Καταθέσεις 20 δισ. ευρώ πέταξαν στο εξωτερικό
Από τον Δεκέμβριο του προηγούμενου χρόνου μέχρι και τον περασμένο Μάιο οι εκροές κεφαλαίων από ελληνικές τράπεζες προς άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ελληνικά ή ξένα, ξεπέρασαν τα 20 δισ. ευρώ καταδεικνύοντας ένα απίστευτο έλλειμμα εμπιστοσύνης των ....
«εχόντων» για τις προοπτικές εξόδου της χώρας από την κρίση.
Πράγματι, σύμφωνα με πληροφορίες τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος θέλουν στο διάστημα Ιανουαρίου - Μαΐου 2010 να έχει σημειωθεί μείωση των συνολικών καταθέσεων κατά 7,31%, με τις καταθέσεις να υποχωρούν συγκεκριμένα κατά 20,3 δισ. ευρώ και να διαμορφώνονται στα 258,4 δισ. ευρώ από 278,8 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2009.
Χαρακτηριστικό της δυσπιστίας με την οποία αντιμετωπίστηκε από τους μεγαλοκαταθέτες η υπογραφή του μνημονίου με την ΕΕ και το ΔΝΤ, είναι ότι οι εκροές συνεχίστηκαν αμείωτες ολόκληρο τον Μάιο, αν και η ένταξη στον μηχανισμό στήριξης επισημοποιήθηκε στις 5 του μηνός και η Ελλάδα αποπλήρωσε χωρίς προβλήματα την κρίσιμη λήξη ομολόγων της 19ης Μαΐου.
Παράγοντες της Κεντρικής Τράπεζας αναφέρουν πάντως ότι η τάση εκροής κεφαλαίων προς το εξωτερικό φαίνεται να ανακόπτεται εν μέρει τον Ιούνιο (δεν υπάρχουν ακόμη επίσημα στοιχεία) και αφού πλέον η κυβέρνηση είχε δρομολογήσει όλα σχεδόν τα μέτρα που συμφώνησε με την τρόικα του ΔΝΤ, της ΕΕ και της ΕΚΤ.
Αναφερόμενοι στα αίτια της μεγάλης αυτής υποχώρησης των καταθέσεων, οι ίδιοι παράγοντες σπεύδουν να ξεκαθαρίσουν ότι η εκροή κεφαλαίων δεν εξηγείται μόνον από τη φυγή καταθέσεων προς τράπεζες του εξωτερικού. Εξίσου σημαντικός παράγοντας μπορεί να είναι και το «γέμισμα του σεντουκιού».
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που, διαβλέποντας τις χαμηλές καταθετικές αποδόσεις, αποφασίζουν να προστατευθούν από έναν ενδεχόμενο κίνδυνο διακρατώντας τα όποια μετρητά διαθέτουν εκτός τραπεζικού συστήματος. Πέραν αυτού πολλές καταθέσεις μετακινήθηκαν μεν εκτός Ελλάδας, πλην όμως βρήκαν καταφύγιο σε υποκαταστήματα ελληνικών τραπεζών που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό. Σύμφωνα μάλιστα με τα ίδια στοιχεία υπολογίζεται ότι στην περίπτωση αυτή ανήκει περίπου το ένα τρίτο της συνολικής εκροής κεφαλαίων.
Ενδεικτικό ωστόσο του κλίματος αβεβαιότητας είναι το γεγονός ότι η μείωση των καταθέσεων εντοπίζεται κυρίως στην υποχώρηση των προθεσμιακών καταθέσεων εξαιτίας βεβαίως των δημοσιονομικών προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας αλλά και του πανικού που δημιουργέιται από τη συνεχή φημολογία για αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους. Το ίδιο ακριβώς αποτέλεσμα πάντως έχει και η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των ελληνικών νοικοκυριών, που αποσύρουν αποταμιεύσεις για την κάλυψη των καθημερινών τους αναγκών
ΜΗΔΕΝΙΚΟΣ ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟΣ
Απογοητευτικά γι' άλλη μία φορά είναι μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα από τον επαναπατρισμό κεφαλαίων με βάση τα ευνοϊκά κίνητρα που χορήγησε η κυβέρνηση μέσω του τελευταίου φορολογικού νόμου.
Πράγματι ενώ το οικονομικό επιτελείο είχε στηρίξει πολλές ελπίδες στο μέτρο τόσο για την ανακοπή των εκροών όσο και για την εισροή ζεστού χρήματος στη χώρα, οι δυνητικοί ενδιαφερόμενοι αντιμετώπισαν καχύποπτα και προκλητικά αδιάφορα τα κίνητρα. Εάν εξαιρέσει κανείς κάποιες εισροές μεγάλων ποσών για αγορά ακινήτων, ουσιαστικά ουδείς από αυτούς που έβγαλε τα χρήματά του, φοβούμενος την κρίση, δεν αποφάσισε να τα επαναπατρίσει.
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με την πρόσφατη ρύθμιση όσοι αποφασίσουν να επαναφέρουν στην Ελλάδα κεφάλαια που διατηρούν σε τράπεζες του εξωτερικού καταβάλλουν φόρο μόλις 5% χωρίς περαιτέρω ελέγχους. Αξίζει να σημειωθεί ότι αρκετοί συνεργάτες του υπουργού Οικονομικών ήταν από την αρχή πολύ επιφυλακτικοί στο όλο εγχείρημα, υποστηρίζοντας ότι το μέτρο αποδυναμώνεται όταν δημιουργούνται προσδοκίες ότι αυτό θα ξαναγίνει κι αργότερα.
