Ο Βουλευτής N. Χίου και Υπεύθυνος Τομέα Περιφερειακής Πολιτικής της ΝΔ, Κωστής Μουσουρούλης, με αφορμή τη συζήτηση στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής νομοσχεδίου «Διατήρηση της Βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» ζήτησε από την Υπουργό Περιβάλλοντος, κα Τίνα Μπιρμπίλη να προβεί σε διορθώσεις, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις περιφερειακές ιδιαιτερότητες της χώρας. Επίσης, επεσήμανε τις ασυνέπειες και τις αλληλεπικαλύψεις του σχεδίου νόμου, σε σχέση με την υφιστάμενη νομοθεσία. Τέλος, πρότεινε συγκεκριμένες τροποποιήσεις στο νομοσχέδιο και κάλεσε την κα Υπουργό να τις υιοθετήσει.
Για τα ανωτέρω θέματα, ο Βουλευτής Ν. Χίου κατέθεσε στην Υπουργό τη συνημμένη επιστολή.
Αθήνα, 18 Ιανουαρίου 2011
Προς
Υπουργό Περιβάλλοντος,
κα Τ. Μπιρμπίλη
Κοιν.:
Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας,
κ. Μ. Χρυσοχοΐδη
Θέμα: Νομοσχέδιο «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις».
Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,
Με αφορμή τη σημερινή συζήτηση στην Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου επί του Σχεδίου Νόμου «Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις», θα ήθελα να θέσω υπόψη σας τα εξής :
Η βιωσιμότητα και η ισόρροπη ανάπτυξης των οικοσυστημάτων, δεν μπορεί να εξασφαλιστεί όταν λαμβάνεται υπόψη μόνο η περιβαλλοντική πτυχή του εγχειρήματος, αγνοώντας την κοινωνική και οικονομική. Πολύ δε περισσότερο, όταν το Σχέδιο Νόμου ταυτίζει την έννοια της «διατήρησης», με την «απαγόρευση», που, σημειώνω, τις περισσότερες φορές, εκφυλίζει η ίδια η πολιτεία, είτε γιατί δεν θέλει να την εφαρμόσει, είτε γιατί δεν μπορεί.
Με τη διάταξη του άρθρου 9 για τον καθορισμό αρτιότητας στα 10 στρέμματα στις περιοχές Natura 2000[1] (Οδηγία 92/43), ουσιαστικά εξωθείτε την Περιφέρεια σε απόλυτη ερήμωση. Και αυτό γίνεται με ενιαίο τρόπο, δηλαδή χωρίς κριτήρια ανάλογα με περιοχή, αγνοώντας τις ιδιαιτερότητες του ανάγλυφου της χώρας και ειδικά των νησιών. Και όχι μόνο τα εξωθείτε σε ερήμωση, αλλά, επιπλέον, δημιουργείτε σύγχυση και αναστάτωση σε όσους επιμένουν να παραμένουν εκεί. Συγκεκριμένα, με το άρθρο 21 (μεταβατικές διατάξεις), κατά παρέκκλιση των ισχυόντων νομοθετημάτων, εξαιρείτε τις ήδη εκδοθείσες ή προς έκδοση (υποβληθέντες φάκελοι) άδειες, «εφόσον η εφαρμογή τους δεν θέτει σε κίνδυνο τη φυσιογνωμία των συγκεκριμένων περιοχών». Τι ακριβώς εννοείτε με τη διατύπωση αυτή; Πού ορίζεται η φυσιογνωμία των περιοχών, πώς βλάπτονται και, κυρίως, ποιος κρίνει κάτι τόσο νεφελώδες; Η πολεοδομία; Ελπίζω να αντιλαμβάνεστε τι πρόκειται να συμβεί, αφού και οι εργαζόμενοι στις πολεοδομίες δεν θα έχουν την παραμικρή ιδέα για το πώς θα πρέπει να εφαρμόσουν το Νόμο, εφόσον, ψηφισθεί.
Ειδικότερα, στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, έχουν, όπως γνωρίζετε, προσδιορισθεί 10 περιοχές Natura, εκ των οποίων, η μια αφορά στο Νομό Χίου[2]. Η συγκεκριμένη περιοχή δεν υπόκειται σε διαχείριση από Φορέα ή από κάποιο άλλο οργανωτικό σχήμα διαχείρισης. Πρόκειται για τις Οινούσσες και το βόρειο - βορειοδυτικό, τμήμα της Χίου που χαρακτηρίζεται από ευρύτερη αναπτυξιακή υστέρηση, σε σχέση με άλλες περιοχές Natura.
