"Το Ημερολόγιο ενός Απατεώνα"
Η Θεατρική Ομάδα DUENDE Ικαρίας "ανεβάζει" την σατυρική κωμωδία ηθών και καταστάσεων "Το Ημερολόγιο ενός Απατεώνα" του Αλεξάντρ Νικολάγιεβιτς Οστρόφσκι.
Πρεμιέρα: Παρασκευή 11 Ιουνίου (Καρυδιές)
Μετά τις περιπλανήσεις των τελευταίων χρόνων σε ένα ρεπερτόριο ευρύ και απαιτητικό που περνούσε από τον «διαλεκτικό» Μπρέχτ,
τον «παράλογο» Ιονέσκο για να καταλήξει στο «σύγχρονο» Σμίτ, βάλαμε δύο ζητούμενα για την επιλογή του φετινού έργου:
Ζητούμενο πρώτο: Μια καλή και καυστική κωμωδία.
Ζητούμενο δεύτερο: Να συμμετέχουν όλοι όσοι δηλώσουν διαθεσιμότητα στις συναντήσεις μας στο στέκι των Μαντριών.
Το «Ημερολόγιο ενός απατεώνα» πληρούσε στο έπακρο και τους δύο παραπάνω όρους.
Έργο περισσότερο βαθύ και πολύ πιο αστείο από την εντύπωση που σου δίνει η πρώτη επαφή με το κείμενο,
έκρυβε πολύ περισσότερες δυσκολίες από όσες είχαμε προβλέψει...
Το «Ημερολόγιο ενός απατεώνα» είναι μια σκληρή κριτική για την κυριαρχία του χρήματος, της απληστίας και του νεοπλουτισμού. Το έργο ξεμπροστάζει την υψηλή κοινωνία με χιούμορ και σατυρικό οίστρο.
Ο ήρωας του έργου είναι απόλυτα αναγνωρίσιμος σε όλες τις εποχές και σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Γεννιέται και μεγαλώνει σε κοινωνίες που παρακμάζουν,
που τρέφονται από την υποκρισία και τη ηθελημένη βλακεία. Ο κόσμος που περιβάλλει τον απατεώνα είναι πολύ πιο σκληρός από τον ίδιο. Ο Οστρόφσκι δεν ωραιοποιεί τις καταστάσεις, ούτε δίνει αισιόδοξες προοπτικές.
Ο απατεώνας σε σύγκριση με τους υπόλοιπους φαντάζει αθώα περιστερά. Το έργο διαδραματίζεται στα πολυτελή σαλόνια της Μόσχας του 19ου αιώνα. Ο Γεγκόρ Ντιμίτριτς Γκλούμοφ,
ταλαντούχος και φιλόδοξος πλην άφραγκος νέος, γόνος ξεπεσμένης αριστοκρατορικής οικογένειας, είναι αποφασισμένος να ανέλθει κοινωνικά και να πλουτίσει γρήγορα και άκοπα.
Όντας πολύ πιο έξυπνος από την άρχουσα τάξη της εποχής του, θα προσπαθήσει να πετύχει το σκοπό του μεταχειριζόμενος με απίστευτη ευκολία και κυνικότητα τον δόλο, την συκοφαντία,
την κολακεία και την μηχανορραφία. Θα υποδυθεί το βλάκα, θα «πουλήσει» έρωτα, θα εκμεταλλευτεί την δεισιδαιμονία και την ανορθολογικότητα που τον περιβάλλει, θα κάνει τέχνη την ψευτιά και την πλεκτάνη.
Στόχος: μια καλή θέση στο δημόσιο και ένας πλούσιος γάμος.Οι μοναδικές στιγμές που είναι ειλικρινής είναι όταν καταγράφει λεπτομερώς τις κινήσεις του, τα σχέδια και τις απόψεις του στο κρυφό του ημερολόγιο.
Και ο εξυπνότερος όμως θα κάνει το «λαθάκι» του. Το σχέδιό του θα ματαιωθεί από μια λεπτομέρεια. Αλλά... πόσο εύκολο είναι να ξεμπερδέψεις από ανθρώπους σαν κι αυτόν;
Λίγα λόγια για...
το συγγραφέα...
