Πριν λίγες ημέρες η Αγκυρα έδειξε την πρόθεσή της να προχωρήσει έμπρακτα σε αμφισβήτηση όλου του εύρους των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.Αρνήθηκαν με λίγα λόγια την αρμοδιότητα αποστολών έρευνας και διάσωσης στη περιοχή Χίου-Σάμου Ικαρίας .Τι θα γίνει τώρα που το υπουργείο εμπορικής ναυτιλίας τριχοτομείται;ποιος θα έχει την ευθύνη σε όλη αυτή την Ιστορία;Μήπως συμβαίνει κάτι που δεν το γνωρίζουμε;
Με τρεις ΝΟΤΑΜ που υποδηλώνουν ότι η Άγκυρα είναι διατεθειμένη να προχωρήσει έμπρακτα σε αμφισβήτηση όλου του εύρους των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Ανατολικό Αιγαίο, η Τουρκία "εγκαινίασε" από σήμερα μία νέα περίοδο κλιμάκωσης των προκλήσεων: Αρνούνται στην Ελλάδα αρμοδιότητα διενέργειας αποστολών έρευνας και διάσωσης στην περιοχή Χίου-Ικαρίας-Σάμου και αρνούνται στο Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία να εκτελούν στρατιωτικές ασκήσεις στην περιοχή Λήμνου-Σαμοθράκης και Ψαρών, επικαλούμενοι παραβίαση των Συνθηκών του 1914 με την οποία τα νησιά αυτά ενσωματώθηκαν στον εθνικό κόρμο και της Συνθήκης της Λωζάνης του 1923 με την οποία παρέμειναν ελληνικά! Είναι η πρώτη φορά που η Άγκυρα προχωρεί σε μία τέτοια ενέργεια.
Συγκεκριμένα θεωρούν «άκυρη και αυθαίρετη» τη ΝΟΤΑΜ Α1814/09 της ΥΠΑ για την προγραμματισμένη στις 24-25/11/2009 άσκηση έρευνας & διάσωσης από το Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία, καθώς «κάθε τέτοια δραστηριότητα θα πρέπει να εγκριθεί-συντονιστεί από τις αρμόδιες τουρκικές αρχές»!
Η εν λόγω περιοχή βρίσκεται μεταξύ Χίου και Ικαρίας-Σάμου. Μάλιστα πρόσφατα είχε διεξαχθεί άλλη ανάλογη άσκηση από ελληνικής πλευράς (μεταξύ Χίου και Λέσβου), χωρίς να υπάρξει καμία τουρκική αντίδραση, χαρακτηριστικό του γεγονότος ότι η Άγκυρα επιλέγει συγκεκριμένη χρονική συγκυρία (εκλογές και νέα κυβέρνηση) για να προχωρήσει στη πρόκληση αυτή.
Η έρευνα και διάσωση για αεροπορικά ατυχήματα διέπεται από τη Σύμβαση του Σικάγου και τους Κανονισμούς του ICAO. Η Ελλάδα κατά την υπογραφή της Σύμβασης δήλωσε ότι η περιοχή ευθύνης της για τη ναυτική έρευνα και διάσωση συνέπιπτε με το FIR Αθηνών, όπως άλλωστε είχε ήδη κοινοποιήσει και στον προγενέστερο του ΙΜΟ Διεθνή Διακυβερνητικό Ναυτιλιακό Συμβουλευτικό Οργανισμό ήδη από το 1975. Έτσι, σύμφωνα με το οικείο Παράρτημα (Annex 12) της Σύμβασης του Σικάγου του 1944 για την Πολιτική Αεροπορία (ICAO), η ελληνική περιοχή έρευνας και διάσωσης σε περίπτωση αεροπορικού ατυχήματος (SAR) συμπίπτει με την περιοχή του FIR Αθηνών.
