ΗΜΙΥΠΑΙΘΡΙΟΙ: Νομιμοποίηση ή Μονιμοποίηση της αυθαιρεσίας;

του Ηλία Μπεριάτου

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ Ηλίας Μπεριάτος Καθηγητής Χωροταξικού και περιβαλλοντικού σχεδιασμού Παν. Θεσσαλίας ΗΜΙΥΠΑΙΘΡΙΟΙ: Νομιμοποίηση ή Μονιμοποίηση της αυθαιρεσίας ; Η νέα ρύθμιση για τους ημιυπαίθριους δεν διαφέρει ουσιαστικά από την προηγούμενη γιατί έχει την ίδια φιλοσοφία. Και αυτή η υποτιθέμενη βασική διαφοροποίηση, δηλαδή ο προορισμός των χρημάτων για τη δημιουργία πράσινου, παραμένει προς το παρόν μια αγαθή πρόθεση. Αλλά όπως γνωρίζουμε ο δρόμος προς την κόλαση είναι συχνά στρωμένος με αγαθές προθέσεις! Υπάρχουν όμως και άλλα περίεργα νομικά τρικ στο νομοσχέδιο, όπως π.χ. τα 40 χρόνια ισχύος της, που κυριολεκτικά προκαλούν την κοινή λογική. Πράγματι, η ρύθμιση αυτή είναι νομικά, πολιτικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά και πολεοδομικά άστοχη για τους εξής λόγους: Νομικά είναι άκυρη διότι, όπως έχει πολλάκις ειπωθεί από έγκυρους νομικούς κάθε τέτοια νομιμοποίηση μετά το 1983 είναι αντισυνταγματική -πέρα από το φορολογικό, διαχειριστικό, συμβολαιογραφικό αλαλούμ που θα προκαλέσει. Και μόνη η διαπίστωση αυτή αποτελεί την ικανή συνθήκη ώστε να μην αναζητήσουμε και άλλους λόγους για το απαράδεκτο της ρύθμισης. Εσχάτως, μας προέκυψε και η παραδοξολογία ότι η νέα ρύθμιση δεν είναι ούτε ‘τακτοποίηση’ αλλά …ούτε και νομιμοποίηση. Τι είναι; Σίγουρα πάντως είναι η μονιμοποίηση της αυθαιρεσίας! Πολιτικά είναι επικίνδυνη διότι όταν η Ελληνική Πολιτεία έχει χάσει την αξιοπιστία της (η οποία είναι σήμερα το ζητούμενο διεθνώς) τότε πως θα επιχειρηθεί μια ακόμα απόπειρα ‘άφεσης (οικοδομικών) αμαρτιών’; Το ερώτημα είναι βαθύτατα ουσιαστικό και κρίσιμο για την από καιρό διαταραγμένη σχέση κράτους και πολίτη, ένα φαύλο κύκλο τον οποίο η προτεινόμενη ρύθμιση επιχειρεί να ενδυναμώσει αντί να σπάσει . Κοινωνικά και ηθικά είναι καταδικαστέα. Διότι δεν υπάρχει πραγματικό κοινωνικό πρόβλημα το οποίο πρέπει επειγόντως (!) να λυθεί (όταν υπάρχουν άλλα μεγαλύτερα προβλήματα). Κανένας από όσους κατοικούν σε διαμερίσματα με κλειστό ημιυπαίθριο δεν είναι άστεγος …ούτε ζήτησε ρύθμιση. Το πρόβλημα είναι η διασφάλιση των υπερκερδών του εργολαβικού κυκλώματος που αποκτήθηκαν με την έμμεση αύξηση του Συντελεστή Δόμησης κατά 40% και 20%. Διότι οι ημιυπαίθριοι που κλείστηκαν εκ των υστέρων μεμονωμένα είναι ελάχιστοι. Αντίθετα, η συντριπτική πλειονότητά τους είναι κλεισμένοι εκ των προτέρων μαζικά, από την αρχή της οικοδομής με διπλά σχέδια: άλλα για την λήψη άδειας από το πολεοδομικό γραφείο και άλλα για την κατασκευή. Πρόκειται για ένα οργανωμένο πολεοδομικό «έγκλημα» κάποιων κατασκευαστών οι οποίοι κλέβοντας τους