«Συνέχισε τον δρόµο σου», είναι το µήνυµα που του έδωσε ο τουρκικός λαός σύµφωνα µε τον Σεµίχ Ιντίζ της «Μιλιέτ», ο οποίος επισηµαίνει πάντως ότι «τώρα άνοιξε το κουτί της Πανδώρας».
Ο Ρουσέν Τσακίρ της «Βατάν» σχολιάζει ότι τώρα δεν υπάρχει κανένα εµπόδιο για το κυβερνών κόµµα ΑΚΡ να προχωρήσει σε νέο Σύνταγµα, εκτιµώντας µάλιστα ότι ενδεχοµένως αυτό να είναι και το σύνθηµα του κόµµατος στις επόµενες γενικές εκλογές στα µέσα του 2011, αν και όσο πιο γρήγορα γίνουν οι εκλογές τόσο πιο πολύ συµφέρει το κυβερνών κόµµα. Ηδη ο αρχηγός του ακροδεξιού κόµµατος ΜΗΡ Ντεβλέτ Μπαχτσελί ζήτησε πρόωρες εκλογές, αλλά αυτό θα πρέπει να το αποφασίσει ο τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν. Το βέβαιο είναι πως τώρα έχει αυξηθεί η δύναµη του τελευταίου σε σχέση µε τις τελευταίες δηµοτικές εκλογές. Οπως έγραψε η εφηµερίδα «Βατάν», ο Ερντογάν µε αυτή την εκλογική αναµέτρηση κέρδισε την έβδοµη νίκη του ξεπερνώντας ακόµη και τους Τούρκους πρώην ηγέτες Ντεµιρέλ και Οζάλ.
Συντριβή για Μπαχτσελί
Ο µεγάλος χαµένος του δηµοψηφίσµατος θεωρείται το ακροδεξιό κόµµα ΜΗΡ, καθώς στα προπύργιά του Γιόζγκατ, Τασάνκιρι, Τσόρουµ, ακόµα και στο Οσµάνιε, όπου εκλέγεται ο αρχηγός του Μπαχτσελί, υπερίσχυσε το «ναι». Πολιτικοί αναλυτές εκτιµούν ότι η βάση του ακροδεξιού κόµµατος άκουσε περισσότερο τον Φετουλάχ Γκιουλέν, τον αυτοεξόριστο στις ΗΠΑ ηγέτη θρησκευτικού τάγµατος ο οποίος έχει µεγάλη επιρροή στην Τουρκία. Τον Φετουλάχ Γκιουλέν ευχαρίστησε στην οµιλία του το βράδυ της Κυριακής και ο Ταγίπ Ερντογάν χωρίς να τον κατονοµάζει: «Ευχαριστώ αυτούς που βρίσκονται στην άλλη µεριά του ωκεανού και µας στήριξαν», δήλωσε ο πρωθυπουργός.
Κάποιοι αναλυτές εκτιµούν ότι ο αρχηγός του Ρεπουπλικανικού Λαϊκού Κόµµατος (CΗΡ) Κεµάλ Κιλιτσντάρογλου δεν είναι και τόσο χαµένος στις εκλογές, αφού µπορεί να υποστηρίξει ότι κατάφερε να αυξήσει τα ποσοστά του κόµµατός του. Αλλοι, πάλι, εκτιµούν ότι µετά την ήττα αυτή θα υπάρξουν τριγµοί εντός του κόµµατος.
Εκείνο επίσης που παρατηρείται είναι ότι αυξήθηκε η πόλωση µεταξύ «παραλίων» και «Ανατολίας», πράγµα που φαίνεται µε µια µατιά στον χάρτη της Τουρκίας µε τη χρωµατική αποτύπωση του αποτελέσµατος: η κόκκινη γραµµή στον χάρτη που αποτυπώνει το «όχι» αρχίζει από τη Θράκη, προχωράει στα παράλια του Αιγαίου και φτάνει ώς τα Αδανα στη Μεσόγειο. Μια κόκκινη κουκκίδα που δηλώνει αυτούς που ψήφισαν «όχι» υπάρχει στην Κεντρική Ανατολία, το Εσκί-Σεχίρ κι άλλη µία στη Νοτιοανατολική Τουρκία, το κουρδικό Τούντζελι, που αντίθετα µε τους άλλους κουρδικούς νοµούς πήγε στην κάλπη για να ψηφίσει «όχι». Ολη η υπόλοιπη Τουρκία είναι «κίτρινη», ψήφισε δηλαδή «ναι». Η Αγκυρα και η Κωνσταντινούπολη είπαν «ναι» κατά 55%. Οι Κούρδοι στη Νοτιοανατολική Τουρκία ψήφισαν στη συντριπτική τους πλειονότητα «ναι». Τα ποσοστά εκεί έφτασαν το 80% έως και 90%.