Συγκεκριμένα, η φθίνουσα πορεία της περιοχής, με καθαρά αγροτικά στοιχεία τους προηγούμενους αιώνες, ξεκίνησε τη δεκαετία του ’60 και συνεχίζεται. Κορυφαίο πρόβλημα αποτελεί η απόσταση από το κέντρο, το υψόμετρο αλλά και το οδικό δίκτυο. Στους ξεχασμένους οικισμούς κατοικούν μόνιμα λιγότεροι από 500 κάτοικοι, υπάρχουν δε χωριά που το χειμώνα δεν ακούγεται ανθρώπινη φωνή. Αυτή τη βαριά εικόνα εγκατάλειψης δεν μπορούμε να την αποδεχτούμε, πολύ δε περισσότερο όταν η περιοχή διαθέτει άφθονους φυσικούς πόρους που μπορούν να επιτρέψουν πολλές μορφές ήπιας ανάπτυξης. Αντί λοιπόν, να εκπονήσετε ένα συνολικό σχέδιο με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά, πχ να οριοθετήσετε και να αναδείξετε γεωπάρκα και γεωδιαδρόμους, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, να χαρτογραφήσετε τα είδη της τοπικής χλωρίδας και πανίδας, ή να αξιοποιήσετε ειδικές μορφές γεωλογικών πόρων που, επίσης, υπάρχουν στην περιοχή, επιλέξατε τον αφανισμό της. Γιατί περί αυτού πρόκειται.
Να σημειώσω επίσης, ότι για να υλοποιηθούν έργα εντός περιοχών του δικτύου Natura, θα πρέπει, σύμφωνα με το Ν.1650/1986, να υπάρχει ένα γενικότερο σχέδιο, πχ Διαχειριστικό. Όμως η χώρα μας δεν έχει κατορθώσει να εκπονήσει τέτοια Σχέδια, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Για το λόγο αυτό αντί Διαχειριστικών Σχεδίων, βασίζεται σε Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (Ε.Π.Μ.). Στην περίπτωση του Βορείου Αιγαίου, υπάρχουν εγκεκριμένες Ε.Π.Μ. μόνο για τη Λήμνο, τη Μυτιλήνη και τη Σάμο. Για τη Βόρεια Χίο δεν υπάρχει αλλά ούτε και εκπονείται Ε.Π.Μ.
Και αντί να προηγηθούν όλα αυτά, τίθενται διαρκώς νέοι περιορισμοί.
Θυμίζω ότι, πρόσφατα, με την ΚΥΑ 37338 της 6/9/2010, χαρακτηρίσατε την ίδια σχεδόν περιοχή ως ΖΕΠ «Ζώνη Ειδικής Προστασίας», επιβάλλοντας πρόσθετες μελέτες για την προστασία και διατήρηση της ορνιθοπανίδας. Σχετική Ερώτηση[3] είχε, τον περασμένο Ιούνιο, καταθέσει και η Υφυπουργός Θαλασσίων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας κα. Τσουρή, χωρίς να λάβει απάντηση από το Υπουργείο σας. Συγκεκριμένα, ερωτούσε εάν είχε προηγηθεί διαβούλευση ή ενημέρωση των τοπικών φορέων αλλά και της τοπικής κοινωνίας. Και συμπληρώνω, αν όχι, γιατί; Και αν ναι, ποιοι είναι αυτοί οι φορείς και ποιες ήταν οι εισηγήσεις τους;
Δεν καταλαβαίνω επίσης, γιατί ενώ θέσατε σε ισχύ την σχετική ΚΥΑ για τη ΖΕΠ από 1/9/2010, έρχεστε σήμερα πέντε (5) μήνες μετά από την έκδοσή της, και τροποποιείτε το Νόμο 1650/86 βάσει του οποίου εκδίδεται η ΚΥΑ αυτή. Αυτό αν μη τι άλλο, αποδεικνύει έλλειψη σχεδιασμού.
Επιπρόσθετα, η Χίος και συγκεκριμένα η ίδια περιοχή (πρώην Δήμος Αμανής που καλύπτεται εξ’ ολοκλήρου από την περιοχή Natura) καθώς και οι πρώην Δήμοι, Ομηρούπολης[4], Μαστιχοχωρίων και Ιωνίας[5] υπόκεινται ήδη στους περιορισμούς του νομοθετικού πλαισίου περί ΖΟΕ[6] (Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου) (ΦΕΚ 130/20.2.2003).
Συγκεκριμένα: σήμερα τα όρια κατάτμησης και αρτιότητας, δηλαδή να μπορείς να χτίσεις έστω και στάβλο ή αποθήκη στις ΖΟΕ της Χίου, είναι 4 στρέμματα πλην της Ζ1/2 (κάμπος Καλαμωτής και Κάμπος Κώμης) που ορίζεται σε 6 στρέμματα. Περιγραφικά, δηλαδή χωρίς χάρτη, οι περιοχές ΖΟΕ είναι στους Δήμους Μαστιχοχωρίων και Ιωνίας. Πρόκειται για ένα πολύγωνο που έχει ως κορυφές τις περιοχές Αη-Γιάννης, Καλαμωτή, Κώμη, Πυργί, Εμπορειός, Δοτίων και Βρουλίδια.
