Κόκκινος συναγερμός στα Επιτελείαγια την περίπτωση θερμού επεισοδίου
Η Άγκυρα κατά το τελευταίο εξάμηνο έχει εντείνει τις προκλήσεις της και τις έχει κλιμακώσει δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στις σχέσεις της με την Ελλάδα. Τα Ελληνικά Επιτελεία, όπως πάντα –αλλά ιδιαίτερα αυτό το χρονικό διάστημα- επεξεργάζονται διάφορα σενάρια «θερμών κρίσεων» σε ένα περιβάλλον συνεχώς εξελισσόμενο και κλιμακούμενο από την πλευρά της Τουρκίας, η οποία δείχνει πως συνειδητά βαδίζει προς την δημιουργία θερμού επεισοδίου στοχεύοντας ταυτόχρονα στη Θράκη αλλά και σε νησιά του Αιγαίου.
Η κλιμάκωση που επιχειρείται από την Άγκυρα, είναι πολυεπίπεδη και πολυπρόσωπη και απέναντι σε όλα τα δυνατά επίπεδα –στρατιωτικά και διπλωματικά- με κινήσεις που φωτογραφίζουν με ιδιαίτερη σαφήνεια τους στρατηγικούς της στόχους:
Καθεστώς συγκυριαρχίας ή εν πάση περιπτώσει μειωμένης ελληνικής κυριαρχίας στα Δωδεκάνησα, εμμονή στην αποστρατικοποίηση των νήσων του ανατολικού Αιγαίου, αναφερόμενοι σε όσα προβλέπει η συνθήκη της Λωζάνης του 1923, επιχειρησιακό έλεγχο του μισού Αιγαίου με διαχωριστική γραμμή στον 25ο μεσημβρινό και φυσικά περιορισμό του Εθνικού Εναέριου Χώρου της Ελλάδας στα 6 μίλια, όσα είναι και τα χωρικά ύδατα (παραδόξως η Ελλάδα δεν έχει προβεί στην εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου Θαλάσσης που επιτρέπει –αλλά και επιβάλλει στην συγκεκριμένη περίπτωση- την επέκταση της ΑΟΖ και άρα του Ελληνικού θαλάσσιου χώρου στα 12 ναυτικά μίλια).
Αυτοί είναι οι στρατηγικοί στόχοι της Άγκυρας, γι αυτό θέλουν να μας «καθίσουν» στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όπως με σαφήνεια δηλώνει πλέον δημοσίως τόσο ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, όσο και οι εκπρόσωποι του υπουργείου του. Ιδιαίτερο στρατηγικό ενδιαφέρον έχουν εκδηλώσει εσχάτως για την γραμμή αντιπαράθεσης στον Έβρο. Ο Έβρος αποτελούσε παραδοσιακά το «δυνατό χαρτί» της ελληνικής πλευράς σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα επιχειρήσεων. Λόγω εγγύτητας με το μεγαλύτερο αστικο-βιομηχανικό κέντρο της Τουρκίας, την Κωνσταντινούπολη και τη διαμόρφωση του εδάφους στην Ανατολική Θράκη, που διευκόλυνε τη διενέργεια επιθετικών επιχειρήσεων από την Ελληνική πλευρά, οι τουρκικές δυνάμεις παραδοσιακά είχαν αμυντική διάταξη, θεωρώντας ότι η «αχίλλειος πτέρνα» της ελληνικής διάταξης είναι στη νησιωτική περιοχή. Υπήρχε, δηλαδή, μία «ισορροπία στην απειλή». Τώρα, οι τουρκικές δυνάμεις στη Θράκη, παίρνουν πλέον καθαρά επιθετική διάταξη ή καλύτερα προ-επιθετική διάταξη. Μάλιστα, δηλώνουν τις προθέσεις τους με ποικίλους τρόπους: Παραγγελία γεφυρών ταχείας ζεύξης κωλυμάτων, μεταφορά του συνόλου των αυτοκινούμενων πυροβόλων Firtina στις μονάδες τα 1ης Στρατιάς κ.α.