Όσον αφορά τα ναυτικά ατυχήματα, το θέμα ρυθμίζεται από την διεθνή Σύμβαση του Αμβούργου του 1979 για την θαλάσσια έρευνα και διάσωση. Η Ελλάδα κύρωσε την σύμβαση αυτή το 1989 και με την ευκαιρία της κύρωσης έχει δηλώσει ότι θα ασκεί θαλάσσια έρευνα και διάσωση σε όλο τον χώρο του FIR Αθηνών, σύμφωνα και με την σχετική ανακοίνωση στην οποία είχε προβεί και προς τον ΙΜΟ και την πρακτική που ακολουθούσε αδιαλείπτως ήδη από το 1975. Τούτο αντικατοπτρίζει την γεωγραφική και πολιτική πραγματικότητα στην περιοχή και επιτρέπει την πλέον αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών για την σωτηρία της ανθρώπινης ζωής.
Επίσης, η γενική διεθνής πρακτική αλλά και οι συστάσεις του ΙΜΟ και του ICAO που περιλαμβάνονται στο Διεθνές Εγχειρίδιο Αεροναυτιλιακής και Θαλάσσιας Ερευνας και Διάσωσης (International Aeronautical and Maritime Search and Rescue Manual, IAMSAR Manual) προκρίνουν την υιοθέτηση ταυτόσημων περιοχών για τη ναυτική και την αεροπορική έρευνα και διάσωση, κατά τρόπο που να συμπίπτουν με τα όρια των FIR.
Τουρκικές διεκδικήσεις
H Τουρκία, αντιτασσόμενη στην ελληνική δήλωση, κατά τη διάρκεια σύσκεψης της υποεπιτροπής του ΙΜΟ για θέματα ασφάλειας της ναυσιπλοΐας δήλωσε από πλευράς της ότι οι περιοχές ευθύνης για ναυτική έρευνα και διάσωση στην ανοιχτή θάλασσα πρέπει να οριοθετούνται με συμφωνία των ενδιαφερομένων παράκτιων κρατών και ταυτόχρονα κατέθεσε χάρτη με το Αιγαίο διαμοιρασμένο, ως ενδεικτικό των ορίων των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των τουρκικών υπηρεσιών. Η τουρκική δήλωση απερρίφθη από την Ελλάδα δυο μέρες αργότερα, επίσης κατά τη διάρκεια της προαναφερόμενης συσκέψεως.
Επιπλέον, η Τουρκία με τον Κανονισμό 88/1988 οριοθέτησε περιοχή ευθύνης της για παροχή υπηρεσιών έρευνας και διάσωσης σε κινδυνεύοντα "αεροπορικά και θαλάσσια μέσα", η οποία περιλαμβάνει τμήμα του FIR Αθηνών μέχρι το μέσο περίπου του Αιγαίου, εγκλωβίζοντας μεγάλο τμήμα της ελληνικής επικράτειας εντός της τουρκικής περιοχής έρευνας και διάσωσης και αγνοώντας ότι οι περιοχές αεροπορικής έρευνας και διάσωσης απαιτούν απόφαση των αρμοδίων οργάνων του ICAO. Η περιοχή αυτή περιλαμβάνει επίσης ένα τεράστιο κομμάτι της Μαύρης Θάλασσας και ένα τμήμα της ανατολικής Μεσογείου το οποίο περιέκλειε τα παράλια των κατεχόμενων της Κύπρου.
Ποιος έχει δίκιο;
Στις 7 Απριλίου 1989, ο ICAO επιβεβαίωσε ότι οι περιοχές ευθύνης της Ελλάδος και της Τουρκίας σχετικά με την αεροναυτική έρευνα και διάσωση παραμένουν αμετάβλητες, όπως αυτές έχουν ορισθεί και συμφωνηθεί στο πλαίσιο του Οργανισμού. Επίσης, η πρόσφατη τροποποίηση του Annex 12 του ICAO για την Έρευνα και Διάσωση διατηρεί την αρχή του καθορισμού περιοχών ευθύνης με περιοχικές συμφωνίες, πράγμα που επιβεβαιώνει εμμέσως την ελληνική αρμοδιότητα για αεροπορική έρευνα και διάσωση σε ολόκληρο το FIR Αθηνών.