Ο μόνος τρόπος για να έχει επιτυχία και να είναι δίκαιο το μέτρο, υπογραμμίζουν, είναι να διασφαλιστεί ότι τα κίνητρα θα ισχύσουν μία και μόνη φορά. Σημαντικές αιτίες επίσης για τη διστακτικότητα αυτή είναι και οι αντιδράσεις πολιτικών και οικονομικών παραγόντων που χαρακτήριζαν και χαρακτηρίζουν ανοικτά το μέτρο αυτό ως ξέπλυμα χρήματος.
Νωπές άλλωστε είναι ακόμη οι αντιδράσεις στελεχών του ΠαΣοΚ όταν πριν από τέσσερα χρόνια η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με υπουργό Οικονομίας τον κ. Γιώργο Αλογοσκούφη προχωρούσε στη θέσπιση ανάλογων κινήτρων για τον επαναπατρισμό των κεφαλαίων με επίσης πενιχρά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα τα έσοδα από τον φόρο 3% επί των επαναπατρισθέντων κεφαλαίων ανήλθαν περί τα 200 εκατ. ευρώ, όταν ο αρχικός στόχος ξεπερνούσε το 1 δισ. ευρώ...
ΤΑ ΚΙΝΗΤΡΑ ΤΕΛΕΙΩΝΟΥΝ, ΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΑΡΧΙΖΟΥΝ
Η κυβέρνηση από την πλευρά της εξακολουθεί να θεωρεί τη διαρροή κεφαλαίων προσωρινή, ελπίζοντας ότι όσο προχωρά η δημοσιονομική εξυγίανση θα αναπτυχθεί σιγά σιγά ένα κύμα επιστροφής, αρχής γενομένης κυρίως από τα κεφάλαια που μετακινήθηκαν σε θυγατρικές ελληνικών τραπεζών στην Κύπρο.
Παράγοντες του οικονομικού επιτελείου ωστόσο σπεύδουν να προειδοποιήσουν ότι τα κίνητρα για τον επαναπατρισμό κεφαλαίων θα δώσουν πολύ σύντομα τη θέση τους σε ελέγχους για τον εντοπισμό τους και την εξακρίβωση της πηγής προέλευσής τους. Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, στο στόχαστρο της ΓΓΠΣ έχουν ήδη τεθεί οι καταθέσεις που διατηρούν οι Ελληνες στο εξωτερικό για τις οποίες δεν έχουν δηλωθεί οι τόκοι.
Συγκεκριμένα, έχουν συγκεντρωθεί σε συνεργασία με ξένες τράπεζες στοιχεία από το 2005 και μετά, προκειμένου να εντοπισθούν ποιοι από τους καταθέτες δεν δηλώνουν στις φορολογικές τους δηλώσεις τους τόκους - όπως έχουν υποχρέωση - και αποφεύγουν έτσι τη φορολόγηση.
Η ΛΙΣΤΑ «ΛΙΧΤΕΝΣΤΑΙΝ»
Στο υπουργείο Οικονομικών προσανατολίζονται στην εκ νέου αναζήτηση της περίφημης λίστας «Λιχτενστάιν», στην οποία - όπως λέγεται - φιγουράρουν και πολλά ελληνικά ονόματα που τηρούν λογαριασμούς, σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα του πριγκιπάτου. Μέχρι στιγμής και παρά τα αιτήματα των ελληνικών αρχών δεν έχουν ακόμη γνωστοποιηθεί συγκεκριμένα στοιχεία.
Σημειώνεται ότι εδώ και περίπου έναν χρόνο οι γερμανικές μυστικές υπηρεσίες αγόρασαν CD από ιδιώτη πληροφοριοδότη (πρώην υπάλληλο της τράπεζας του Λιχτενστάιν, LGT Group), το οποίο περιείχε σημαντικά στοιχεία για καταθέτες (κυρίως Γερμανούς), οι οποίοι μέσω ιδρυμάτων του Λιχτενστάιν (τα οποία εγγυώνται την ανωνυμία των δικαιούχων τους) απέκρυβαν σημαντικά εισοδήματα και διέπρατταν εκτεταμένη φοροδιαφυγή. Ηδη, μέχρι σήμερα, η Γερμανία έχει εισπράξει 180 εκατ. ευρώ από την καταβολή των αναλογούντων φόρων.
Ακριβής υπολογισμός του συνολικού ύψους των κεφαλαίων των Ελλήνων αλλά και της προθυμίας των κατόχων τους να τα μεταφέρουν εντός συνόρων, δεν μπορεί να γίνει με ακρίβεια. Παρά ταύτα, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους σε προ τετραετίας μελέτη εκτιμούσε ότι θα μπορούσε να υπάρξει μία εισροή της τάξης των 20 δισ. ευρώ όση ακριβώς είναι και η εκροή κεφαλαίων μέχρι τον περασμένο Μάιο!
Το σημερινό οικονομικό επιτελείο συντηρητικότερο πάντως θα ήταν ικανοποιημένο και με πολύ μικρότερη εισροή κεφαλαίων της τάξης των 5-10 δισ. ευρώ. Και αυτό διότι τα κεφάλαια αυτά θεωρούνται τελείως χαμένα για το ελληνικό Δημόσιο αλλά και την ελληνική οικονομία.