Έτσι, λοιπόν, μπορούμε πλέον με μεγαλύτερη ευκολία να απαντήσουμε στο «πως;». Πως θα μας «καθίσουν» στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων… Όχι με τη χρήση βίας, φυσικά. Γνωρίζουν πολύ καλά πως εκεί μπορεί να έχουν εκπλήξεις, πολύ δυσάρεστες μάλιστα. Ο συσχετισμός δυνάμεων μπορεί να έχει (ξανα)διαταραχθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά όχι σε τέτοιον βαθμό που να μιλάμε για «ανατροπή». Ο Στρατός Ξηράς αντιμετωπίζει τα περισσότερα προβλήματα, αλλά σε επίπεδο «προβολής ισχύος» έχει τον τελευταίο λόγο στο Αιγαίο. Θα πρέπει να φθάσουμε σε επίπεδο πολύ υψηλότερο από αυτό του «θερμού επεισοδίου» για να φανεί το πρόβλημα που έχει ο Στρατός Ξηράς, αν θεωρήσουμε ότι πάλι δεν θα έχουμε τα παράδοξα των Ιμίων με το να μην λειτουργούν οι μπαταρίες των ασυρμάτων κ.λ.π.
Το Πολεμικό Ναυτικό και η Πολεμική Αεροπορία μπορούν να αντέξουν το βάρος ενός επεισοδίου, το οποίο να βρίσκεται ακόμα και σε μεγαλύτερη κλίμακα από αυτό των Ιμίων, δηλαδή να περάσουμε στη χρήση πυρών. Αν και συνήθως αυτά τα επεισόδια κρίνονται αλλού και όχι στην επάρκεια υλικών και εκπαίδευσης…
Όλα αυτά με την προϋπόθεση ότι θα λειτουργήσουν άψογα τα επιτελικά σχέδια και εν θα περάσουμε σε μία μείζονα ένοπλη αντιπαράθεση πολλών ημερών, οπότε αναγκαστικά θα φανούν οι αδυναμίες. Βέβαια, όχι μόνον οι Ελληνικές αλλά και οι Τουρκικές αδυναμίες… Η Άγκυρα, λοιπόν, παίζει ένα παιχνίδι, με το οποίο σκοπεύει να μας αναγκάσει με την απειλή χρήσης βίας να συζητήσουμε αυτά που απαιτεί κα να τα δώσουμε σε μεθύστερο χρόνο. Και αυτή τη στιγμή, οι πολιτικές εξελίξεις και η κατάσταση στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις την ωφελούν όσο ποτέ άλλοτε.
Αν την Κυριακή, 4 Οκτωβρίου, δεν έχουμε αυτοδύναμη κυβέρνηση, ίσως παρουσιαστεί στην Άγκυρα η καλύτερη ευκαιρία μετά το 1974, όταν κανείς στην Αθήνα δεν θα παίρνει την απόφαση για το «άρξασθε πυρ». Με πρωθυπουργό έναν από τους προέδρους των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας και υπηρεσιακούς υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας, ποιος θα είναι αυτός που θα δεχθεί να πάρει το βάρος μίας απόφασης που μπορεί να εξελιχθεί σε εθνική καταστροφή; Εδώ ακριβώς είναι και το πολιτικό ζητούμενο των ημερών. Είναι γεγονός πως στην ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων βρίσκονται σήμερα τέσσερις αξιωματικοί που εγγυώνται το καλύτερο δυνατό, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν «τα χέρια τους λυμένα». Ξέρουν το πρόβλημα, έχουν προετοιμαστεί στον βαθμό που μπορούν για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, αλλά από εκεί και πέρα ο πόλεμος, είτε ως θερμό επεισόδιο, είτε ως γενική σύρραξη, είναι μία βαθιά πολιτική απόφαση ευθύνης. Και δεν θα υπάρχουν πολιτικοί, ούτε ευθύνη για να τη σηκώσουν κάποιοι…
Αλλά και αυτοδύναμη κυβέρνηση να αναδειχθεί από τις εκλογές, η αυτοδυναμία αυτή θα είναι οριακή (σύμφωνα με τις τελευταίες επίσημες δημοσκοπήσεις που δημοσιοποιήθηκαν) και το σκηνικό θα είναι εξακολουθήσει να είναι θολό. Ένα ερώτημα που ανακύπτει είναι κατά πόσον η νέα πολιτική ηγεσία, που κατά τα φαινόμενα θα προέρχεται από το ΠΑΣΟΚ, θα έχει την εμπιστοσύνη που απαιτείται στην στρατιωτική ηγεσία για να χειριστεί αποτελεσματικά το όλο θέμα; Εάν στην εξίσωση αυτή βάλουμε και την Ε.Υ.Π., πόση εμπιστοσύνη θα δείξει η νέα πολιτική ηγεσία (αν και πάλι θεωρήσουμε ότι κερδίζει το ΠΑΣΟΚ την αυτοδυναμία), σε μία ηγεσία της ΕΥΠ που θεωρείται ιδιαίτερα φίλα προσκείμενη στην προηγούμενη κυβέρνηση Καραμανλή;
Δηλαδή, είτε υπάρξει αυτοδυναμία, είτε όχι, οι συνθήκες αρχικά –τους πρώτους μήνες- θα είναι ευνοϊκές (έως πολύ ευνοϊκές) για την Άγκυρα στο να προχωρήσει σε μία κίνηση που θα μας έβαζε «με την πλάτη στον τοίχο». Σε οποιαδήποτε περίπτωση, λοιπόν, οι ερχόμενοι μήνες θα είναι κάτι παραπάνω από «καυτοί» στο Αιγαίο.
