Σήμερα στις 1 μ.μ. συναντήθηκα με τον Πρόεδρο του ΛΑ.Ο.Σ. κ. Γιώργο Καρατζαφέρη σε συνέχεια της πρωτοβουλίας που ανέλαβα προς στήριξη της μεγάλης και ηχηρής κινητοποίησης των ενεργών πολιτών του διαδικτύου για την ελεύθερη πρόσβαση στα κρατικά δεδομένα. Πραγματοποιήθηκε ενδιαφέρουσα συζήτηση όπου ο κ. Καρατζαφέρης δήλωσε την στήριξή του σε αυτή την κοινοβουλευτική μου πρωτοβουλία καθώς και στην όλη προσπάθεια για την αντιμετώπιση των φαινομένων της διαφθοράς. Συμφώνησε επίσης ότι αποτελεί επιτακτική ανάγκη η δημοσιοποίηση και περαιτέρω χρήση των δημοσίων δεδομένων.
Μάλιστα η συγκεκριμένη πρωτοβουλία των ενεργών πολιτών του διαδικτύου τυγχάνει θετικής ανταπόκρισης από μέρους της κυβέρνησης δεδομένου ότι χθες και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Θ. Ρουσόπουλος ανέφερε ότι «…Είναι γνωστό το θέμα το οποίο αναφέρεται στην υποχρέωση που έχει η χώρα μας από ευρωπαϊκή οδηγία να δημοσιοποιούνται οι κυβερνητικές αποφάσεις, υπουργικές αποφάσεις κ.τ.λ …. Εφαρμόζεται ήδη σε πολλά υπουργεία…»
Μετά το πέρας της συνάντησης με τον κ. Καρατζαφέρη έκανα την εξής δήλωση :
« Η αντιμετώπιση των φαινομένων διαφθοράς και η θέσπιση κανόνων που θα διασφαλίζουν τη διαφάνεια αποτελεί τη μεγαλύτερη ευθύνη του συνόλου του πολιτικού συστήματος της χώρας. Η πρωτοβουλία αυτή, η οποία εκκίνησε και οφείλεται στο μέγιστο βαθμό στους ενεργούς πολίτες του διαδικτύου αποτελεί το πρώτο ουσιαστικό βήμα για την αντιμετώπιση των φαινομένων διαφθοράς, που υπονομεύουν καθημερινά και το πολιτικό σύστημα, αλλά παράλληλα αφαιμάσσουν και την ελληνική οικονομία.
Η υιοθέτηση της κοινοτικής οδηγίας για την δημοσιοποίηση και περαιτέρω χρήση των δημόσιων δεδομένων είναι επιτακτικό αίτημα. Το σύνολο του κοινοβουλευτικού κόσμου οφείλει να την στηρίξει και να την αγκαλιάσει»
Σε σχετική ενημέρωση από τη Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης, την οποία θερμά ευχαριστούμε για την απάντηση, πληροφορηθήκαμε ότι η σχετική ευρωπαϊκή οδηγία κυρώθηκε το 2006. Πρόκειται πράγματι για ένα θετικό βήμα, πλην όμως γεννά και πολλά ερωτηματικά για τις αιτίες που δεν έχουν επιτρέψει ακόμη την ουσιαστική της εφαρμογή. Παράλληλα, για ακόμη μια φορά επιβεβαιώνομαι στην πάγια θέση μου ότι η εφαρμογή των νόμων στη χώρα πάσχει. Αρκούμαστε στην τυπική πράξη της νομοθέτησης και περαιτέρω κανείς δεν ασχολείται εάν όσα νομοθετούνται, εφαρμόζονται κιόλας. Και αν δεν εφαρμόζονται, δεν πληροφορούμαστε ούτε το «γιατί» ούτε τους υπαιτίους της αναβολής ή της πλημμέλειας.
Και επανέρχομαι στο πολύ σημαντικό θέμα – που βρίσκεται στην καρδιά της πρωτοβουλίας των ενεργών πολιτών του διαδικτύου για την ελεύθερη πρόσβαση στα κρατικά δεδομένα. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η δυνατότητα της περαιτέρω χρήσης για εμπορικούς και μη εμπορικούς σκοπούς. Πράγμα, το οποίο και σημαίνει να έχει τη δυνατότητα ο κάθε πολίτης αρχικά να έχει πλήρη και ελεύθερη πρόσβαση σε ό,τι σχετίζεται με δεδομένα υπηρεσιών (νόμους, προεδρικά διατάγματα, υπουργικές αποφάσεις, εγκύκλιοι και διοικητικές πράξεις γενικότερα). Τα δεδομένα αυτά με τη σειρά τους θα πρέπει να είναι με τέτοιο τρόπο δημοσιευμένα, ώστε να είναι απολύτως κατανοητά και περαιτέρω διαθέσιμα ώστε οι πολίτες να τα χρησιμοποιούν με τον τρόπο που θέλουν.
