1 Πώς επιλέχθηκαν οι συνενώσεις;
Ο κ. Ραγκούσηςεπισήμανε ότι η χωροταξική κατανομή των νέων δήμων έγινε με βάση συγκεκριμένα κριτήρια. Το πληθυσμιακό μέγεθος που ελήφθη για τους υπό σύσταση δήμους ήταν 10.000 κάτοικοι- με βάση την απογραφή του 2001- για τους νομούς, με εξαίρεση τα νησιά και τις ορεινές περιοχές, όπου υπάρχουν δήμοι ακόμη και με 2.000 κατοίκους.
Από τον κανόνα αυτόν εξαιρούνται και τα αστικά διαμερίσματα στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη, στα οποία τα νέα διοικητικά σχήματα θα έχουν αυξημένες αρμοδιότητες λόγω και των μητροπολιτικών λειτουργιών και για τα οποία το πληθυσμιακό κριτήριο ήταν 25.000 κάτοικοι.
«Με βάση αυτά τα κριτήρια» είπε ο κ. Ραγκούσης «προκύπτουν ισοδύναμες λύσεις σε 14 δήμους οι οποίες και τίθενται σε δημόσια διαβούλευση. Στις 4 από αυτές τις περιπτώσεις οποιαδήποτε λύση και αν επιλεγεί δεν συνεπάγεται αλλαγή των γεωγραφικών ορίων». Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε περίπτωση, ακόμη και μετά τη δημόσια διαβούλευση, ο αριθμός των δήμων που θα προκύψει από τον «Καλλικράτη» δεν θα υπερβεί τους 343.
2 Τι θα γίνει με τους συμβασιούχους;
Ευρείες αναγκαστικές μετατάξεις προσωπικού και απολύσεις των περίπου 35.000 συμβασιούχων που εργάζονται σήμερα στους δήμους θα επιφέρει ο «Καλλικράτης». Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για τους συμβασιούχους ότι δεν θα ανανεώνονται οι συμβάσεις τους αμέσως μόλις λήξουν. Γεγονός που σημαίνει ότι εντός του έτους θα πρέπει να απολυθούν. Για την κάλυψη σημαντικών αναγκών των νέων σχημάτων υπάρχει η δυνατότητα πρόσληψης μονίμου προσωπικού, κυρίως εξειδικευμένου, πάντα μέσω ΑΣΕΠ.
3 Τι θα γίνει με τους μόνιμους;
Ο κ. Ραγκούσης ξεκαθάρισε ότι το προσωπικό που υπηρετεί σήμερα στα Νομικά Πρόσωπα που θα καταργηθούν ή στις υπό μεταφορά στους δήμους υπηρεσίες των νομαρχιών θα μεταταχθεί αναγκαστικά. Οι μετατάξεις θα ισχύσουν μόνο για το μόνιμο προσωπικό, για το οποίο, όπως προβλέπεται στο σχέδιο νόμου, θα υπάρξει και κατοχύρωση των εργασιακών τους δικαιωμάτων. «Οπως αντιλαμβάνεται ο καθένας» επισήμανε ο κ. Ραγκούσης «πρόκειται για τη βαθύτερη διαρθρωτική αλλαγή σε έκταση τουλάχιστον στον χώρο της Αυτοδιοίκησηςπου έχει γίνει έως σήμερα».
4 Ποιοι θα εκλέγονται;
Δικαίωμα εκλογής στις θέσεις των δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων αποκτούν οι νέοι που έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους. Παράλληλα, σε κάθε δήμο άνω των 10.000 κατοίκων και σε κάθε περιφέρεια συστήνεται Επιτροπή Διαβούλευσης, για να έχει τη δυνατότητα κάθε πολίτης να εκθέτει τις προτάσεις αλλά και τους προβληματισμούς του, καθώς και Συμβούλιο Ενταξης Μεταναστών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργεί το ζήτημα της μετανάστευσης.
5 Πώς θα υπάρξει διαφάνεια στα οικονομικά τους;
Θεσπίζεται για πρώτη φορά η εξυπηρέτηση των δανείων να μην υπερβαίνει το 5,5% των εσόδων του δήμου. Ταυτόχρονα προβλέπεται για πρώτη φορά συγκεκριμένο πρόγραμμα εξυγίανσης των υπερχρεωμένων δήμων. Σε δήμους ή πρώην δήμους που έχουν υπερβολικό δανεισμό ή άλλα χρέη, εισάγεται διαδικασία εξυγίανσης βάσει ειδικού προγράμματος. Με την υπαγωγή στο πρόγραμμα τίθενται για πρώτη φορά αυστηρά όρια στον δανεισμό των δήμων και περιορίζονται οι προσλήψεις προσωπικού. Ο λόγος της ρύθμισης αυτής είναι ότι ο υπερβολικός δανεισμός δεν έχει αντίκτυπο μόνο στα χρέη του δήμου, αλλά συνυπολογίζεται και στο δημόσιο χρέος της χώρας.