Ο Αλεξάντρ Νικολάγιεβιτς Οστρόφσκι (1823-1886) γεννήθηκε και έζησε στη Μόσχα. Ο πατέρας του ήταν δικηγόρος και συνεργαζόταν με μοσχοβίτες εμπόρους.
Μετά την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο σπούδασε τρία χρόνια νομική στο πανεπιστήμιο της Μόσχας. Εργάστηκε ως το 1851 στο δικαστήριο.
Από τα δεκαεπτά του είχε ήδη πάθος με το θέατρο ενώ ξεκινάει να γράφει το 1847.
Το 1850 καθιερώνεται με το έργο «Σε στενό οικογενειακό κύκλο» το οποίο απαγορεύτηκε από τη λογοκρισία της εποχής και ήταν η αιτία της απόλυσής του από το δικαστήριο ένα χρόνο μετά.
Από τότε αφιερώνεται αποκλειστικά στο θέατρο. Παρόλο που τα έργα του γνώρισαν μεγάλη επιτυχία, ο Οστρόφσκι είχε ελάχιστο οικονομικό όφελος.
Η υγεία του κλονίστηκε το 1960 από την κούραση και την απογοήτευση. Μόνο προς το τέλος της ζωής του απέκτησε την υλική ευμάρεια που του άξιζε.
Εγραψε πάνω από 40 έργα, τα οποία ήταν ο κορμός του Ρώσικου ρεπερτορίου για πολλά χρόνια. Επίσης ίδρυσε μια σχολή θεάτρου καθώς και την Ένωση Ρώσων Θεατρικών Συγγραφέων.
Το 1885 διορίστηκε καλλιτεχνικός διευθυντής των κρατικών θεάτρων της Μόσχας. Οι εξοντωτικές υποχρεώσεις υπονόμευσαν την υγεία του και τον επόμενο χρόνο πέθανε.
το θέατρο του Οστρόφσκι...
Είναι φανερή η επιρροή της Δύσης στα έργα του Οστρόφσκι και κυρίως του Γαλλικού Θέατρου του Μολιέρου (κωμωδίες ηθών και καταστάσεων). Όμως ταυτόχρονα μεταφέρουν μια γεύση του «Κοινωνικού Παραλόγου» που εισήγαγε ο Γκόγκολ. Αυτή η μίξη θα ωριμάσει το ρωσικό θέατρο το οποίο θα φτάσει στην κορύφωση του με τον Τσέχωφ και τους μεγάλους δραματουργούς των αρχών του 20ου αιώνα.
Ο Οστρόφσκι θεωρείται κορυφαίος ανατόμος της κοινωνικής παθολογίας και της ανθρώπινης μικροπρέπειας. Με λίγες εξαιρέσεις, τα έργα του Οστρόφσκι είναι κωμωδίες με γλυκόπικρο τέλος. Αγαπημένοι χαρακτήρες οι κατεργάρηδες που προσπαθούν με διάφορα τεχνάσματα να πιάσουν την καλή. Αυτός ο τύπος πρωταγωνιστή κυριαρχεί στην πρώτη κωμωδία του ο χρεοκόπος (1850) αλλά και στο «Ημερολόγιο ενός Απατεώνα» (1868).
την ιστορία ενός «Ημερολογίου»...
Το «Ημερολόγιο ενός Απατεώνα» έκανε πρεμιέρα στη Μόσχα το 1886. Από τότε έχει αφήσει μεγάλη ιστορία διασκευών κυρίως προσαρμογών στα πολιτικά δεδομένα της εκάστοτε εποχής. Περίφημες ανάμεσά τους είναι οι διασκευές του Νταντσένκο (1910) με πρωταγωνιστή τον ίδιο τον Στανισλάβσκι όπου όλοι οι αντιήρωες του έργου δεν είναι παρά οι ετοιμόρροπες κολόνες που στηρίζουν το διεφθαρμένο παλιό καθεστώς. Μνημειώδης ήταν και η παράσταση που ανέβασε ο Σεργκέι Αιζενστάιν το 1923 για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του συγγραφέα. Η συγκεκριμένη παράσταση εκτός από τα πολλά σκηνικά ευρήματα παρμένα από το τσίρκο, είχε και μια παγκόσμια πρώτη, τη χρήση του κινηματογράφου σε μια θεατρική παράσταση.
Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε το 1990 στην Ελλάδα από το «Θέατρο Έρευνας» του Δημήτρη Ποταμίτη. Ακολούθησε το 2009 η παράσταση του Εθνικού Θεάτρου με σκηνοθεσία του Γιάννη Κακλέα.
τις παραστάσεις...
Παρασκευή 11 και Σάββατο 12 Ιουνίου:Καρυδιές
Τετάρτη 16 Ιουνίου: Εύδηλος
Σάββατο 19 και Κυριακή 20 Ιουνίου: Χριστός Ραχών
Κυριακή 27 Ιουνίου: Αγιος Κήρυκος
Τρίτη 29 Ιουνίου: Μαντριά
"Το Ημερολόγιο ενός Απατεώνα"
Συγγραφέας: Αλεξάντρ Νικολάγιεβιτς Οστρόφσκι
Μετάφραση: Λεωνίδας Καρατζάς
Δραματοθργική επεξεργασία*: Βασίλης Κακλέας, Λεωνίδας Καρατζάς
*Οι τελευταίες σκηνές ης 5ης πράξης είναι διασκευη της Ομάδας μας
τους συντελεστές...
Σκηνοθεσία ,
Επιμέλεια Μουσικής,Φωτισμού,
Αφίσας και Προγράμματος :Βασίλης Λουκάς
Κοστούμια:Florence Vaneetveld
Καλλιτεχνική Επιμέλεια Σκηνικών- Αφίσα:Βάσια Λεοντοπούλου
Κατασκευή Σκηνικών:Στέλιος Σημάκης
Μουσική:Νίκος Πλάκας
Κείμενα Προγράμματος:Μαρία Μαλτζή
Κονσόλα Ήχου:Βάσω Κοτζαμαρλή
Ταμείο:Γιώτα Νατσούλη
Μεταφορές:Γιώργος Μαζωνάκης
Λογιστήριο:Κατερίνα Μαυρογιώργη Ντυράν
ΠΑΙΖΟΥΝ (με σειρά εμφάνισης)
Γκλούμοφ:Ηλίας Μπακόπουλος
Γκλούμοβα: Ελένη Καντζάβελου
Στιόπκα:Λευτέρης Κουτούφαρης
Γκολούτβιν:Μπάμπης Μυλωνάκης
Κουρτσάεφ:Θανάσης Σκαμπαρδώνης
Μανιέφα:Ολυμπία Νταφούλη
Μαμάεφ:Γιάννης Λιακόπουλος
Κρουτίτσκι:Νίκος Πλάκας
Μαμάεβα:Δέσποινα Σπανού
Γκοροντούλιν:Λευτέρης Τρικιριώτης
Τουρούσινα:Εύη Τσάνα
Μάσενκα:Aντα Παπαδημητρίου
Ματριόσα:Μαρία Μαλτζή
Λουμπίνκα:Δανάη Τσιρώνη
Γκριγκόρι: α διανομή Νίκος Μπαρμπαγιάννης ,β διανομή Στέλιος Σημάκης
Υ.Γ. Τα θλιβερά σύννεφα της οικονομικής κρίσης από τη μια και της απέραντης επιχειρούμενης χειραγώγησης και χαλιναγώγησης της πλειοψηφίας των κατοίκων αυτής της χώρας
(και όχι μόνο) από την άλλη, μας έσπρωξαν στο να βάλουμε κάποια δικά μας λόγια στο στόμα του Γκλουμοφ:
“... Θα ‘ρθουν και άλλοι μετά από μένα να σας κοροϊδέψουν.
Και ενώ θα ξέρετε ότι σας κοροϊδεύουν μέσα σας θα λέτε:
«Είναι μεγάλοι απατεώνες αλλά …..
είναι και τόσο συμπαθητικοί οι μπαγάσηδες….»”
Δυστυχώς, όλοι αυτοί που είναι γραμμένοι στο ημερολόγιο του ήρωα του Οστρόφσκι, ζουν ακόμα ανάμεσά μας.
Θεατρική Ομάδα DUENDE
Ικαρία , Ιουνιος 2010