Παρόλα αυτά, τα τουρκικά πλοία ουδέποτε αναγνώρισαν τις ελληνικές επιχειρήσεις SAR στην θάλασσα. Έτσι σε περίπτωση ατυχήματος όχι μόνο δεν καλούν σε βοήθεια τις ελληνικές αρχές, αλλά σαμποτάριζαν το έργο της διάσωσης τους διακινδυνεύοντας την ζωή τους, ώστε να κατηγορήσουν έπειτα την Ελλάδα για αναξιοπιστία και κακή διεκπεραίωση του έργου της Έρευνας και Διάσωσης.
Το Σεπτέμβριο του 1968 τέθηκε σε λειτουργία ο Θάλαμος Επιχειρήσεων ΥΕΝ που δημιουργήθηκε για την αντιμετώπιση εκτάκτων περιστατικών ασφαλείας της ναυσιπλοΐας και τη διάσωση κινδυνευόντων στη θάλασσα.
Ο Θάλαμος αυτός, που άρχισε και συνεχίζει να λειτουργεί επί 24ώρου βάσεως, κατά μεν τις εργάσιμες ώρες επανδρώνεται από αξιωματικούς και προσωπικό του Τμήματος Ασφαλείας της Ναυσιπλοΐας της Διεύθυνσης Ελέγχου Ναυσιπλοΐας (Σημερινής Διεύθυνσης Ασφαλείας της Ναυσιπλοΐας), ενώ τις μη εργάσιμες ώρες από άλλους αξιωματικούς που έχουν ειδική κατάρτιση και γνώσεις. Κατά τη μέχρι τώρα λειτουργία του ο Θάλαμος Επιχειρήσεων, που έχει μετονομαστεί σε Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΚΣΕΔ) έχει επιληφθεί του συντονισμού των ενεργειών σωρείας περιστατικών διάσωσης προσώπων και πλοίων όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο αλλά και σε άλλες ευρύτερες περιοχές με μεγάλη επιτυχία. Η συνολική προσφορά του Θαλάμου Επιχειρήσεων στη διάσωση πλοίων και ανθρώπων έχει εκτιμηθεί ιδιαιτέρως και έχει ποικιλοτρόπως εξαρθεί το κοινωνικό του κυρίως έργο.
Κατά το 1968 σημαντικές ήταν οι επιτυχίες των Καταδιωκτικών Αρχών του Λιμενικού Σώματος στην εξάρθρωση και στη σύλληψη πολυμελούς σπείρας λαθρεμπόρων ξένων σιγαρέττων. Ο Τύπος ασχολήθηκε εκτενώς με τις επιτυχίες αυτές, τις οποίες πρόβαλε με κολακευτικά για το Λ.Σ. σχόλια. Επαινετές επίσης για το 1968 ήταν οι δραστηριότητες ανδρών του Λιμενικού Σώματος στη δίωξη της παράνομης γενικά αλιείας και στη διάσωση ανθρώπων που κινδύνευαν να πνιγούν στη θάλασσα. Η αξιόλογη προσφορά για τη διάσωση αλλοδαπών ή για την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών από διάφορες Λιμενικές Αρχές αναγνωρίστηκε από ξένες πρεσβείες με σχετικές επιστολές, το περιεχόμενο των οποίων δημοσιεύτηκε με ευμενή σχόλια για το Λ.Σ. στον τοπικό Τύπο της εποχής.
Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού και Διάσωσης
Με το νόμο 1844/1989, ο οποίος κύρωσε τη Διεθνή Σύμβαση για την έρευνα και τη διάσωση, αρμόδιες Αρχές για την εφαρμογή του νόμου αυτού και της σύμβασης είναι οι Υπηρεσίες του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας. Ειδικότερα μάλιστα προβλέπεται ότι η ναυτική και η αεροπορική έρευνα και διάσωση παρέχονται αντίστοιχα από το Αρχηγείο του Λιμενικού Σώματος και την Πολεμική Αεροπορία, με τη συνδρομή και τη συνεργασία των εμπλεκόμενων φορέων και συντονίζονται από ενιαίο Κέντρο, το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΚΣΕΔ) του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, του οποίου επόπτης ορίζεται ανώτατος ή ανώτερος αξιωματικός του Λιμενικού Σώματος. Υπόκεντρα του ενιαίου Κέντρου (ΚΣΕΔ) αποτελούν οι κατά τόπους Λιμενικές Αρχές οι οποίες, συνεργαζόμενες και κατευθυνόμενες από το ΚΣΕΔ, αποτελούν, σε τοπικό επίπεδο, τον αρμόδιο φορέα παροχής υπηρεσιών έρευνας και διάσωσης.
Το ΚΣΕΔ, το οποίο αντικατέστησε τον Θάλαμο Επιχειρήσεων που λειτουργούσε από το 1968 λειτουργεί επί εικοσιτετραώρου βάσεως σε φυλακές, των οποίων προΐσταται ανώτερος αξιωματικός Λ.Σ. που πλαισιώνεται από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικο και είναι εξοπλισμένο με όλα τα σύγχρονα μέσα τηλεπικοινωνιών που παρέχουν δυνατότητες άμεσης επικοινωνίας με όλα τα σημεία της υδρογείου. Το Λιμενικό Σώμα, το οποίο στελεχώνει το ΚΣΕΔ (μαζί με αποσπασμένο προσωπικό της Πολεμικής Αεροπορίας) καθώς και τις Λιμενικές Αρχές, έχει να επιδείξει τεράστιο ναυτικό και κοινωνικό έργο, με διεθνή αναγνώριση της συμβολής του.
Στον τομέα Έρευνας - Διάσωσης η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει στις τάξεις της δύο Μοίρες ελικοπτέρων, την 358 Μοίρα με ελικόπτερα ΑΒ-205 και ΑΒ-212 και 384 Μοίρα με ελικόπτερα Super Puma, με ανάλογα καθήκοντα. Στα ελικόπτερα αυτά σε συνεργασία με το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, επιβαίνει ως διασώστης και δύτης του Λιμενικού σώματος, ο οποίος συμβάλει στην επιτυχή ολοκλήρωση της αποστολής.
 Ελικόπτερο Super Puma σε επιχείρηση διάσωσης |  Διάσωση ναυαγού από ελικόπτερο της ΠΑ |
Επιπλέον η Πολεμική Αεροπορία διαθέτει και ένα μεγάλο αριθμό αεροσκαφών C-130, C-27J, Do-28, CL-215, CL-415, που εξασφαλίζουν έγκαιρη κάλυψη σε όλη την Ελληνική επικράτεια. Για το σκοπό αυτό διαθέτει κλιμάκια τα οποία εδρεύουν σε διάφορα σημεία της χώρας και βρίσκονται σε εικοσιτετράωρη ετοιμότητα, 365 μέρες το χρόνο.
Κατά το 2008 εκτελέστηκαν συνολικά 180 αποστολές αεροσκαφών και ελικοπτέρων με 334,7 ώρες πτήσης σώζοντας 72 άτομα, ενώ κατά το 2007 εκτελέστηκαν συνολικά 262 αποστολές συμπληρώνοντας 457,4 ώρες πτήσης όπου διασώθηκαν 2355 συνάνθρωποί μας.
Σε κάθε έκτακτο περιστατικό, τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα της ΠΑ είναι εκεί
για να σώσουν περισσότερες από 300 ζωές ετησίως.