Στη ΖΟΕ Η2 (Αγία Μαρκέλλα - Βολισσός), που είναι και Natura, τα όρια κατάτμησης και αρτιότητας είναι 4 στρέμματα και για την κατοικία 8 στρέμματα. Ειδικά σε αυτή την περιοχή - σε σχέση με τις υπόλοιπες - αναφέρεται ξεχωριστό όριο για την κατοικία. Περιγραφικά, δηλαδή πάλι χωρίς χάρτη, οι περιοχές βρίσκονται στους πρώην Δήμους Αμανής και Ομηρούπολης. Πρόκειται και πάλι για ένα πολύγωνο που έχει ως κορυφές τις περιοχές Αγία Μαρκέλα, Βολισσός, Σιδηρούντα και Λιθί.
Σημειώνω ότι μέρος αυτής της ΖΟΕ είναι Natura, και άρα η αρτιότητα ανεβαίνει στα 10 στρέμματα.
Στις παραπάνω περιοχές, που όπως έγινε αντιληπτό, χωρίζονται ανάλογα με τις ιδιαιτερότητές τους, χωρίς να κάνετε καμία απολύτως διάκριση και, προφανώς, χωρίς καμία μελέτη, υπερδιπλασιάζετε το όριο αρτιότητας. Και ερωτώ: τι θα γίνει με τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής, που οι προηγούμενες ΚΥΑ και Προεδρικά Διατάγματα είχαν λάβει υπόψη; Τι θα γίνει με όλους τους πολίτες που έλαβαν αποφάσεις με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία, και τώρα, ξαφνικά, βρίσκονται μετέωροι, χάνοντας, πρακτικά μέρος της περιουσίας τους;
Με το ζήτημα που τόσο απερίσκεπτα ανοίξατε, συμπεραίνω : πρώτον, ότι η Κυβέρνηση δεν έχει Περιφερειακή Πολιτική και, δεύτερον, ότι δεν αντιλαμβάνεται ότι οι κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές πτυχές κάθε δράσης της πρέπει να είναι αλληλένδετες.
Κυρία Υπουργέ,
Η έννοια της προστασίας του περιβάλλοντος δεν είναι ταυτόσημη με την απαγόρευση και, μάλιστα, εκεί όπου δεν χρειάζεται. Όταν συζητούσαμε το Σχέδιο Νόμου, προ εξαμήνου, είχα αναρωτηθεί αν απαγορεύοντας, προστατεύουμε ορθά τα οικοσυστήματα, και έφερα ως παράδειγμα το κυνήγι, ως μέρος της λύσης για την προστασία της βιοποικιλότητας και όχι μέρος του προβλήματος.
Επιτρέψτε μου στο σημείο αυτό να αναφέρω ένα παράδειγμα του αποσπασματικού τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η Κυβέρνηση. Πρόκειται για δυο προσκλήσεις υποβολής προτάσεων της Περιφέρειας Β. Αιγαίου στους τομείς : (α) της «προστασίας και ανάδειξης της φυσικής κληρονομιάς» και (β) της «προώθησης των φυσικών πόρων», με προϋπολογισμούς με καταληκτική ημερομηνία την 4η Μαρτίου 2011. Οι προσκλήσεις αυτές αποσκοπούν στην «αποτελεσματικότερη σύνδεση του πλούσιου φυσικού περιβάλλοντος της Περιφέρειας, μέσω της προστασίας και της ανάδειξής του, με τη διεύρυνση και αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος» και απευθύνονται, κυρίως, στους ΟΤΑ Α΄ και Β΄ Βαθμού καθώς και στους φορείς τους (ΝΠΙΔ). Οι δε επιλέξιμες προτάσεις, πρέπει να αφορούν σε: «Προστατευόμενες περιοχές (Natura 2000 ή εθνικώς προστατευόμενες περιοχές), ή Περιοχές ιδιαιτέρου οικολογικού ενδιαφέροντος, οι οποίες δεν υπόκεινται σε διαχείριση από Φορέα Διαχείρισης ή άλλο οργανωτικό σχήμα διαχείρισης».
