Μήπως και σήμερα τα ίδια δεν ισχύουν;
Αρα δικαίως ο τίτλος ..........
Όλα τριγύρω αλλάζουνε, όλα τα ίδια μένουν...
Το κέντρον της νήσου ευρίσκετο εις το ανατολικόν αυτής μέρος από των παλαιοτάτων χρόνων. Παρέμεινε δε εκεί επί χιλιετηρίδας, κατά τη διάρκειαν των οποίων η νήσος υπέστη τόσον σκληράς μεταπτώσεις.
Η πρωτεύουσα έχει ελλείψεις σημαντικάς και μεγάλας ανάγκας. Το σπουδαιότερον πρόβλημα είναι ότι δεν απέδειξε απορροφητικήν δύναμιν ικανήν να ελκύσει το κέντρον της κίνησης ολοκλήρου του τόπου.
Εις το ζήτημα της έδρας του τόπου εγεννήθησαν ως ήτο επόμενον σφοδραί αντιθέσεις αι οποίαι ενίσχυσαν τον κομματισμόν υπερβάντα πολλάκις τα θεμιτά όρια του ανταγωνισμού.
Τοιαύτη κατάτμησις των οικονομικών και ηθικών δυνάμεων του τόπου, απέβη εις βάρος και προς ζημίαν του συνόλου καθ’ όσον αφορά την κίνησιν πολιτικήν και κοινωνικήν.
Εξαντλητικός προ πάντων απέβη ο ανταγωνισμός ο διεξαχθείς εν τω τόπω διά την κατασκευήν τεσσάρων λιμένων, όσα ήσαν και τα τμήματα εις τα οποία είχε διαιρεθεί η νήσος. Εις ένα τόσον μικρόν τόπον ποίαν χρησιμότητα ηδύνατο να έχουν τόσοι λιμένες, και πώς ήτο δυνατόν να καταστώσιν ούτοι σχετικώς τέλειοι διά να αποβώσιν εξυπηρετικοί ενώ η όλη κίνησις του τόπου δεν θα ήτο επαρκής και διά τον ένα μόνο λιμέναν;
Εν τούτοις ο ανταγωνισμός δεν ελάμβανε υπ’ όψιν τας ευλόγους αυτάς απορίας και εδαπανήθησαν επί 40ετίαν και πλέον μεγάλα ποσά διά τα έργα των λιμένων Βαθέος, Καρλοβασίων, Τηγανίου και Μαραθοκάμπου χωρίς ανάλογα αποτελέσματα.
Οσάκις κατωρθούτο διά κοινής συννενοήσεως να διατεθεί η υπάρχουσα δύναμις προς εκτέλεσιν κοινωφελών έργων, ετελούντο θαύματα αληθή. Αλλά τοιαύτη συνεννόησις και συνεργασία επετεύχθη σπανίως.
Ιωάννης Δ. Βακιρτζής, Ιστορία της Ηγεμονίας της Σάμου, έκδ. ΓΑΚ-Αρχεία Σάμου