Σε επίπεδο στρατιωτικής προετοιμασίας, η Τουρκία κυριολεκτικά «δεν κρύβεται» και ίσως να μην θέλει καν να κρυφτεί. Μία κρίση κερδίζεται περισσότερο σε επίπεδο ψυχολογίας, παρά σε επίπεδο όπλων. Η ψυχολογία και το κλίμα που θα δημιουργήσουν τα ΜΜΕ και συνεπώς οι μοχλοί πίεσης που θα προκύψουν από αυτό το κλίμα θα κρίνουν περισσότερα. Από εκεί και πέρα όμως έχουμε «σημάδια βαριά» για τις προθέσεις τους που οφείλουμε να τα λάβουμε υπ’ όψιν και να κινηθούμε ψύχραιμα για την αντιμετώπισή τους:
- Ο τουρκικός στρατός, για πρώτη φορά μετά το 1974, παίρνει στον Έβρο επιθετική διάταξη. Τι σημαίνει αυτό; Οι κύριες τουρκικές μονάδες του 3ου και του 5ου Σώματος Στρατού της 1ης Στρατιάς εγκατέλειψαν τη γραμμή προκάλυψης και μεταφέρθηκαν ή μεταφέρονται σταδιακά ανατολικότερα «μακριά» από τα αδιάκριτα ελληνικά «μάτια». Στη γραμμή προκάλυψης έχουν απομείνει μονάδες β’ κατηγορίας, μεθοριακοί φρουροί σύνθεσης με μειονοτικούς (Κούρδους, Αλεβίτες κ.α.). Μόνον δυο ταξιαρχίες, η μία στο βορρά και η άλλη στο νότο, έχουν απομείνει από τις κύριες μονάδες. Η κίνηση αυτή –όσο και αν ακούγεται ως «ακίνδυνη»- στην πραγματικότητα είναι άκρως επικίνδυνη. Οι μονάδες μεταφέρονται 50 χλμ. Στα μετόπισθεν όταν θέλουν να προετοιμαστούν για επιχειρήσεις.
- Δημιούργησαν 2 νέα Συντάγματα Μηχανικού. Δυστυχώς, μόνο η στρατιωτική ηγεσία έχει λάβει σοβαρά τις «γέφυρες πολέμου» που στήνει στον Έβρο η Τουρκία. Η αποκάλυψη που έγινε προ τριμήνου, από το περιοδικό «Στρατηγική», παρά τα γεγονός ότι πέρα από τον επιχειρησιακό χαρακτήρα έχει και βαθιά πολιτικό, ακόμα δεν έχει μπει στην ατζέντα των διμερών σχέσεων. Πρόκειται καθαρά για μία επιθετική κίνηση από την πλευρά της Άγκυρας.
- Η δήθεν «εκπαιδευτική» Στρατιά του Αιγαίου παύει και επίσημα να είναι εκπαιδευτική. Μετονομάζεται και επίσημα σε «Διακλαδικό Επιχειρησιακό Σχηματισμό Ειδικών Αποστολών» και εντάσσονται σε αυτόν, εκτός από τις πέντε ταξιαρχίες του Στρατού, μονάδες της Αεροπορίας Στρατού, πλωτά μέσα και σε επίπεδο Σχηματισμού υπάγονται και αεροπορικές μονάδες εγγύς υποστήριξης! Η 11η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία Πεζικού, που εδρεύει στο Ντενιζλί, αναβαθμίζεται, όπως και η 19η Πεζικού και η 3η εκπαιδευτική με έδρα την Αντάλια.
Αναδημοσίευση από το περιοδικό Στρατηγική του Σεπτεμβρίου 2009