Πλην της έλλειψης διαχειριστικού σχεδίου που προανέφερα, που θα έπρεπε να υπάρχει για τις περιοχές Natura ή και Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών (Ε.Π.Μ.), για να υποβληθούν και να υλοποιηθούν προτάσεις στις δυο αυτές προσκλήσεις, πρέπει, οι προτεινόμενες δράσεις, να συνδέονται με έναν ευρύτερο σχεδιασμό ή ακόμη και με κάποια πιο εξειδικευμένα στοιχεία που να επιτρέπουν την καλύτερη δυνατή τεκμηρίωσή τους, όπως π.χ. οι κατευθύνσεις που περιλαμβάνονται στα Δασικά Διαχειριστικά Σχέδια ή στα Σχέδια Δράσης για συγκεκριμένα είδη, όπου, συνήθως, περιλαμβάνονται αναφορές για το είδος των δραστηριοτήτων που θα μπορούσαν να υλοποιηθούν ή ακόμη και για ειδικούς όρους που θα πρέπει να τηρούνται. Φαίνεται ότι η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου δεν έλαβε υπόψη τίποτε από τα ανωτέρω. Το δε ερώτημα που τίθεται είναι αν προηγήθηκε κάποια συνεννόηση με τις υπηρεσίες σας.
Θα ήθελα στο σημείο αυτό να υποβάλλω δύο προτάσεις: Πρώτον, ριζική απλοποίηση της διαδικασίας έκδοσης των αποφάσεων περιβαλλοντικών όρων (το σημερινό πολύπλοκο σύστημα, με διπλές και τριπλές μελέτες, προκαταρκτικές, κύριες, επιπλέον μελέτες για την ορνιθοπανίδα, ειδικές, στρατηγικές κλπ δεν μπορεί να συνεχισθεί άλλο). Χρειάζεται μία πραγματική περιβαλλοντική μελέτη, που να τηρείται, να ελέγχεται και, βεβαίως, να μην απαιτεί δεκάδες εγκρίσεις υπηρεσιών και μάλιστα διαφορετικών επιπέδων (δήμος, περιφέρεια, αρχαιολογική υπηρεσία, υπουργεία Άμυνας, Γεωργίας, Υποδομών, Πολιτισμού, Περιβάλλοντος, Θαλασσίων Υποθέσεων κλπ). Δεύτερον, για τις νησιωτικές περιοχές θα πρότεινα να εκπονηθούν εξειδικευμένα σχέδια, όπου να καθορίζονται όλοι οι όροι, περιβαλλοντικοί, οικιστικοί, πολεοδομικοί κλπ ώστε να γνωρίζουν όλοι τι, πώς και που μπορεί να γίνει.
Κυρία Υπουργέ.
Οι αποφάσεις που λαμβάνει η Κυβέρνηση για τη Χίο αλλά και για τα άλλα νησιά, έχουν, σωρευτικά, εξαντλήσει την υπομονή των πολιτών. Αναφέρω ενδεικτικά : στασιμότητα στο θέμα του μεταφορικού ισοδυνάμου, ουσιαστική κατάργηση του τμήματος οικονομικής και διοίκησης τουρισμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου, καθυστερήσεις στην ένταξη στο ΕΣΠΑ πολλών ώριμων έργων αλλά και στην ολοκλήρωση πολλών άλλων, μείωση δρομολογίων αεροπλάνων και πλοίων, μη καταβολή αποζημιώσεων στις επιχειρήσεις που επλήγησαν από τις πλημμύρες, αναστολή πληρωμών έργων υποδομής που έχουν ήδη εκτελεστεί, φορολόγηση της αγροτικής γης του Κάμπου Χίου ως οικιστικής, σκέψεις για κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ, ειδικά περιβαλλοντικά μέτρα σχεδόν στη μισή Χίο, καμία ειδική μέριμνα στον Αναπτυξιακό Νόμο για τα νησιά, αλλαγή κατάταξης σε ζώνη του Νοσοκομείου και των κέντρων υγείας, και, τώρα, νέοι περιορισμοί στην οικιστική ανάπτυξη.
Με συναίσθηση της σοβαρότητας της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί, σας ζητώ να τροποποιήσετε τη συγκεκριμένη διάταξη.
Με τιμή
Κωστής Μουσουρούλης
[1] Οδηγία 92/43/ΕΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας καθώς και των Συμβάσεων για τη Βιοποικιλότητα, για τους υγροτόπους διεθνούς σημασίας (Ramsar), για τα τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος κλπ. όπως εναρμονίσθηκε με την ΚΥΑ 33318/3028/11.12.1998.
[2] Natura : Βόρεια Χίος & Νήσοι Οινούσες και παράκτια Θαλάσσια ζώνη, SCI GR4130001.
[3] Ερώτηση Ε.Τσουρή 11985/708/23.06.2010
[4] ΦΕΚ 52/Δ/04.02.2003
[5] ΦΕΚ 130/Δ/20.02.2003
[6] ΖΟΕ του Ν. 1337/83, άρθρο 29 παράγραφος 2 (ΦΕΚ33/Α/83), είναι ζώνες προστασίας, που καθoρίζονται κατ΄εξουσιοδότηση του νόμου 1650/1986 (ΦΕΚ Α/160) «Για την προστασία του περιβάλλοντος»