6 Θα υπάρξουν αποτελεσματικοί έλεγχοι;
Εισάγεται ένα νέο, τριπλό σύστημα εποπτείας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης από το Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο: πρώτον, ασκεί προληπτικό έλεγχο στις δαπάνες όλων των δήμων, όλων των δημοτικών επιχειρήσεων και όλων των περιφερειών· δεύτερον, διενεργεί τακτικό ετήσιο δειγματοληπτικό έλεγχο κατασταλτικού χαρακτήρα και, αν χρειαστεί, έκτακτο γενικό ή θεματικό έλεγχο και, τρίτον, ασκεί γενικευμένο προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας σε κάθε σύμβαση. Παράλληλα, ο επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου έχει τη δυνατότητα, αν διαπιστώσει αδράνεια στην είσπραξη εσόδων, να ορίσει ημερομηνία είσπραξής τους. Ταυτόχρονα συστήνεται αυτοτελής υπηρεσία εποπτείας των δήμων και των περιφερειών στις έδρες των επτά αποκεντρωμένων διοικήσεων. Η υπηρεσία αυτή θα είναι αρμόδια για τον έλεγχο της νομιμότητας των πράξεων των ΟΤΑ, αλλά βεβαίως και για τον πειθαρχικό έλεγχο των αιρετών. Ο ελεγκτής νομιμότητας είναι ανώτατος υπάλληλος που η επιλογή του γίνεται αξιοκρατικά από το Ειδικό Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού, τα μέλη του οποίου προέρχονται αποκλειστικά από το ΑΣΕΠ και από τον Συνήγορο του Πολίτη. Στα καθήκοντα του ελεγκτή νομιμότητας περιλαμβάνεται ο υποχρεωτικός έλεγχος νομιμότητας των αποφάσεων των δήμων και των περιφερειών αλλά και των επιχειρήσεών τους. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι μια απόφαση είναι παράνομη, αυτομάτως την ακυρώνει.
7 Τι θα γίνει με τα ΚΕΠ;
Μία από τις καινοτομίες του «Καλλικράτη» αποτελεί και η σύσταση 1.200 δημοτικών ηλεκτρονικών κέντρων εξυπηρέτησης πολιτών. Οι δήμοι, παράλληλα, συνιστούν ειδικό αυτοτελές γραφείο για την παροχή διοικητικής βοήθειας στο σπίτι- πρόγραμμα το οποίο απευθύνεται σε άτομα που έχουν αδυναμία προσπέλασης στους δήμους. Εισάγεται η έξυπνη κάρτα του δημότη και ο θεσμός του συμπαραστάτη του δημότη και της επιχείρησης. Στα πρότυπα του Συνηγόρου του Πολίτη, ο Συμπαραστάτης δέχεται καταγγελίες άμεσα θιγομένων πολιτών και επιχειρήσεων για ζητήματα κακοδιοίκησης δήμων, περιφερειών αλλά και των νομικών τους προσώπων.
8 Ποιες αρμοδιότητες θα πάρουν;
Μια σειρά αρμοδιότητες που ασκούνταν ως σήμερα από τις νομαρχίες μεταφέρονται στους νέους υπό σύσταση δήμους. Οι νέες αρμοδιότητες, οι οποίες συνεπάγονται και τη μεταφορά του αντίστοιχου προσωπικού με αναγκαστικές μετατάξεις, αφορούν τους τομείς πολεοδομίας, πρόνοιας, υγείας, παιδείας, εμπορίου και μεταφορών. Σε ό,τι αφορά τις περιφέρειες, οι νέες αρμοδιότητες αφορούν την περιφερειακή ανάπτυξη, όπως τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, και τη συμμετοχή στην κατάρτιση και εφαρμογή του ΕΣΠΑ για την περίοδο 2007-2013, τις δημόσιες υγειονομικές περιφέρειες, την κατασκευή, συντήρηση και ανακαίνιση οδών, τον σχεδιασμό, τη μελέτη, την κατασκευή και τη συντήρηση συγκοινωνιακών, αντιπλημμυρικών, κτιριακών, ηλεκτρομηχανολογικών, λιμενικών και εγγειοβελτιωτικών έργων.
9 Τι αλλάζει στα οικονομικά των δήμων;
Ο υπουργός Εσωτερικών δεσμεύθηκε ότι οι αρμοδιότητες που θα εκχωρηθούν στους δήμους θα συνοδεύονται εξαρχής από τους αντίστοιχους πόρους και το αντίστοιχο προσωπικό. «Η αρχή αυτή θα τηρηθεί απαρέγκλιτα με απόλυτη αυστηρότητα» είπε. Με το σχέδιο νόμου αλλάζουν ριζικά και τα οικονομικά των δήμων. Οι δήμοι θα χρηματοδοτούνται από σημαντικό μέρος του ΦΠΑ, του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων και του φόρου ακίνητης περιουσίας. Με τον ίδιο τρόπο, σε άλλα ποσοστά, θα χρηματοδοτούνται και οι περιφέρειες- πλην του ΦΜΑΠ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργείου Εσωτερικών, από τον νέο τρόπο υπολογισμού των ΚΑΠ θα υπάρξει σημαντική αύξηση των εσόδων των νέων ΟΤΑ.