Διώξεις κατά του Εβρέν
Τις πρώτες κινήσεις τους έκαναν χθες και εκείνοι που ψήφισαν «ναι» στο δηµοψήφισµα, όπως άλλωστε και αναµενόταν. Στην Αγκυρα, την Κωνσταντινούπολη και τη Σµύρνη ασκήθηκαν διώξεις εναντίον του Κενάν Εβρέν και των συνεργατών του στο πραξικόπηµα του ‘80, οι οποίοι τώρα µε βάση τις τροποποιήσεις που εγκρίθηκαν από τον λαό µπορούν να οδηγηθούν στα δικαστήρια. Οσο για τον Κενάν Εβρέν, ο οποίος όταν προσήλθε στην κάλπη χαιρέτησε τους δηµοσιογράφους µε στρατιωτικό χαιρετισµό, είχε δηλώσει πολύ πριν από το δηµοψήφισµα πως αν οδηγηθεί στο σκαµνί θα αυτοκτονήσει!
«Ο τουρκικός λαός κοιτάζει προς την Ευρώπη»
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Αριστοτελία Πελώνη
ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗΕΙΝΑΙ η Αθήνα από το αποτέλεσµα του δηµοψηφίσµατος στην Τουρκία, καθώς εκτιµά ότι µπορεί να λύσει τα χέρια του Ταγίπ Ερντογάν σε πολλά ζητήµατα, συµπεριλαµβανοµένης της εξωτερικής πολιτικής. Χθες ο Γιώργος Παπανδρέου συνεχάρη τηλεφωνικά τον τούρκο πρωθυπουργό, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Δηµήτρης Δρούτσας µίλησε για «ξεκάθαρο µήνυµα» υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής της γείτονος.«Ο τουρκικός λαός έστειλε ένα ηχηρό µήνυµα ότι υποστηρίζει το πρόγραµµα µεταρρυθµίσεων του Ταγίπ Ερντογάν και επαναβεβαίωσε τη δέσµευσή του προς την ευρωπαϊκή προοπτική», δήλωσε χθες από τις Βρυξέλλες ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών. Επανέλαβε ότι η Ελλάδα στηρίζει πλήρως την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας και κάλεσε την Ε.Ε. «να στείλει εκ νέου ένα ξεκάθαρο µήνυµα στην Τουρκία επαναβεβαιώνοντας ότι στο τραπέζι βρίσκεται η ένταξη ως πλήρες µέλος, υπό την προϋπόθεση ότι θα εκπληρώσει τους απαραίτητους όρους και κριτήρια, όλες τις υποχρεώσεις της προς την Ε.Ε. και τα κράτη - µέλη». Πρόσθεσε δε ότι το δηµοψήφισµα δίνει την ευκαιρία στον τούρκο πρωθυπουργό να συνεισφέρει αποφασιστικά στην επίλυση του Κυπριακού.
Το Κυπριακό
Την εκτίµηση ότι το αποτέλεσµα του δηµοψηφίσµατος µπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις στο Κυπριακό εξέφρασε χθες και ο κύπριος ΥΠΕΞ Μάρκος Κυπριανού, λέγοντας ότι η τουρκική κυβέρνηση «δεν µπορεί πια να επικαλείται την ύπαρξη εσωτερικών προβληµάτων για να ολιγωρεί στο Κυπριακό». Οι δηλώσεις τόσο του έλληνα όσο και του κύπριου ΥΠΕΞ αντανακλούν τη συζήτηση που διεξήχθη το Σάββατο στο άτυπο συµβούλιο υπουργών Εξωτερικών στις Βρυξέλλες, όπου διαφάνηκε ότι η Ενωση προωθεί την αποσύνδεση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας από τα ζητήµατα της εξωτερικής πολιτικής. Την ατµόσφαιρα αυτή, άλλωστε, της µεγαλύτερης συνεργασίας Ε.Ε. - Τουρκίας σε πολιτικά ζητήµατα, έλεγαν διπλωµατικές πηγές, την καλλιεργεί η ίδια η Αγκυρα.
