Μόνο 370 από τους 1.034 είχαν αποστείλει οικονομικά στοιχεία έως τις 6 Σεπτεμβρίου, παρά τις συνεχείς παρατάσεις που έχουν λάβει Των Σωτηρη Nικα - Λεωνιδα Στεργιου
Πολλά ερωτήματα για την ίδια τη βιωσιμότητά τους προκαλούν τα οικονομικά στοιχεία των δήμων, ενώ παράλληλα -τι οξύμωρο- δίνουν την πιο πειστική απάντηση σε ό, τι έχει να κάνει με το γιατί η τρόικα θεωρεί το ζήτημα αυτό ως μία από τις σημαντικότερες απειλές του προϋπολογισμού. Σημειώστε: Τα χρέη τους διαμορφώθηκαν το 2009 στο 1,7 δισ. ευρώ, ενώ τα ελλείμματά τους ξεπέρασαν τα 287 εκατ. ευρώ. Το εντυπωσιακότερο; Για φέτος, βάσει των όσων αναγράφονται στο Μνημόνιο, ο στόχος είναι να μηδενιστούν οι ζημιές τους, κάτι, όμως, που φαντάζει από εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο. Αν συνυπολογισθεί, μάλιστα, ότι μεσολαβούν και οι εκλογές του Νοεμβρίου...
Ενδεικτικά της κακοδιαχείρισης είναι κατ' αρχήν τα ίδια τα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία τους. Υπάρχουν οι ισολογισμοί μόνο 370 δήμων από το σύνολο των 1.034 σε ολόκληρη τη χώρα. Τι προκύπτει (έστω από αυτούς); Οτι το 2009 άντλησαν περισσότερα κεφάλαια από τις υποχρεώσεις που είχαν και παρ' όλα αυτά κατέγραψαν ζημιές! Συνολικά, οι χρηματοδοτικές τους ανάγκες ανήλθαν σε κάτι παραπάνω από 2 δισ. ευρώ, ενώ η χρηματοδότησή τους ξεπέρασε τα 3,6 δισ. ευρώ. Ωστόσο, ο απολογισμός τους ήταν αρνητικός, αντί για θετικός... Και όμως, το χρέος τους σε σχέση με το ΑΕΠ της χώρας δεν είναι υψηλό. Τα στοιχεία του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Δήμων και Κοινοτήτων δείχνουν ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στην προτελευταία θέση μεταξύ των 27 μελών της Ε. Ε., σε ό, τι αφορά το ποσοστό των χρεών των δήμων ως προς το ΑΕΠ. Το 2009 το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 0,7% του ΑΕΠ, όταν στην Ιταλία διαμορφώθηκε στο 8,1% του ΑΕΠ της και στη Γερμανία (που είναι πρώτη στη σχετική λίστα) ήταν 26,1% του ΑΕΠ της.
Εκτός από το πού και πώς διαχέονται τα κεφάλαια των δήμων, προκύπτει και ένα άλλο κρίσιμο ζήτημα που έχει να κάνει με το κατά πόσο γνωρίζουν οι ιθύνοντες την πραγματική έκταση του προβλήματος. Αυτή τη στιγμή οι αρμόδιες υπηρεσίες δεν έχουν καταφέρει καν να συγκεντρώσουν τα οικονομικά στοιχεία όλων των δήμων, παρά το γεγονός ότι τους έχουν ζητηθεί από εποχής κυβερνήσεως της Ν. Δ. Συγκεκριμένα, στις 11 Αυγούστου του 2009 τα τότε υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομίας είχαν ζητήσει το σχετικό υλικό. Μεσολάβησαν οι εκλογές με αποτέλεσμα να «παγώσουν» οι διαδικασίες, ενώ η προθεσμία που είχαν οι δήμοι για να αποστείλουν τους προϋπολογισμούς τους μέχρι τα τέλη Μαρτίου του 2010 πήρε παράταση για τα μέσα του τρέχοντος μήνα.