Οπως αναφέρει η κα Τσουρή στο ετήσιο (35ο) Συμβούλιο του Διεθνούς Οργανισμού για την Έρευνα και Διάσωση COSPAS-SARSAT το οποίο διεξήχθη στο Μόντρεαλ του Καναδά, 7-10 Νοεμβρίου 2005, η Τουρκική αντιπροσωπεία κατέθεσε έγγραφα, από τα οποία προκύπτει ότι έχει εγκαταστήσει σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη Σταθμούς εδάφους του εν λόγω Οργανισμού και Σταθμό Ελέγχου Επιχειρήσεων (TRMCC), προκειμένου να παρέχει υπηρεσίες εντοπισμού ραδιοφάρων ένδειξης θέσης κινδύνου.
Συνεχίζοντας σημειώνει: |Το FIR Αθηνών καλύπτεται μέχρι σήμερα από τον Ιταλικό Επίγειο Δορυφορικό Σταθμό που εδρεύει στο Μπάρι. Επίσης, η προηγούμενη Κυβέρνηση είχε δρομολογήσει την προμήθεια και εγκατάσταση Ελληνικού Επίγειου Δορυφορικού Σταθμού του Συστήματος COSPAS-SARSAT, προκειμένου να πλαισιώσει το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) που λειτουργεί στο ΥΕΝ.
Στην πρόταση που κατέθεσε η Τουρκία και η οποία έγινε αποδεκτή από το Συμβούλιο, στη περιοχή ευθύνης του Επίγειου Δορυφορικού Σταθμού της Τουρκίας εντάσσεται τμήμα της ελληνικής επικράτειας. Αυτό συνεπάγεται το διαχωρισμό του ελληνικού FIR σε δύο τμήματα και την ένταξη περιοχών της ελληνικής επικράτειας (Ανατολικό Αιγαίο) στη δικαιοδοσία του TRMCC. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται την ανάληψη επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης στις εν λόγω περιοχές από το αντίστοιχο τουρκικό κέντρο, στις εν λόγω περιοχές, καθόσον η Τουρκία στη πρόταση της, σε όλη την περιοχή ευθύνης του TRMCC, ορίζει ως αρμόδιο Κέντρο Ερευνας και Διάσωσης (SPOC) για επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στον αέρα, τη θάλασσα και τη ξηρά, μόνο το αντίστοιχο Τουρκικό.
Η πρόταση της Τουρκίας συζητήθηκε και έγινε αποδεκτή στο Συμβούλιο, με την απουσία Ελληνικής αντιπροσωπείας, η οποία θα μπορούσε να εμποδίσει τη συγκεκριμένη εξέλιξη. Η ευθύνη ή καλύτερα η ανευθυνότητα της Ελληνικής Κυβέρνησης, την οποία επέδειξε στο τόσο σοβαρό εθνικό θέμα, εξαιτίας της αμέλειας να αποστείλει αρμόδιους για το χειρισμό των παραπάνω θεμάτων, αντιπροσώπους, φαίνεται ότι έχει μη αντιστρεπτά αποτελέσματα.
Κατόπιν εορτής, οι ελληνικές αρχές εξέφρασαν την αντίθεση τους ως προς τις προθέσεις και την πρόταση της Τουρκίας. Ο Οργανισμός απάντησε ότι υπό τις παρούσες συνθήκες η μόνη λύση είναι αυτή της επικάλυψης (OVERLAPPING) των συγκεκριμένων περιοχών της ελληνικής επικράτειας.
Παράλληλα, στα πλαίσια των εργασιών της Υποεπιτροπής Ραδιοεπικοινωνιών και Ερευνας & Διάσωσης (COMSAR) του ΙΜΟ, προωθείται πρόταση δημιουργίας ενός κοινού διεθνούς αριθμού κλήσης, έτσι ώστε οι Αρχές SAR των Κρατών Μελών να διευκολύνουν την χωρίς χρέωση χρήση κινητών τηλεφώνων για τη γνωστοποίηση καταστάσεων κινδύνου και στον εντοπισμό των προς συνδρομή αιτούντων. Το γεγονός αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα, στις περιοχές της Ελληνικής Επικράτειας, όπου γίνεται αυτόματα περιαγωγή των Ελληνικών Δικτύων Κινητής τηλεφωνίας στο αντίστοιχο Τουρκικό δίκτυο, την άμεση ενημέρωση και επέμβαση των Τουρκικών Αρχών σε τυχόν έκτατα συμβάντα.