Θα πρέπει επίσης να υπάρχει κι ένας απολογισμός του έργου της κάθε υπηρεσίας ανάλογα με τους στόχους που λογικά τίθενται στην αρχή κάθε χρόνου. Πως αλλιώς θα μπορούν οι πολίτες να εξακριβώνουν ότι οι υπηρεσίες είναι αποδοτικές και παράγουν έργο;
Και αυτό το αναφέρω διότι ο αντίλογος ότι όλα τα υπουργεία και οι δημόσιες υπηρεσίες διαθέτουν ιστοσελίδες και portals δεν σημαίνει κάτι το ιδιαίτερο. Εξακολουθούμε να μην έχουμε σαφή εικόνα για πολλά και σοβαρά ζητήματα. Και να δώσω μερικά παραδείγματα:
- Λεπτομερή στοιχεία για Δημόσιες Δαπάνες (στενός και ευρύτερος δημόσιος τομέας, ΟΤΑ και νομαρχιακή αυτοδιοίκηση)
- Πηγές Δημόσιων Εσόδων – μόνο ο κρατικός προϋπολογισμός; Κονδύλια Ευρωπαϊκής Ένωσης; Άλλου είδους λογαριασμοί, όπως πχ. Ο ειδικός που μόλις καταργήθηκε; Και για ποιο ποσό ακριβώς μιλάμε;
- Στελέχωση δημοσίων υπηρεσιών. Πόσοι υπάλληλοι ακριβώς εργάζονται σε τέτοιου είδους υπηρεσίες; Πόσοι είναι οι μόνιμοι; Πόσοι είναι οι συμβασιούχοι;
- Στοιχεία Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας
- Στοιχεία παραβατικότητας / εγκληματικότητας
- Εκπαιδευτικά δεδομένα (συμμετοχή στα επίπεδα της εκπαίδευσης, απόφοιτοι ανά κλάδο, διδακτικές ώρες ανά σχολείο, στατιστικά μαθητικής απόδοσης)
- Πρωτογενή ερευνητικά δεδομένα από έρευνες που διενεργούν Πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα του ευρύτερου δημόσιου τομέα καθώς επίσης και από εκείνες που διεξάγουν εταιρίες δημοσκοπήσεων για λογαριασμό του δημοσίου.
- Στοιχεία για την δικαστική λειτουργία (αριθμός δικών, αναβολές, χρόνος μέχρι την τελεσιδικία, καταδικές-προς-αθωώσεις, αδικήματα, προφυλακίσεις, αναστολές)
- Στοιχεία σχετιζόμενα με την δημόσια υγεία (εισαγωγές, ασθένειες, πληρότητες κοινών κλινών και κλινών εντατικής θεραπείας, θνησιμότητες, διαμεταγωγές, κλήσεις ΕΚΑΒ, χρόνοι απόκρισης κλπ)
- Στοιχεία σχετικά με τις πυρκαγιές
- Φωτογραφικά ή άλλα ιστορικά αρχεία τα οποία μπορούν να διατεθούν στο κοινό χωρίς περιορισμούς copyright.
Όπως γίνεται αντιληπτό ούτε το ελάχιστο όσων αναφέρονται πιο πάνω δεν εμπεριέχεται στα περιβόητα portals των δημοσίων υπηρεσιών. Όσες πληροφορίες υπάρχουν δεν σημαίνει ότι είναι και επικαιροποιημένες και το κυριότερο δεν εξυπακούεται ότι οι πολίτες μπορούν να κάνουν περαιτέρω χρήση αυτών.
Όσον αφορά μάλιστα την τοπική αυτοδιοίκηση και το έργο «Δημοτικές Διαδικτυακές Πύλες» κινείται απόλυτα στην ίδια παρωχημένη λογική. Σίγουρα είναι θετικό το γεγονός ότι η ελληνική περιφέρεια και δη η τοπική αυτοδιοίκηση αποκτά επαφή με το διαδίκτυο, μένουν όμως πολλά να γίνουν μέχρι την πραγματική πρόσβαση στα δημόσια δεδομένα που με τη σειρά του αυτό σημαίνει καθορισμό στόχων, πηγές εσόδων, απολογισμό έργου, στελέχωση υπηρεσιών, αποτελεσματικότητα και έργο υπηρεσιών και ούτω καθεξής. Άλλωστε, ας μην ξεχνούμε ότι την ίδια στιγμή που οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες εξελίσσονται τεχνολογικά με ταχύτατους ρυθμούς, εμείς μιλούμε ακόμη για portals.
