον ΕΟΤ των τουριστικών μονάδων.
- Ολοκλήρωση των διαδικασιών για την ένταξη του Μουσείου Μαστίχας στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» (εκκρεμεί η υπογραφή του πολιτικού προϊσταμένου της Ειδικής Γραμματείας Ανταγωνιστικότητας, κυρίου Ρήγα).
- Αξιοποίηση της Μαρίνας Χίου (άμεση απομάκρυνση εγκαταλελειμμένων πλοίων, προτάσεις αξιοποίησης χερσαίου χώρου, προκήρυξη διαγωνισμού).
- Επιτάχυνση των διαδικασιών για εργασίες ανάδειξης και προστασίας του Κάστρου Χίου.
- Επιτάχυνση των ενεργειών για την αποκατάσταση του Ιστορικού Ι.Ναού Αγ. Νικολάου Ψαρών.
- Κήρυξη ως διατηρητέου, προστασία και ανάδειξη του Λωβοκομείου Χίου.
- Έμπρακτη υποστήριξη του Υπουργείου για την αξιοποίηση Μνημονίου συνεργασίας πρώην Δήμου Χίου – πρώην Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χίου - Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού (έχω αποστείλει φάκελο στον Αντιπεριφερειάρχη Χίου κο Γανιάρης) .
- Αναστολή λειτουργίας του Τμήματος Οικονομικής και Διοίκησης Τουρισμού του Πανεπιστημίου του Αιγαίου στη Χίο.
- Τουριστική προβολή των νησιών του Βορείου Αιγαίου.
Τέλος, θα ήθελα να σας καταθέσω την ακόλουθη πρόταση την οποία θα αναπτύξω στη δεύτερη φάση της αναπτυξιακής μελέτης που προετοιμάζω για την Περιφερειακή Ενότητα Χίου και να σας παρακαλέσω να την μεταφέρετε στον Υπουργό ζητώντας την καταρχήν άποψή του.
Προτείνω την υποβολή αίτησης υποψηφιότητας στην UNESCO προκειμένου να εντάξει στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα πολιτιστικά τοπία : Κάστρο Χίου, Κάμπος Χίου, Καστροχώρια.
Όπως ενδεχομένως γνωρίζετε, η αίτηση υποψηφιότητας κατατίθεται στο Υπουργείο Πολιτισμού (Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς), από το οποίο διαβιβάζεται στο Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς προκειμένου να αναγραφεί στον ενδεικτικό κατάλογο μνημείων που ανά έτος προτείνει το Υπουργείο, εφόσον κριθεί θετικά (για το σκοπό αυτό δεν αρκεί μόνον η κατάρτιση ενός καλού φακέλου υποψηφιότητας).
Επειδή όμως η κατάρτιση φακέλου υποψηφιότητας για την ένταξη στα μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς είναι προϋπόθεση, αυτή θα πρέπει να γίνει σύμφωνα με τις «Επιχειρησιακές οδηγίες για την εφαρμογή της Σύμβασης της Πολιτιστικής κληρονομιάς». Προτείνω λοιπόν, τη συγκρότηση Ομάδας Έργου για την εκπλήρωση των προϋποθέσεων που έχουν τεθεί όπως η εκπόνηση προγραμματικής συμφωνίας μεταξύ Υπουργείου Πολιτισμού και Δήμου Χίου, ο σχεδιασμός ζώνης προστασίας του προβλεπόμενου τοπίου και η σύνταξη σχεδίου διαχείρισής της καθώς και η κατάρτιση σχεδίου για την επαρκή συντήρηση των μνημείων που θα περιληφθούν στο πολιτιστικό τοπίο που θα επιλεγεί προς υποβολή.
Μοντέλο θα μπορούσε να αποτελέσει η αίτηση της Κέρκυρας, η οποία υπεβλήθη σύμφωνα με τις Επιχειρησιακές Οδηγίες, όπως αυτές αναθεωρήθηκαν το 2004 («Operational Guidelines for the Implementation of the world Heritage Convention»).
Η σκοπιμότητα της πρότασής μου έχει ισχυρή τεκμηρίωση και εδράζεται στην πεποίθησή μου ότι με την κατάλληλη προετοιμασία, ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί.
Σε συνέχεια των ανωτέρω, παρακαλώ να θεωρείτε δεδομένη την πρόθεσή μου για συνεργασία στο κρίσιμο θέμα της ανάδειξης των πλεονεκτημάτων των νησιών μας και, εφόσον σας είναι δυνατό, να με ενημερώσετε προσωπικά για τα αποτελέσματα των αυριανών σας συναντήσεων.
Με τιμή
Κωστής Μουσουρούλης