οικοπεδούχους, υπολόγιζαν την αντιπαροχή με τον θεωρητικά επιτρεπόμενο Συντελεστή αλλά έκτιζαν 40% και 20% περισσότερο. Αυτοί λοιπόν επιβραβεύονται! Οι δε ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων, που αρχικά τα πλήρωσαν ακριβά και υπέγραψαν εκβιαστικά ότι έκλεισαν οι ίδιοι τους ημιυπαίθριους, θα πληρώσουν πάλι με νέο πρόστιμο! Κάποιοι κτίζουν παράνομα, μεταφέρουν την ευθύνη στους χρήστες και το κράτος δικαίου το ανέχεται… Περιβαλλοντικά –πολεοδομικά είναι άκρως προβληματική, διότι με το κλείσιμο των ημιυπαίθριων ο σκοπός του νόμου, δηλαδή η απόλαυση του μεσογειακού κλίματος (για την οποία όλοι υποκριτικά κόπτονται !) ακυρώνεται. Επιπλέον, η επιβάρυνση του δημόσιου αγαθού της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος, δεν αντισταθμίζεται, αφού η εικαζόμενη δημιουργία πρασίνου φαίνεται να είναι προς το παρόν μια ανέξοδη υπόσχεση. Άλλωστε, όλοι γνωρίζουν ότι μόνο με συνολικές πολεοδομικές μελέτες καθορίζονται και επανακαθορίζονται οι κοινόχρηστοι χώροι. Οικονομικά είναι αναποτελεσματική, αφού τα χρήματα των νέων προστίμων (εφόσον εισπραχθούν) είναι λιγότερα από το κόστος της περιβαλλοντικής αποκατάστασης. Αν η πολιτεία ήθελε πραγματικά να προστατεύσει το περιβάλλον ας κάνει τον προβλεπόμενο έγκαιρο και προληπτικό έλεγχο σε κάθε οικοδομή που αποπερατώνεται και την επιβολή (σε περίπτωση παρανομιών) του ισχύοντος προστίμου ανέγερσης (30%) και διατήρησης (5%) αλλά και την είσπραξή τους!. Έτσι θα αποκτούσε με ευθύ και απλό τρόπο τούς απαιτούμενους πόρους. Είναι παγκόσμια πρωτοτυπία να βάζει το κράτος άλλα ελκυστικότερα (!) πρόστιμα και ταυτόχρονα να απειλεί τους πολίτες με τα κανονικά πρόστιμα! Η λογική του παραλόγου! Τι πρέπει να γίνει: Πρώτον να σταματήσει κάθε απόπειρα τακτοποίησης’. Η μόνη ρύθμιση που έπρεπε να (είχε) γίνει είναι να κλείσει το παραθυράκι του ΓΟΚ, αφού κανείς δεν το χρησιμοποίησε για το σκοπό που θεσπίστηκε και το κράτος αδυνατεί να το ελέγξει. Όποιος πραγματικά θέλει να χαρεί τον μεσογειακό ήλιο, ας διαθέσει από το επιτρεπόμενο Συντελεστή Δόμησης. Πάντοτε υπήρχε η δυνατότητα δημιουργίας ημιυπαίθριων. Δεύτερον, η πολιτεία να ελέγξει αμέσως τα δεκάδες χιλιάδες απούλητα νεόδμητα διαμερίσματα με παράνομα κλεισμένους ημιυπαίθριους επιβάλλοντας κυρώσεις στους εργολάβους πριν τα πουλήσουν στους υποψήφιους αγοραστές-θύματα, επιδεινώνοντας το πρόβλημα. Τρίτον, οι ιθύνοντες ας αφήσουν τις τακτοποιήσεις των ημιυπαίθριων και άλλων παρανομιών (σοφίτες κλπ) -πού λύνουν το πρόβλημα των εργολάβων και όχι των πολιτών- και ας δώσουν προτεραιότητα στην ύπαιθρο χώρα, που έχει καταστεί πλέον ΗΜΙ-ΥΠΑΙΘΡΟΣ με την άναρχη δόμηση, τα μπαζώματα, τα σκουπίδια, τους παράνομους δρόμους και όχι μόνον.