Ως εκ τούτου – όπως αναφέρω στη σχετική επιστολή μου – θεωρώ ότι αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε ευμενή συγκυρία και μας δίνεται η δυνατότητα αυτή η πρωτοβουλία να πρωταγωνιστήσει στο νέο νομοσχέδιο που επίκειται για τον Καποδίστρια ΙΙ και την περαιτέρω συνένωση δήμων και κοινοτήτων. Αφ’ ης στιγμής επιτελείται μία σημαντική προσπάθεια για δομική αναδιάρθρωση της τοπικής αυτοδιοίκησης και της διοικητικής δομής της χώρας ευρύτερα, συνιστά λαμπρή αφετηρία το εγχείρημα αυτό να πραγματοποιηθεί με σύγχρονες μεθόδους. Μεθόδους οι οποίες θα εγγυώνται τη διαφάνεια στη διαχείριση των πεπραγμένων σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά κυρίως θα δίνουν τη δυνατότητα στους πολίτες των τοπικών κοινωνιών να ενημερώνονται και να παρακολουθούν τη δράση και την αποτελεσματικότητα των τοπικών ιθυνόντων, δικών τους αιρετών προσώπων. Με λίγα λόγια αυτή η πρωτοβουλία θα δώσει δυναμική ώθηση στη συμμετοχικότητα των πολιτών στη διακυβέρνηση της τοπικής κοινωνίας.
Οι πύλες για τις Δημόσιες Πληροφορίες είναι ερμητικά κλειστές στους Έλληνες πολίτες, ενώ μέχρι τις αρχές του 2006 το Εθνικό Τυπογραφείο παρέμενε ο κλειδοκράτορας των νόμων του ελληνικού κράτους, για τους οποίους ο Έλληνας φορολογούμενος έπρεπε να πληρώνει συνδρομή για να τους τυπώσει από το δικό του υπολογιστή. Εδώ ακριβώς εστιάζεται το ενδιαφέρον μας. Πράγματι, είναι θετικό το βήμα που γίνεται (όπως επισημαίνει η απάντηση της γενικής γραμματείας Ενημέρωσης) με την δυνατότητα του πολίτη να τυπώνει εντός λίγων μηνών τα κείμενα των νόμων. Η οδηγία ωστόσο, κάνει λόγο για κάτι πολύ διαφορετικό. Αναφέρεται στην υποχρέωση του κράτους να διασφαλίζει την περαιτέρω χρήση των δημόσιων δεδομένων για όλους τους πολίτες, πράγμα που δεν γίνεται. Η εν λόγω οδηγία με την οποία έχουμε εναρμονιστεί ΔΕΝ εφαρμόζεται. Οφείλουμε όλοι, το σύνολο του πολιτικού κόσμου, δεδομένης και της εξαιρετικά κρίσιμης χρονικής συγκυρίας, να περάσουμε στην ΟΥΣΙΑ των πραγμάτων, αν θέλουμε πράγματι οι πολίτες και να συμμετέχουν και να μας εμπιστεύονται.
Άλλωστε, θα επαναλάβω ότι η πρωτοβουλία μου αυτή ακολουθεί μια μεγάλη πρωτοβουλία πολιτών στο διαδίκτυο, οι οποίοι εργάζονται πυρετωδώς για την ελεύθερη πρόσβαση και τη δυνατότητα περαιτέρω χρήσης όλων των δημόσιων δεδομένων. Και όπως ανέφερα και στην επιστολή μου προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρωθυπουργό, τους Αρχηγούς των Κ.Ο. της Βουλής και τον Πρόεδρο της Βουλής «..Δεν πρέπει να μείνουμε πίσω από τις εξελίξεις. Πρέπει να δείξουμε την αποφασιστικότητά μας με συγκεκριμένες δράσεις και όχι με ηχηρές εξαγγελίες και μεγάλες δεσμεύσεις. Μόνο με αυτόν τον τρόπο, ο κάθε Έλληνας θα μπορεί να κρίνει επί της ουσίας τον καθένα από εμάς: το έργο μας και τον βίο μας. Μόνο με αυτόν τον τρόπο, οι πολιτικοί αρχηγοί θα διαθέτετε έναν ασφαλή δείκτη αποτελεσματικότητας των στελεχών σας. Μόνο με αυτόν τον τρόπο, θα γίνει μια καλή αρχή για την ουσιαστική πάταξη της διαφθοράς στο δημόσιο βίο, την εγκαθίδρυση της διαφάνειας στα εσωτερικά των κομμάτων και την ισότιμη συμμετοχή των Ελλήνων πολιτών στο δημόσιο γίγνεσθαι.»
Η ελεύθερη πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες είναι πρωτίστως ζήτημα αρχής για μια φιλελεύθερη δημοκρατική πολιτεία. Πέρα από αυτό όμως, απαντά στο κρίσιμο αίτημα για διαφάνεια, διευκολύνει την έρευνα, ευνοεί την ανάπτυξη της καινοτομίας και τη δημιουργία υπηρεσιών που απαντούν στις ανάγκες των πολιτών, επιτρέπει τον δημοκρατικό έλεγχο και την ουσιαστική πολιτική συμμετοχή.
Θα επιτρέψει στον πολίτη να ασκήσει τα δικαιώματά του και στις ομάδες πολιτών να πιέσουν για αποτελεσματικότερο δημόσιο έλεγχο, στοιχείο καταλυτικής σημασίας στη σημερινή συγκυρία.