Υπό το αυστηρό χρονοδιάγραμμα που έχει θέσει η τρόικα στην κυβέρνηση, το υπουργείο Οικονομικών και συγκεκριμένα το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ) με νέα εγκύκλιό του στις 10 Αυγούστου 2010 ζητούσε από τους ΟΤΑ και εν γένει τους φορείς της γενικής κυβέρνησης να έχουν αποστείλει το αργότερο έως τις 10 Σεπτεμβρίου τα οικονομικά τους στοιχεία στα υπουργεία που τους εποπτεύουν και κατ' επέκταση μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου τα αρμόδια υπουργεία να έχουν παραδώσει στο ΓΛΚ τα στοιχεία αυτά. Με νέα και εξαιρετικά επείγουσα εγκύκλιο, στις 25 Αυγούστου το υπουργείο Οικονομικών καλούσε τους ΟΤΑ να αποστείλουν τα στοιχεία τους έως τις 6 Σεπτεμβρίου στο υπουργείο Εσωτερικών και αυτό με τη σειρά του να τα στείλει έως τις 8 του μήνα στο ΓΛΚ. Το αποτέλεσμα: στο ΓΛΚ εξακολουθούν να υπάρχουν στοιχεία μόνο για 370 δήμους.
Κάπως έτσι, φτάσαμε στο σημείο στελέχη του οικονομικού επιτελείου να σημειώνουν ότι οι τελικές εκτιμήσεις για τα οικονομικά μεγέθη των ΟΤΑ και φέτος θα γίνουν αναγκαστικά κατ' εκτίμηση από ένα σημείο και μετά. Παρηγορούνται ωστόσο λέγοντας πως είναι θετικό το γεγονός ότι υπάρχει έστω μία καλή βάση, πάνω στην οποία οι υπηρεσίες θα μπορέσουν να προβλέψουν το μέγεθος των ελλειμμάτων, των χρεών και συνολικά των οικονομικών όλων των δήμων.
Η γενικότερη κακή εικόνα, όμως, εξακολουθεί να υφίσταται, αφού δεν υπάρχει σαφής καταγραφή για τα οικονομικά των ΟΤΑ, τη στιγμή που το ΓΛΚ είναι υποχρεωμένο να ανακοινώνει σε μηνιαία βάση την εξέλιξη των οικονομικών τους, όπως και των άλλων φορέων της γενικής κυβέρνησης.
Υπό αυστηρούς όρους κάθε δανεισμός
Με τη μεταρρύθμιση του «Καλλικράτη» η κυβέρνηση προσπαθεί να βάλει ένα τέλος στην κακοδιαχείριση που επικρατεί στους δήμους. Πλέον, για να δανειστούν θα πρέπει να πληρούν δύο βασικές προϋποθέσεις:
1. Το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του δανεισμού κάθε δήμου ή περιφέρειας δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 20% των ετήσιων τακτικών του εσόδων.
2. Το συνολικό χρέος του δήμου ή της περιφέρειας που προβαίνει σε δανεισμό δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το ποσοστό των συνολικών εσόδων του.
Παράλληλα, για κάποιους δήμους που έχουν υπερβολικό δανεισμό ή άλλα χρέη εισάγεται διαδικασία εξυγίανσης, κατά την οποία μπαίνουν αυστηρά όρια στον δανεισμό, τις προσλήψεις και τη χρηματοδότηση για επενδύσεις, ώστε να χρηματοδοτηθεί πρωτίστως η αποπληρωμή των χρεών.
Επίσης, από εδώ και στο εξής οι δαπάνες όλων των δήμων και των περιφερειών, καθώς και όλων των νομικών προσώπων και επιχειρήσεών τους υπάγονται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Μάλιστα, το Ελεγκτικό Συνέδριο θα πραγματοποιεί, για πρώτη φορά, γενικευμένο προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας σε συμβάσεις άνω των 100.000 ευρώ στους ΟΤΑ, ενώ ο επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου θα έχει τη δυνατότητα, εάν διαπιστώσει αδράνεια, να ορίσει ημερομηνία είσπραξης των εσόδων και σε περίπτωση παρατεταμένης αδράνειας να παραπέμψει τους αιρετούς στην αρμόδια επιτροπή για καταλογισμό της ζημιάς που προξένησαν και τους υπαλλήλους στο Ελεγκτικό Συνέδριο για τον ίδιο λόγο. Τέλος, οι δήμοι θα πρέπει να καταρτίζουν πενταετές Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, το οποίο θα εξειδικεύεται σε Ετήσιο Πρόγραμμα Δράσης (που θα είναι έτοιμο το αργότερο έως τις 30 Σεπτεμβρίου κάθε έτους) και ετήσιο προϋπολογισμό.