Ανώτερες διπλωµατικές πηγές σηµείωναν ότι στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο αυτής της εβδοµάδας θα γίνει προσπάθεια να σταλεί κάποιο µήνυµα στην Τουρκία, αν και δεν είναι εύκολο να βρεθεί κοινή θέση.
«Σηµαντικό βήµα προς την Ευρώπη» χαρακτήρισε το αποτέλεσµα του δηµοψηφίσµατος ο γερµανός ΥΠΕΞ Γκίντο Βεστερβέλε, ενώ το Συµβούλιο της Ευρώπης χαιρέτισε την εξέλιξη, κάνοντας λόγο για προσέγγιση µε τις ευρωπαϊκές αρχές και προδιαγραφές. Οι πρόσφατες εξελίξεις στη γείτονα αναµένεται να συζητηθούν σήµερα, τόσο στη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Δηµήτρη Δρούτσα µε τον Πρόεδρο της Δηµοκρατίας, όσο και στο Εθνικό Συµβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΣΕΠ) που συνεδριάζει αύριο το απόγευµα.
«Σαν την πτώση της χούντας»
Αντίστοιχης σηµασίας µε την πτώση της χούντας στην Ελλάδα και την κυπριακή τραγωδία του 1974 θεωρεί το «ναι» στο δηµοψήφισµα ο Τζενγκίζ Ακτάρ. «Για να αντιληφθεί κανείς τη σηµασία, πρέπει να συγκρίνει τις δύο περιπτώσεις». Οπως λέει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήµιο Μπαχτσεσεχίρ της Κωνσταντινούπολης και αρθρογράφος της «Χουριέτ Ντέιλι Νιουζ» (η παλαιότερη αγγλόφωνη καθηµερινή εφηµερίδα της Τουρκίας), «στην περίπτωση της Ελλάδας, το τέλος των στρατιωτικών επήλθε µε µια ανοικτή και µεγάλη κρίση στην Κύπρο. Στην περίπτωση της Τουρκίας, η διαδικασία αποστρατιωτικοποίησης του καθεστώτος τελικά έγινε µε µια κρίση χαµηλής έντασης και όχι µε ανοικτή αντιπαράθεση».
Για τον Ακτάρ το αποτέλεσµα είναι η αρχή της τουρκικής «Μεταπολίτευσης».
«Χρειάστηκαν 30 χρόνια για να ξεφορτωθούµε αυτές τις συνταγµατικές τροποποιήσεις και τώρα αυτό που χρειάζεται είναι ένα νέο Σύνταγµα, το οποίο φέρνει πιο κοντά η λαϊκή συναίνεση του “ναι”. Αυτή η χώρα δεν µπορεί να αποδώσει στον 21ο αιώνα µε ένα αυταρχικό καθεστώς. Τώρα θα επιταχυνθούν οι µεταρρυθµίσεις για την ένταξη στην Ε.Ε., ενώ το νέο Σύνταγµα θα δώσει τη δυνατότητα στον Ερντογάν να λύσει προβλήµατα στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική», σηµειώνει.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση
Οσο για την Ε.Ε., αυτή δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων. «Χρειάζεται ένα ισχυρό µήνυµα. Το δηµοψήφισµα είναι η ευκαιρία για να αναστηθεί η ασθµαίνουσα ενταξιακή πορεία της Τουρκίας», πιστεύει, ενώ θεωρεί ότι αυτό θα µπορούσε να γίνει µέσω Κυπριακού, «µε το να υπάρξει µια συνεννόηση µε τον Δηµήτρη Χριστόφια». Επαναλαµβάνει, ωστόσο, ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει «να στείλουν µήνυµα προς την Τουρκία µε µια κοινή δήλωση.
Τουλάχιστον, οι φιλικές προς την ένταξη χώρες θα πρέπει να πάρουν δική τους πρωτοβουλία και να ανακοινώσουν µια ηµεροµηνία ένταξης: το 2020 ή το 2023».
τα ΝΕΑ
