25 Οκτωβρίου 2008

Οι σχέσεις Τουρκίας - Αλβανίας


Με αφορμή τη χθεσινή επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Αλί Μπαμπατζάν στα Τίρανα στο πλαίσιο της 19ης συνάντησης του Συμβουλίου των ΥΠΕΞ των χωρών-μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου (ΟΣΕΠ) καλό είναι να γίνει μία ανασκόπηση στις "άριστες", όπως χαρακτηρίστηκαν, αλβανοτουρκικές σχέσεις.
Η Τουρκία επιδεικνύει έντονο ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στην Αλβανία και επιχειρεί μέσω αυτής διείσδυση στα Βαλκάνια σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο (οι τουρκικές επενδύσεις στην αλβανία φθάνουν τα $860 εκατ.). Η αλβανο-τουρκική προσέγγιση μπορεί να αποδοθεί σε μια σειρά κοινών θέσεων σε ζήτημα που αφορούν στις εξελίξεις στη νοτιοανατολική Ευρώπη, όπως η κοινή θέση στο θέμα του Κόσσοβου, η ιστορική αντιπαλότητα με Ελλάδα και Σερβία και οι θρησκευτικοί δεσμοί μεταξύ δύο μουσουλμανικών κρατών. Η Άγκυρα υποστηρίζει την ύπαρξη μειονότητας στο Κόσσοβο τουλάχιστον 60.000 τουρκόφωνων μέσω της «Δημοκρατικής Ένωσης Τούρκων του Κοσσυφοπεδίου», η οποία διεκδικεί την αναγνώριση της τουρκική ως τρίτης επίσημης γλώσσας στην περιοχή.
Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ντεμιρέλ επισκέφθηκε το 1992 τα Τίρανα για την υπογραφή συμφώνου φιλίας και συνεργασίας που περιελάμβανε οικονομική συνεργασία μέσω τουρκικών επενδύσεων στη χώρα καθώς και υποτροφίες για τις σπουδές Αλβανών αξιωματικών στις στρατιωτικές ακαδημίες της Τουρκίας. Με αρωγή της Τουρκίας τα Τίρανα συμμετείχαν σε συνέδριο κορυφής της Παρευξεινίου Συμφωνίας και κατέστησαν πλήρες μέλος της Ισλαμικής Διάσκεψης. Το 1993 το Δημοκρατικό Κόμμα του Μπερίσα ενισχύθηκε οικονομικά από τη τότε πρωθυπουργό της Τουρκίας Τσιλέρ, οπότε και φημολογείται η διείσδυση της τουρκικής μαφίας σε αλβανικό έδαφος με κύριες δραστηριότητες τις παρατράπεζες και το λαθρεμπόριο ναρκωτικών.
Το 1994 υπογράφηκε στην Άγκυρα αμυντική συμφωνία βάσει της οποίας «σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης από τρίτη χώρα τα δύο μέρη θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια προς ανάσχεση όλων των συνεπειών που αυτή θα δημιουργήσει επωφελούμενοι και από τις δυνατότητες που παρέχονται από τους διεθνείς οργανισμούς», ενώ παράλληλα τέθηκαν οι βάσεις για συνεργασία σε επίπεδο μυστικών υπηρεσιών. Οι επιθέσεις αλβανικών συμμοριών στη Κέρκυρα τα έτη 1996 και 1997 αποκάλυψαν τις διασυνδέσεις της τουρκικής ΜΙΤ με την αλβανική μαφία. Η Αλβανία χρησιμοποιήθηκε μεταξύ άλλων ως πύλη εισόδου για διοχέτευση ναρκωτικών και πλαστών χαρτονομισμάτων που εκδίδονται στη Τουρκία.
Η συνεργασία επεκτάθηκε και στο τομέα της παιδείας με τη λειτουργία τουρκικού κολλεγίου, του μοναδικού ιδιωτικού εκπαιδευτικού ιδρύματος στην Αλβανία μέχρι εκείνη τη περίοδο, όπου διδάσκεται η τουρκική γλώσσα με πλαίσιο λειτουργίας τον ισλαμικό νόμο (Saryah). Το ίδιο διάστημα η αλβανική κυβέρνηση αρνείτο να επιτρέψει τη δημιουργία ιδιωτικών ελληνικών σχολείων. Κατά τη διάρκεια της κρίσης του Κοσσυφοπεδίου το 1999, η Άγκυρα υιοθέτησε πλήρως τις αλβανικές θέσεις για την περιοχή και συμμετείχε στις πολεμικές αποστολές του ΝΑΤΟ κατά της Γιουγκοσλαβίας με αριθμό μαχητικών αεροσκαφών. Το 2000 εγκαινιάστηκε παρουσία του Τούρκου Α/ΓΕΕΘΑ Κιβρίκογλου και του υπουργού Άμυνας Τσακμάκογλου η μεγάλη ναυτική βάση της Πανόρμου στον Αυλώνα, η οποία ολοκληρώθηκε με δαπάνη ύψους $10 εκατ. και τεχνική βοήθεια από τη Τουρκία και έχει δυνατότητες ελλιμενισμού μεγάλου αριθμού πλοίων, κέντρου εκπαίδευσης και ναυπηγείου, ολοκληρώνοντας έτσι τη στρατηγική προσέγγιση της Αλβανίας. Στη φωτογραφία, που δημοσιεύθηκε στη "Στρατηγική" το 2000, η είσοδος των υπόγειων εγκαταστάσεων της ναυτικής βάσης όπου ναυλοχούσαν υποβρύχια (η Αλβανία σήμερα δεν διαθέτει κανένα υποβρύχιο).