Κατόπιν των παραπάνω
Ερωτώνται οι κύριοι Υπουργοί
1. Η Κυβέρνηση ήταν ενήμερη ή όχι για την εγκατάσταση και λειτουργία των Τουρκικών Σταθμών εδάφους σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη και του Σταθμού Ελέγχου Επιχειρήσεων TRMCC, προκειμένου να παρέχει υπηρεσίες εντοπισμού ραδιοφάρων ένδειξης θέσης κινδύνου;
2. Ενόψει της αίτησης-πρότασης της Τουρκίας για την ένταξη των παραπάνω σταθμών στο σύστημα COSPAS-SARSAT, ποιοι ήταν οι λόγοι έλλειψης αντιπροσώπευσης της χώρας μας στο 35ο Συμβούλιο του Διεθνούς Οργανισμού για την Έρευνα και Διάσωση COSPAS-SARSAT; Ποιοι ήταν οι λόγοι απουσίας της χώρας μας;
3. Παρακαλώ για την κατάθεση της έκθεσης με τις αποφάσεις του 35ου Συμβουλίου του Διεθνούς Οργανισμού για την Έρευνα και Διάσωση COSPAS-SARSAT.
4. Τι προτίθεται να πράξει η Ελληνική Κυβέρνηση προκειμένου να διασφαλίσει την αποκλειστική αρμοδιότητα των Ελληνικών Αρχών όσον αφορά στην άμεση ενημέρωση και ευθύνη διεξαγωγής των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης στην ελληνική επικράτεια και την αποφυγή των προβλημάτων που θα προκύψουν στις περιοχές αλληλοκάλυψης;
5. Στην 10η Σύνοδο της Υποεπιτροπής Ραδιοεπικοινωνιών-Έρευνας και Διάσωσης (COMSAR) του ΙΜΟ, που έλαβε χώρα στο Λονδίνο, 6-10 Φεβρουαρίου 2006, ποιες ήταν οι ενστάσεις που διατύπωσε η Ελληνική Αντιπροσωπεία για το εν λόγω θέμα, τι απάντησε η Τουρκική πλευρά και ποια ήταν η θέση του παρατηρητή από τον COSPAS-SARSAT; Παρακαλώ για τη κατάθεση των σχετικών πρακτικών-εγγράφων.
6. Τι έχει πράξει η Κυβέρνηση στα 2 έτη διακυβέρνησης σχετικά με τη προμήθεια και εγκατάσταση Ελληνικού Επίγειου Δορυφορικού Σταθμού του Συστήματος COSPAS-SARSAT, προκειμένου να πλαισιώσει το Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης του ΥΕΝ; Παρακαλώ καταθέστε σχετικά έγγραφα και αποφάσεις.
7. Στα πλαίσια εργασιών των αρμόδιων επιτροπών του ΙΜΟ, έχουν διατυπωθεί με σαφήνεια οι ενστάσεις της ελληνικής πλευράς αναφορικά με τη χρήση διεθνούς αριθμού κλήσης από κινητό για τη γνωστοποίηση καταστάσεων κινδύνου και στον εντοπισμό των προς συνδρομή αιτούντων, επισημαίνοντας τα προβλήματα που τυχόν θα προκύψουν, στις περιοχές της Ελληνικής Επικράτειας, όπου γίνεται αυτόματα περιαγωγή των Ελληνικών Δικτύων Κινητής τηλεφωνίας στο αντίστοιχο Τουρκικό δίκτυο; Παρακαλώ για την κατάθεση των σχετικών εγγράφων.
3.4.2006
Η ερωτώσα βουλευτής
Ελπίδα Τσουρή
